Topsporter
BK-0429-2
Dit is de actuele versie van de beroepskwalificatie.
Globaal
Titel
Topsporter
Definitie
De topsporter beheerst op tactisch, technisch, fysiek en mentaal vlak alle noodzakelijke sportspecifieke competenties teneinde op het vooropgesteld internationaal niveau te presteren.
Niveau (VKS en EQF)
4
Jaar van erkenning
versie 2, 2020
Competenties
Opsomming competenties
- Competentie 1:
Werkt efficiënt samen met andere actoren
- Communiceert efficiënt met andere actoren
- Legt sociale contacten met medesporters in studie en sport
- Komt voor zichzelf op
- Bouwt relaties op met andere actoren en onderhoudt deze
- Vraagt advies en/of hulp aan alle actoren, indien nodig
- Werkt constructief samen met medesporters
- Lost conflicten op waar nodig
- Respecteert de levensstijl van anderen
- Gaat kritisch om met ervaringen van andere actoren
- met inbegrip van kennis:
- Kennis van sociale vaardigheden
- Competentie 2:
Sport volgens de geldende reglementeringen binnen het sportief project
- Handelt volgens de federatiegebonden reglementeringen
- Respecteert de geldende omgangsvormen
- Past taalgebruik en boodschap aan de omstandigheden aan
- Gaat zorgvuldig om met (sport)materiaal
- Verzorgt de persoonlijke hygiëne en draagt aangepaste kledij conform de uit te voeren activiteiten
- Handelt volgens de gedragscode van de sportfederaties (decreet doping, code of conduct, … betrokken federatie en internationale bodies)
- Handelt in alle omstandigheden conform de fairplayprincipes.
- met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van de topsportstructuur in Vlaanderen
- Basiskennis van medisch verantwoord sporten
- Kennis van sociale vaardigheden
- Kennis van ethisch verantwoord sporten
- Kennis van nationale en internationale sportreglementen
- Kennis van hygiëne
- Competentie 3:
Sport op medisch verantwoorde wijze
- Sport volgens de medisch verantwoorde principes om kwetsuren te voorkomen en zo goed mogelijk te herstellen
- Streeft een evenwicht na tussen sportprestaties, fysieke conditie en plant rust- en herstelperiodes in
- Warmt op voor een fysieke activiteit en komt tot rust na deze activiteit (cooling down)
- Implementeert gezondheidsbevorderende handelingen in de dagelijkse routine (gezonde voeding, nachtrust, schoolritme, …)
- Gebruikt voedingssupplementen enkel na deskundig advies
- Bespreekt samen met de coach de test- en meetresultaten
- Last de nodige recuperatie en rusttijd in gedurende de trainingsperiodes en de wedstrijdfase
- Beoefent zijn sport rekening houdend met veiligheidsprincipes
- met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van meten en evalueren van fysieke conditie
- Basiskennis van sporttrainingstechnieken
- Basiskennis van anatomie en toegepaste fysiologie
- Basiskennis functionele anatomie
- Basiskennis van biomechanica
- Basiskennis van blessurepreventie
- Basiskennis van ongevallenpreventie
- Kennis van sport(specifiek) gezondheidsvaardigheden
- Kennis van ergonomische sporthouding
- Kennis van producten en materialen voor de uitvoering van de technieken
- Kennis van toestellen en materialen aangepast aan de (specifieke) sport (cardiotraining, krachttraining, coördinatie, evenwicht, lenigheidstraining en core stability training, …)
- Kennis van de (specifieke) trainingstechnieken : cardiotraining, krachttraining, coördinatie, evenwicht, lenigheidstraining, en core stability training
- Competentie 4:
Sport psychisch verantwoord
- Managet stress
- Zet door bij tegenslagen of moeilijke perioden
- Reguleert de emoties in verschillende situaties om optimaal te kunnen presteren
- Gebruikt in geen enkel omstandigheid verboden middelen
- Focust zich op de te realiseren activiteit zonder afgeleid te geraken
- met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van reflectiestrategieën
- Basiskennis van kwaliteitsrichtlijnen
- Kennis van mentale methodieken (taakgericht werken, motivatietechnieken, gedachtentraining, spanningsmanagement, concentratie en aandacht, …)
- Kennis van omgang met stress
- Competentie 5:
Ontwikkelt de eigen deskundigheid
- Gaat kritisch om met alle informatie betreffende de specifieke topsport
- Volgt samen met de coach de evoluties in het sportgebied op
- Gebruikt de taal die men in het kader van de sport hanteert op voldoende deskundige wijze zowel mondeling als schriftelijk
- Bespreekt transparant en zelfkritisch wedstrijd- en trainingservaringen met coaches, medesporters en omkadering met het oog op verdere progressie, individueel en in team
- Haalt maximale leereffecten uit winst en verlies om zijn/haar doelen bij te sturen en prestaties te verbeteren
- Gebruikt deskundig monitorsystemen, indien van toepassing, in het kader van de specifieke sporttak
- Past zijn gezondheidsvaardigheden (health literacy) toe ter bevordering van zijn sportprestaties
- met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van anatomie en toegepaste fysiologie
- Basiskennis functionele anatomie
- Basiskennis van biomechanica
- Basiskennis van motorisch leren
- Basiskennis van blessurepreventie
- Basiskennis van digitaal kader (Digicomp, …)
- Basiskennis van informatiebronnen
- Basiskennis van toepasbare wetenschappelijke info
- Basiskennis van sportspecifieke trainingsleer
- Kennis van vakterminologie
- Kennis van de relatie tussen beweging en gezondheid in functie van gezond bewegen
- Kennis van sportvoeding
- Kennis van sportdranken
- Kennis van gezonde voeding
- Kennis van toestellen en materialen aangepast aan de (specifieke) sport (cardiotraining, krachttraining, coördinatie, evenwicht, lenigheidstraining en core stability training, …)
- Kennis van de (specifieke) trainingstechnieken : cardiotraining, krachttraining, coördinatie, evenwicht, lenigheidstraining, en core stability training
- Kennis van het gebruik van beeldmateriaal (tactisch en technisch)
- Grondige kennis van sportspecifieke tactieken
- Grondige kennis van sportspecifieke -technieken
- Competentie 6:
Functioneert zelfstandig
- Bereidt zijn verplaatsingen en dagelijkse activiteiten (trainingen, matchen, …) praktisch voor
- Lost praktische problemen zelfstandig op
- Past zijn studie/sportschema wekelijks aan waar nodig
- Gaat bewust om met zakelijke verbintenissen/engagementen, financiële middelen en de uitbouw van de eigen professionele (sport)loopbaan .
- met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van zakelijke verbintenissen
- Basiskennis van financieel beheer
- Kennis van sociale vaardigheden
- Kennis van planmatig werken
- Kennis van mentale methodieken (taakgericht werken, motivatietechnieken, gedachtentraining, spanningsmanagement, concentratie en aandacht, …)
- Kennis van omgang met stress
- Competentie 7:
Plant en beheerst de combinatie van de sport- en studie-activiteiten
- Maakt - in samenspraak met de sportieve omkadering - een efficiënte en ambitieuze planning op lange en korte termijn op rekening houdend met de prioriteiten aangaande sport
- Gebruikt zijn tijd efficiënt
- Plant noodzakelijke ontspanningsmomenten in
- Neemt initiatief om in overleg te gaan met actoren om zijn sportief parcours te stroomlijnen met zijn/haar loopbaan
- met inbegrip van kennis:
- Kennis van planmatig werken
- Kennis van mentale methodieken (taakgericht werken, motivatietechnieken, gedachtentraining, spanningsmanagement, concentratie en aandacht, …)
- Competentie 8:
Voert sportactiviteiten uit conform de doelstellingen
- Voert de sporttrainingen/trainingen conform afspraak/sportplan uit
- Past tijdens wedstrijden toe wat er tijdens trainingen aangeleerd wordt
- Stelt zich flexibel op bij onverwachte veranderingen
- Voert persoonlijke doelstellingen uit op tactisch en technisch vlak en optimaliseert deze
- Traint zijn mentale vaardigheden conform de gestelde doelstellingen
- Traint zijn fysieke capaciteiten tot het individueel vooropgestelde niveau
- Werkt gestaag aan de fysieke, mentale, technische en tactische sterktes en zwaktes om zich maximaal te ontwikkelen en zijn/haar resultaten te verbeteren
- Realiseert alle doelstellingen van het sportspecifieke ontwikkelingsplan (opgesteld door de federatie) met oog op de vooropgestelde finaliteit en de persoonlijke doelstellingen en persoonlijke lange termijnplan van ontwikkeling
- Zet zich maximaal in om zijn doelstellingen te realiseren en eist dit ook van zijn omkadering, de medesporters en de omgeving
- met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van sporttrainingstechnieken
- Basiskennis van anatomie en toegepaste fysiologie
- Basiskennis functionele anatomie
- Basiskennis van biomechanica
- Basiskennis van motorisch leren
- Basiskennis van blessurepreventie
- Kennis van ethisch verantwoord sporten
- Kennis van de relatie tussen beweging en gezondheid in functie van gezond bewegen
- Kennis van sportvoeding
- Kennis van sportdranken
- Kennis van mentale methodieken (taakgericht werken, motivatietechnieken, gedachtentraining, spanningsmanagement, concentratie en aandacht, …)
- Kennis van ergonomische sporthouding
- Kennis van de verschillende vormen van belasting van het lichaam
- Kennis van toestellen en materialen aangepast aan de (specifieke) sport (cardiotraining, krachttraining, coördinatie, evenwicht, lenigheidstraining en core stability training, …)
- Kennis van de (specifieke) trainingstechnieken : cardiotraining, krachttraining, coördinatie, evenwicht, lenigheidstraining, en core stability training
- Kennis van omgang met stress
- kennis van observatietechnieken
- Grondige kennis van sportspecifieke tactieken
- Grondige kennis van sportspecifieke -technieken
- Grondige kennis van de (spel)regels van de specifieke sportactiviteit
- Competentie 9:
Evalueert zijn(sport)prestaties en past zijn doelstellingen aan
- Evalueert de eigen sportprestaties door middel van toetsing en (zelf)reflectie
- Evalueert samen met andere actoren (trainer, coach, ...) zijn prestaties aan de hand van zijn doelstellingen
- Past in (uitzonderlijke) situaties in samenspraak de doelstellingen aan volgens de noodzaak en realiseerbaarheid ervan
- met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van reflectiestrategieën
- Basiskennis van kwaliteitsrichtlijnen
- Kennis van planmatig werken
- Kennis van mentale methodieken (taakgericht werken, motivatietechnieken, gedachtentraining, spanningsmanagement, concentratie en aandacht, …)
Beschrijving competenties a.d.h.v. de descriptorelementen
Kennis
- Basiskennis functionele anatomie
- Basiskennis van anatomie en toegepaste fysiologie
- Basiskennis van biomechanica
- Basiskennis van blessurepreventie
- Basiskennis van de topsportstructuur in Vlaanderen
- Basiskennis van digitaal kader (Digicomp, …)
- Basiskennis van financieel beheer
- Basiskennis van informatiebronnen
- Basiskennis van kwaliteitsrichtlijnen
- Basiskennis van medisch verantwoord sporten
- Basiskennis van meten en evalueren van fysieke conditie
- Basiskennis van motorisch leren
- Basiskennis van ongevallenpreventie
- Basiskennis van reflectiestrategieën
- Basiskennis van sportspecifieke trainingsleer
- Basiskennis van sporttrainingstechnieken
- Basiskennis van toepasbare wetenschappelijke info
- Basiskennis van zakelijke verbintenissen
- Kennis van de relatie tussen beweging en gezondheid in functie van gezond bewegen
- Kennis van de (specifieke) trainingstechnieken : cardiotraining, krachttraining, coördinatie, evenwicht, lenigheidstraining, en core stability training
- Kennis van de verschillende vormen van belasting van het lichaam
- Kennis van ergonomische sporthouding
- Kennis van ethisch verantwoord sporten
- Kennis van gezonde voeding
- Kennis van het gebruik van beeldmateriaal (tactisch en technisch)
- Kennis van hygiëne
- Kennis van mentale methodieken (taakgericht werken, motivatietechnieken, gedachtentraining, spanningsmanagement, concentratie en aandacht, …)
- Kennis van nationale en internationale sportreglementen
- kennis van observatietechnieken
- Kennis van omgang met stress
- Kennis van planmatig werken
- Kennis van producten en materialen voor de uitvoering van de technieken
- Kennis van sociale vaardigheden
- Kennis van sportdranken
- Kennis van sport(specifiek) gezondheidsvaardigheden
- Kennis van sportvoeding
- Kennis van toestellen en materialen aangepast aan de (specifieke) sport (cardiotraining, krachttraining, coördinatie, evenwicht, lenigheidstraining en core stability training, …)
- Kennis van vakterminologie
- Grondige kennis van de (spel)regels van de specifieke sportactiviteit
- Grondige kennis van sportspecifieke tactieken
- Grondige kennis van sportspecifieke -technieken
Cognitieve vaardigheden
- Beoefent zijn sport rekening houdend met veiligheidsprincipes
- Bereidt zijn verplaatsingen en dagelijkse activiteiten (trainingen, matchen, …) praktisch voor
- Bespreekt samen met de coach de test- en meetresultaten
- Bespreekt transparant en zelfkritisch wedstrijd- en trainingservaringen met coaches, medesporters en omkadering met het oog op verdere progressie, individueel en in team
- Bouwt relaties op met andere actoren en onderhoudt deze
- Communiceert efficiënt met andere actoren
- Evalueert de eigen sportprestaties door middel van toetsing en (zelf)reflectie
- Evalueert samen met andere actoren (trainer, coach, ...) zijn prestaties aan de hand van zijn doelstellingen
- Focust zich op de te realiseren activiteit zonder afgeleid te geraken
- Gaat bewust om met zakelijke verbintenissen/engagementen, financiële middelen en de uitbouw van de eigen professionele (sport)loopbaan .
- Gaat kritisch om met alle informatie betreffende de specifieke topsport
- Gaat kritisch om met ervaringen van andere actoren
- Gebruikt de taal die men in het kader van de sport hanteert op voldoende deskundige wijze zowel mondeling als schriftelijk
- Gebruikt deskundig monitorsystemen, indien van toepassing, in het kader van de specifieke sporttak
- Gebruikt in geen enkel omstandigheid verboden middelen
- Gebruikt voedingssupplementen enkel na deskundig advies
- Gebruikt zijn tijd efficiënt
- Haalt maximale leereffecten uit winst en verlies om zijn/haar doelen bij te sturen en prestaties te verbeteren
- Handelt in alle omstandigheden conform de fairplayprincipes.
- Handelt volgens de federatiegebonden reglementeringen
- Handelt volgens de gedragscode van de sportfederaties (decreet doping, code of conduct, … betrokken federatie en internationale bodies)
- Implementeert gezondheidsbevorderende handelingen in de dagelijkse routine (gezonde voeding, nachtrust, schoolritme, …)
- Komt voor zichzelf op
- Last de nodige recuperatie en rusttijd in gedurende de trainingsperiodes en de wedstrijdfase
- Legt sociale contacten met medesporters in studie en sport
- Maakt - in samenspraak met de sportieve omkadering - een efficiënte en ambitieuze planning op lange en korte termijn op rekening houdend met de prioriteiten aangaande sport
- Managet stress
- Neemt initiatief om in overleg te gaan met actoren om zijn sportief parcours te stroomlijnen met zijn/haar loopbaan
- Past in (uitzonderlijke) situaties in samenspraak de doelstellingen aan volgens de noodzaak en realiseerbaarheid ervan
- Past taalgebruik en boodschap aan de omstandigheden aan
- Past tijdens wedstrijden toe wat er tijdens trainingen aangeleerd wordt
- Past zijn gezondheidsvaardigheden (health literacy) toe ter bevordering van zijn sportprestaties
- Past zijn studie/sportschema wekelijks aan waar nodig
- Plant noodzakelijke ontspanningsmomenten in
- Realiseert alle doelstellingen van het sportspecifieke ontwikkelingsplan (opgesteld door de federatie) met oog op de vooropgestelde finaliteit en de persoonlijke doelstellingen en persoonlijke lange termijnplan van ontwikkeling
- Reguleert de emoties in verschillende situaties om optimaal te kunnen presteren
- Respecteert de geldende omgangsvormen
- Respecteert de levensstijl van anderen
- Sport volgens de medisch verantwoorde principes om kwetsuren te voorkomen en zo goed mogelijk te herstellen
- Stelt zich flexibel op bij onverwachte veranderingen
- Streeft een evenwicht na tussen sportprestaties, fysieke conditie en plant rust- en herstelperiodes in
- Traint zijn fysieke capaciteiten tot het individueel vooropgestelde niveau
- Traint zijn mentale vaardigheden conform de gestelde doelstellingen
- Voert persoonlijke doelstellingen uit op tactisch en technisch vlak en optimaliseert deze
- Volgt samen met de coach de evoluties in het sportgebied op
- Vraagt advies en/of hulp aan alle actoren, indien nodig
- Werkt constructief samen met medesporters
- Werkt gestaag aan de fysieke, mentale, technische en tactische sterktes en zwaktes om zich maximaal te ontwikkelen en zijn/haar resultaten te verbeteren
- Zet door bij tegenslagen of moeilijke perioden
- Zet zich maximaal in om zijn doelstellingen te realiseren en eist dit ook van zijn omkadering, de medesporters en de omgeving
Probleemoplossende vaardigheden
- Lost conflicten op waar nodig
- Lost praktische problemen zelfstandig op
Motorische vaardigheden
- Gaat zorgvuldig om met (sport)materiaal
- Verzorgt de persoonlijke hygiëne en draagt aangepaste kledij conform de uit te voeren activiteiten
- Voert de sporttrainingen/trainingen conform afspraak/sportplan uit
- Warmt op voor een fysieke activiteit en komt tot rust na deze activiteit (cooling down)
Omgevingscontext
- De doorgedreven sportuitoefening vereist toewijding en opofferingen om succesvol te zijn in zijn sport en studiegebied
- De doorgedreven sportuitoefening vraagt een sterke verantwoordelijkheidszin
- De eigen carrièremogelijkheden stelselmatig en gefaseerd uittekenen om ze in een tijdslijn te plaatsen waardoor de doelstellingen bereikt kunnen worden
- De sportuitoefening gebeurt op een zodanige wijze dat er geen enkele gebeurtenis, situatie of handeling een negatief effect kan hebben op de fysieke, psychische integriteit en het fysiek en/of psychisch welzijn van de aspirant- topsporter (voetnoot; extra uitleg)
- De sportuitoefening gebeurt volgens de wettelijke en sportspecifieke reglementering.
- De sportuitoefening houdt vele en/of verre verplaatsingen en een langdurig verblijf in het buitenland
- De sportuitoefening vereist de inpassing van de noodzakelijke rust- en herstelperiodes
- De sportuitoefening vereist een respectvolle houding tegenover alle actoren
- De sportuitoefening vergt een inzicht in zijn eigen sterktes, zwaktes en mogelijkheden om op tot een vooropgesteld internationaal niveau te presteren
- De sportuitoefening vergt een organisatievermogen om ervoor te zorgen dat goede prestaties geleverd worden
- De sportuitoefening wordt uitgeoefend in teamverband of individueel, waarbij de nodige flexibiliteit belangrijk is om zich aan te passen aan de wijzigende omstandigheden
- De topsporter komt in contact met verschillende interne en/of externe actoren.
- De topsporter moet constructief omgaan met feedback van trainer/coach
- De topsporter moet de sport technisch, tactische, fysieke en mentale vaardigheden beheersen om de gewenste doelstellingen te behalen
- Een kritische en (zelf)reflecterende houding is vereist
- In de sportuitoefening is het ten stelligste verboden in te gaan tegen de al dan niet sportspecifieke, deontologische en/of ethische regelgeving (onder meer WADA-code, Anti doping Reglementen, no needle policy, matchfixing, …)
- Voor de sportuitoefening kunnen de trainings- en wedstrijdmomenten op alle momenten van de dag en op verschillende locaties plaatsvinden
Handelingscontext
- De topsporter heeft de noodzakelijke levensvaardigheden om zelfstandig te kunnen leven
- De topsporter heeft het noodzakelijke doorzettingsvermogen in moeilijke tijden en bij tegenslagen
- De topsporter is in staat, in samenspraak met de omkadering, zijn eigen methode uit te werken om zijn vooropgestelde doelstellingen voor sport te bereiken
- De topsporter is in staat om conflicten op te lossen
- De topsporter is in staat om, in samenspraak met de omkadering verantwoorde beslissingen te maken met betrekking tot zijn sportcarrière en zijn na-carrière
- De topsporter is in staat om met stress om te gaan
- De topsporter is in staat om op voorhand te plannen
- De topsporter is in staat om prioriteiten te stellen
- De topsporter is in staat om raad te vragen aan en te luisteren naar en leren van andere personen en eerdere ervaringen
- De topsporter is in staat om realistische ambitieuze doelen te stellen in sport én studie
- De topsporter is in staat om relaties met belangrijke naasten te onderhouden
- De topsporter is in staat om sociale contacten op te bouwen met leeftijdsgenoten in sport
- De topsporter is in staat om te focussen op het hier en nu, zonder afgeleid te worden
- De topsporter is in staat om te overleggen (om op te komen voor zijn eigen belangen)
- De topsporter is in staat om zijn eigen geld te beheren
- De topsporter is in staat om zijn emoties te reguleren in verschillende situaties
- De topsporter is in staat om zijn tijd efficiënt te gebruiken
- De topsporter moet assertief zijn (zelfverzekerd zijn en met vertrouwen handelen)
- De topsporter moet de nodige zelfdiscipline hebben om zijn sport conform de vooropgestelde doelstellingen uit te voeren
- De topsporter moet geloven in zijn eigen bekwaamheid om de uitdagingen in sport te overwinnen
Autonomie
Is zelfstandig in
- Het anticiperen op onverwachte omstandigheden
- Het bereiken van de vooropgestelde doelstellingen
- Het evalueren de eigen doelen en prestaties
- Het praktisch uitvoeren van zijn/haar sportactiviteiten
- Het uitvoeren van dagdagelijkse handelingen en activiteiten
- Het up-to-date houden van de eigen kennis
Is gebonden aan
- De nationale en internationale (doping)wetgeving
- De opdrachten
- De professionele gedragscode
- Het beleid van het begeleidend team, de sportfederatie, …
- Tijdsplanning, veiligheids-, gezondheids-, kwaliteitsvoorschriften
Doet beroep op
- De verschillende actoren binnen de bestaande begeleiding om zaken te bespreken voor de optimalisering van de eigen prestaties
Verantwoordelijkheid
- Evalueert zijn(sport)prestaties en past zijn doelstellingen aan
- Functioneert zelfstandig
- Ontwikkelt de eigen deskundigheid
- Plant en beheerst de combinatie van de sport- en studie-activiteiten
- Sport op medisch verantwoorde wijze
- Sport psychisch verantwoord
- Sport volgens de geldende reglementeringen binnen het sportief project
- Voert sportactiviteiten uit conform de doelstellingen
- Werkt efficiënt samen met andere actoren
Attesten en voorwaarden
Wettelijke attesten en voorwaarden
Er zijn geen wettelijke attesten of voorwaarden vereist.