Begeleider in de sociale economie
BK-0533-1
Dit is de actuele versie van de beroepskwalificatie.
Globaal
Titel
Begeleider in de sociale economie
Definitie
De begeleider in de sociale economie coacht doelgroepwerknemers, organiseert het productieproces en het takenpakket voor de doelgroepwerknemers teneinde de vaardigheden van de doelgroepwerknemers aan te scherpen, hun maatschappelijke integratie en een eventuele tewerkstelling in het normaal economisch circuit te bevorderen.
Niveau (VKS en EQF)
4
Jaar van erkenning
versie 1, 2020
Competenties
Opsomming competenties
- Competentie 1:
Handelt professioneel en volgens de deontologische principes
- Handelt volgens professionele, ethische en deontologische principes
- Handelt met oog voor het eigen referentiekader (1)
- Bouwt een relatie op met respect voor de medische, sociale en culturele achtergrond van de doelgroepwerknemer
- Draagt bij tot empowerment (2) van de doelgroepwerknemer
- Verzorgt taal, hygiëne en voorkomen in kader van voorbeeldfunctie
- met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van interne procedures
- Kennis van beroepsethiek en deontologisch handelen
- Kennis van het eigen referentiekader
* (1) Eigen referentiekader: iedereen kijkt naar de realiteit vanuit het eigen referentiekader. Dit referentiekader is als het ware een soort bril die de eigen waarneming ‘filtert’. Dit referentiekader bestaat uit (levens)ervaringen, opleiding, cultuur, karakter, normen en waarden, kennis en (voor)oordelen. Omdat ieders referentiekader uniek is, heeft iedereen een persoonlijk beeld van wat waar is.
(2) Empowerment: empowerment is een proces van versterking waarbij individuen, organisaties en gemeenschappen greep krijgen op de eigen situatie en hun omgeving en dit via het verwerven van controle, het aanscherpen van kritisch bewustzijn en het stimuleren van participatie. Empowerment focust op de krachten en mogelijkheden in de persoon en de omgeving.
- Competentie 2:
Gaat correct om met diversiteit
- Eerbiedigt de persoonlijke levenssfeer van het individu/de doelgroep zonder discriminatie op grond van ideologische, godsdienstige en filosofische overtuiging of lidmaatschap of enig ander criterium op grond waarvan kan worden gediscrimineerd
- Past de eigen communicatiestijl aan ten aanzien van het individu/de doelgroep
- met inbegrip van kennis:
- Kennis van communicatietechnieken
- Kennis van diversiteit: sociale (economische status, opleidingsniveau…), etnische, religieuze of filosofische achtergrond, seksuele geaardheid, gender…
- Kennis van de doelgroep
- Competentie 3:
Werkt samen
- Werkt samen met doelgroepwerknemers, collega's, leidinggevenden en andere interne diensten om gemeenschappelijke doelstellingen te verwezenlijken in een klimaat van respect en vertrouwen
- Overlegt om samen tot beslissingen te komen
- Luistert naar en geeft feedback op het standpunt van de andere in de dagdagelijkse werking
- Handelt flexibel
- Maakt het eigen professionele standpunt kenbaar tijdens overleg
- met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van vergadertechnieken
- Kennis van informatieoverdracht
- Kennis van communicatietechnieken
- Competentie 4:
Bouwt eigen deskundigheid op
- Onderhoudt en verruimt de eigen kennis, attitudes en vaardigheden
- Maakt gebruik van feedback
- Neemt deel aan teamvergaderingen
- Neemt deel aan vormingsactiviteiten
- met inbegrip van kennis:
- Kennis van het beschikbare en relevante opleidingsaanbod
- Kennis van reflectiestrategieën
- Kennis van het productieproces in de eigen organisatie
- Kennis van het eigen vakdomein
- Competentie 5:
Plant en organiseert de werkzaamheden
- Zet de eisen, wensen en specifieke aandachtspunten van de klant om in een opdracht
- Volgt de voorraad van materiaal op en geeft de bestelling van het nodige materiaal door aan de verantwoordelijke
- Splitst een opdracht in deeltaken zodat de uitvoering voor iedere doelgroepwerknemer haalbaar wordt
- Maakt een planning op waarin rekening gehouden wordt met het uit te voeren werk en de beschikbare tijd, middelen en personeel
- Past de planning aan wijzigende omstandigheden aan
- Registreert aanwezigheden
- Signaleert problemen tijdig
- met inbegrip van kennis:
- Kennis van het productieproces in de eigen organisatie
- Kennis van het eigen vakdomein
- Kennis van planning en organisatie van het takenpakket
- Kennis van de machines en het materieel
- Kennis van kantoor- en bedrijfseigen software
- Kennis van rekenkundige vaardigheden
- Competentie 6:
Werkt volgens de hygiëne-, veiligheids- en kwaliteitsvoorschriften en ziet toe op de naleving ervan
- Werkt volgens hygiëne-, veiligheids-, milieu en kwaliteitsvoorschriften en ziet erop toe dat deze nageleefd worden
- Treedt in interactie met de doelgroepwerknemers om hygiëne, veiligheid, milieuvoorschriften en kwaliteit te bewaken
- Signaleert knelpunten
- Licht regels en afspraken van de organisatie toe
- Instrueert de medewerkers in het werken volgens hygiëne-, veiligheids-, milieu en kwaliteitsvoorschriften
- Bekijkt samen met een deskundige of er aanpassingen (3) op de afdeling moeten gebeuren
- Volgt de implementatie van deze aanpassingen op
- met inbegrip van kennis:
- Kennis van communicatietechnieken
- Kennis van kantoor- en bedrijfseigen software
- Kennis van hygiëne-, veiligheids-, milieu- en kwaliteitsvoorschriften
- Kennis van regels en afspraken eigen aan de organisatie
* (3) Aanpassingen onder de vorm van hulpmiddelen: prothesen, voetbankjes, gebruik van kleuren, mallen, weegschalen, checklists…
- Competentie 7:
Zorgt voor een efficiënt en vlot lopende productie
- Zorgt ervoor dat de machines, hulpmiddelen, gereedschappen en grondstoffen klaar gezet worden zodat de doelgroepwerknemers ononderbroken kunnen doorwerken
- Geeft een nieuwe opdracht zodra de vorige is afgewerkt
- Gaat regelmatig kijken of de doelgroepwerknemers de taken correct uitvoeren
- Grijpt onmiddellijk in bij verkeerde uitvoering van de taken of bij problemen
- Controleert aan de hand van het productieorder en/of de richtlijnen van de organisatie of het eindresultaat bereikt is
- Registreert afgewerkte producten en volgt rendement op
- Voert kleine technische herstellingen uit of contacteert de technische dienst
- Neemt deel aan overleg over verbeteringen in het productieproces
- met inbegrip van kennis:
- Kennis van het productieproces in de eigen organisatie
- Kennis van de machines en het materieel
- Kennis van kantoor- en bedrijfseigen software
- Kennis van rekenkundige vaardigheden
- Kennis van de infrastructuur
- Kennis van coachingstechnieken
- Kennis van de opdracht
- Kennis van de producten
- Kennis van methodieken ter optimalisatie van processen (o.a. Lean en Lean-Katha)
- Competentie 8:
Geef leiding en motiveert de doelgroepwerknemers
- Geeft positieve feedback over de uitvoering van het werk
- Geeft opbouwende kritiek over de uitvoering van het werk
- Vraagt naar ideeën of voorstellen en geeft feedback hierover
- Bevestigt doelgroepwerknemers die de regels correct naleven en gewenst gedrag vertonen
- Draagt het organisatiebeleid uit naar de doelgroepwerknemers
- Geeft duidelijk kader aan: verwachtingen, afspraken, werkmethodes/werkinstructies
- met inbegrip van kennis:
- Kennis van communicatietechnieken
- Kennis van de doelgroep
- Kennis van coachingstechnieken
- Kennis van groepsdynamica
- Competentie 9:
Begeleidt en evalueert doelgroepwerknemers individueel
- Geeft iedere doelgroepwerknemer een takenpakket, aangepast aan hun mogelijkheden, competenties en interesses
- Toont hoe een bepaalde opdracht wordt uitgevoerd geeft hierbij uitleg, herhaalt of past aan indien nodig
- Stelt de doelgroepwerknemer gerust bij veranderingen
- Luistert en gaat indien mogelijk in op de vragen van de doelgroepwerknemer
- Neemt actief deel aan het POP (4) -proces
- Merkt ongewoon gedrag op, spreekt de doelgroepwerknemer hier op aan en nodigt de doelgroepwerknemer uit om te vertellen wat er aan de hand is
- Gaat op empathische wijze om met de doelgroepwerknemers waarbij de nodige afstand bewaard wordt om een professionele relatie te behouden
- Past de eigen communicatiestijl aan de doelgroepwerknemer aan
- Levert input voor de evaluatie van de doelgroepwerknemer
- Signaleert wanneer een doelgroepwerknemer de mogelijkheid heeft om door te stromen, zowel intern (binnen eigen bedrijf) als extern (naar het regulier economisch circuit)
- met inbegrip van kennis:
- Kennis van het eigen referentiekader
- Kennis van communicatietechnieken
- Kennis van het productieproces in de eigen organisatie
- Kennis van de doelgroep
- Kennis van voorwaarden voor doorstroom naar het regulier economisch circuit (REC)
* (4) POP = persoonlijk ontwikkelingsplan: een opvolgbaar actieplan dat de te ontwikkelen competenties en het ontwikkelpad van een persoon bevat met als doel het functioneren op de werkvloer en de kansen om door te stromen te optimaliseren.
- Competentie 10:
Grijpt in bij conflicten
- Vraagt bij een conflict naar het verhaal van de betrokken doelgroepwerknemers
- Luistert zonder partij te kiezen
- Stelt vragen om onduidelijkheden en stoornissen in de communicatie bloot te leggen
- Vraagt aan de doelgroepwerknemers hoe ze de conflictsituatie zouden kunnen oplossen
- Maakt afspraken om het conflict verzoenend af te sluiten
- Wijst doelgroepwerknemers op de afspraken die ze overtreden en herhaalt de afspraken
- Verwijst indien nodig door naar andere diensten
- met inbegrip van kennis:
- Kennis van communicatietechnieken
- Kennis van de doelgroep
Beschrijving competenties a.d.h.v. de descriptorelementen
Kennis
- Basiskennis van interne procedures
- Basiskennis van vergadertechnieken
- Kennis van beroepsethiek en deontologisch handelen
- Kennis van coachingstechnieken
- Kennis van communicatietechnieken
- Kennis van de doelgroep
- Kennis van de infrastructuur
- Kennis van de machines en het materieel
- Kennis van de opdracht
- Kennis van de producten
- Kennis van diversiteit: sociale (economische status, opleidingsniveau…), etnische, religieuze of filosofische achtergrond, seksuele geaardheid, gender…
- Kennis van groepsdynamica
- Kennis van het beschikbare en relevante opleidingsaanbod
- Kennis van het eigen referentiekader
- Kennis van het eigen vakdomein
- Kennis van het productieproces in de eigen organisatie
- Kennis van hygiëne-, veiligheids-, milieu- en kwaliteitsvoorschriften
- Kennis van informatieoverdracht
- Kennis van kantoor- en bedrijfseigen software
- Kennis van methodieken ter optimalisatie van processen (o.a. Lean en Lean-Katha)
- Kennis van planning en organisatie van het takenpakket
- Kennis van reflectiestrategieën
- Kennis van regels en afspraken eigen aan de organisatie
- Kennis van rekenkundige vaardigheden
- Kennis van voorwaarden voor doorstroom naar het regulier economisch circuit (REC)
Cognitieve vaardigheden
- Bekijkt samen met een deskundige of er aanpassingen (3) op de afdeling moeten gebeuren
- Bevestigt doelgroepwerknemers die de regels correct naleven en gewenst gedrag vertonen
- Bouwt een relatie op met respect voor de medische, sociale en culturele achtergrond van de doelgroepwerknemer
- Controleert aan de hand van het productieorder en/of de richtlijnen van de organisatie of het eindresultaat bereikt is
- Draagt bij tot empowerment (2) van de doelgroepwerknemer
- Draagt het organisatiebeleid uit naar de doelgroepwerknemers
- Eerbiedigt de persoonlijke levenssfeer van het individu/de doelgroep zonder discriminatie op grond van ideologische, godsdienstige en filosofische overtuiging of lidmaatschap of enig ander criterium op grond waarvan kan worden gediscrimineerd
- Gaat op empathische wijze om met de doelgroepwerknemers waarbij de nodige afstand bewaard wordt om een professionele relatie te behouden
- Gaat regelmatig kijken of de doelgroepwerknemers de taken correct uitvoeren
- Geeft duidelijk kader aan: verwachtingen, afspraken, werkmethodes/werkinstructies
- Geeft een nieuwe opdracht zodra de vorige is afgewerkt
- Geeft iedere doelgroepwerknemer een takenpakket, aangepast aan hun mogelijkheden, competenties en interesses
- Geeft opbouwende kritiek over de uitvoering van het werk
- Geeft positieve feedback over de uitvoering van het werk
- Handelt flexibel
- Handelt met oog voor het eigen referentiekader (1)
- Handelt volgens professionele, ethische en deontologische principes
- Instrueert de medewerkers in het werken volgens hygiëne-, veiligheids-, milieu en kwaliteitsvoorschriften
- Levert input voor de evaluatie van de doelgroepwerknemer
- Licht regels en afspraken van de organisatie toe
- Luistert en gaat indien mogelijk in op de vragen van de doelgroepwerknemer
- Luistert naar en geeft feedback op het standpunt van de andere in de dagdagelijkse werking
- Luistert zonder partij te kiezen
- Maakt een planning op waarin rekening gehouden wordt met het uit te voeren werk en de beschikbare tijd, middelen en personeel
- Maakt gebruik van feedback
- Maakt het eigen professionele standpunt kenbaar tijdens overleg
- Merkt ongewoon gedrag op, spreekt de doelgroepwerknemer hier op aan en nodigt de doelgroepwerknemer uit om te vertellen wat er aan de hand is
- Neemt actief deel aan het POP (4) -proces
- Neemt deel aan overleg over verbeteringen in het productieproces
- Neemt deel aan teamvergaderingen
- Neemt deel aan vormingsactiviteiten
- Onderhoudt en verruimt de eigen kennis, attitudes en vaardigheden
- Overlegt om samen tot beslissingen te komen
- Past de eigen communicatiestijl aan de doelgroepwerknemer aan
- Past de eigen communicatiestijl aan ten aanzien van het individu/de doelgroep
- Registreert aanwezigheden
- Registreert afgewerkte producten en volgt rendement op
- Signaleert wanneer een doelgroepwerknemer de mogelijkheid heeft om door te stromen, zowel intern (binnen eigen bedrijf) als extern (naar het regulier economisch circuit)
- Splitst een opdracht in deeltaken zodat de uitvoering voor iedere doelgroepwerknemer haalbaar wordt
- Stelt de doelgroepwerknemer gerust bij veranderingen
- Toont hoe een bepaalde opdracht wordt uitgevoerd geeft hierbij uitleg, herhaalt of past aan indien nodig
- Treedt in interactie met de doelgroepwerknemers om hygiëne, veiligheid, milieuvoorschriften en kwaliteit te bewaken
- Verzorgt taal, hygiëne en voorkomen in kader van voorbeeldfunctie
- Volgt de implementatie van deze aanpassingen op
- Volgt de voorraad van materiaal op en geeft de bestelling van het nodige materiaal door aan de verantwoordelijke
- Vraagt bij een conflict naar het verhaal van de betrokken doelgroepwerknemers
- Vraagt naar ideeën of voorstellen en geeft feedback hierover
- Werkt samen met doelgroepwerknemers, collega's, leidinggevenden en andere interne diensten om gemeenschappelijke doelstellingen te verwezenlijken in een klimaat van respect en vertrouwen
- Werkt volgens hygiëne-, veiligheids-, milieu en kwaliteitsvoorschriften en ziet erop toe dat deze nageleefd worden
- Zet de eisen, wensen en specifieke aandachtspunten van de klant om in een opdracht
- Zorgt ervoor dat de machines, hulpmiddelen, gereedschappen en grondstoffen klaar gezet worden zodat de doelgroepwerknemers ononderbroken kunnen doorwerken
Probleemoplossende vaardigheden
- Grijpt onmiddellijk in bij verkeerde uitvoering van de taken of bij problemen
- Maakt afspraken om het conflict verzoenend af te sluiten
- Past de planning aan wijzigende omstandigheden aan
- Signaleert knelpunten
- Signaleert problemen tijdig
- Stelt vragen om onduidelijkheden en stoornissen in de communicatie bloot te leggen
- Verwijst indien nodig door naar andere diensten
- Vraagt aan de doelgroepwerknemers hoe ze de conflictsituatie zouden kunnen oplossen
- Wijst doelgroepwerknemers op de afspraken die ze overtreden en herhaalt de afspraken
Motorische vaardigheden
- Voert kleine technische herstellingen uit of contacteert de technische dienst
Omgevingscontext
- Afhankelijk van het domein kunnen de arbeidsomstandigheden verschillen: lawaai (vb. houtbewerking), temperatuur (vb. koelcel), weersomstandigheden (vb. groenzorg)…
- De begeleider in de sociale economie dient te kunnen werken in teamverband en/of op individuele basis.
- De begeleider in de sociale economie staat in voor de dagelijkse begeleiding van de opdrachten van de doelgroepwerknemers volgens de regels en procedures van de organisatie om binnen de vooropgestelde doelstellingen kwalitatieve producten af te leveren
- De begeleider in de sociale economie volgt de rendementen van de afdeling op
- De begeleider in de sociale economie werkt soms op verplaatsing.
- De beroepsuitoefening vereist het nemen van initiatief binnen de resultaten vastgelegd door de leidinggevende
- De doelgroepwerknemers zijn personen met een afstand tot de arbeidsmarkt die tijdelijk of definitief niet in het reguliere economische circuit tewerkgesteld kunnen worden.
- Het beroep van begeleider in de sociale economie wordt uitgeoefend in maatwerkbedrijven, maatwerkafdelingen en organisaties uit de lokale diensteneconomie (LDE).
- Het beroep wordt soms uitgeoefend op onregelmatige werktijden
Handelingscontext
- Bij de beroepsuitoefening is de begeleider in de sociale economie zich bewust van de effecten van de eigen verbale en non-verbale communicatie en de invloed ervan op de doelgroep
- De begeleider heeft een voorbeeldfunctie en verzorgt in kader hiervan taal, hygiëne en voorkomen
- De begeleider in de sociale economie blijft bij met de ontwikkelingen binnen de sector. Dit vergt levenslang leren en het volgen van (verplichte) opleidingen
- De begeleider in de sociale economie dient planmatig te kunnen werken, prioriteiten te stellen en zowel de eigen als de werkzaamheden van de doelgroepwerknemers te organiseren. De begeleider werkt proces- en resultaatsgericht.
- De begeleider in de sociale economie gaat discreet om met info over de doelgroep
- De begeleider in de sociale economie houdt rekening met de mogelijkheden van de doelgroepwerknemers tijdens het begeleiden van de opdrachten om ontwikkeling van de doelgroepwerknemers te bevorderen
- De begeleider in de sociale economie kan zich aanpassen aan en flexibel opstellen bij wisselende werkomstandigheden
- De begeleider in de sociale economie komt in contact met een diverse doelgroep: kortgeschoolden, personen met een beperking, langdurig werkzoekenden…
- De begeleider in de sociale economie respecteert het deontologisch kader
- De begeleider in de sociale economie straalt het positief imago van de organisatie uit
- De begeleider in de sociale economie werkt constructief samen met de doelgroep, collega’s en andere actoren
- De begeleider in de sociale economie werkt doelgroepgericht (stijl en taalgebruik aanpassen, op empathische wijze omgaan met de doelgroep…)
- De beroepsuitoefening vergt coachende vaardigheden
- De omgang met de doelgroepen vergt flexibiliteit en inlevingsvermogen. De beroepsbeoefenaar dient heel contactvaardig te zijn.
Autonomie
Is zelfstandig in
- betrokkenheid en leerkansen creëren bij de doelgroep
- het begeleiden van de doelgroep
- het bereiken van de vooropgestelde productiedoelstellingen
- het operationeel plannen en organiseren van het productieproces
- het opvolgen van het rendement van de afdeling
- het signaleren van knelpunten
- het voorbereiden van het takenpakket van de doelgroepwerknemer
Is gebonden aan
- de instructies van de leidinggevende
- de missie en de visie van de organisatie
- de tijdsplanning
- de verwachtingen van de doelgroepwerknemers
- deontologische principes
- het beleid van de organisatie
- vooropgestelde productiedoelstellingen
Doet beroep op
- de leidinggevende
- interne diensten: vb. personeelsdienst, sociale dienst…
Verantwoordelijkheid
- Begeleidt en evalueert doelgroepwerknemers individueel
- Bouwt eigen deskundigheid op
- Gaat correct om met diversiteit
- Geef leiding en motiveert de doelgroepwerknemers
- Grijpt in bij conflicten
- Handelt professioneel en volgens de deontologische principes
- Plant en organiseert de werkzaamheden
- Werkt samen
- Werkt volgens de hygiëne-, veiligheids- en kwaliteitsvoorschriften en ziet toe op de naleving ervan
- Zorgt voor een efficiënt en vlot lopende productie
Wettelijke attesten en voorwaarden
Er zijn geen wettelijke attesten of voorwaarden vereist.