Officier werktuigkundige STCW III/1

BK-0526-1

Dit is de actuele versie van de beroepskwalificatie.

Globaal

Titel

Definitie

De officier werktuigkundige STCW III/1 staat in voor het onderhoud en de herstelling van alle hoofd-, hulp- en scheepsspecifieke installaties van 750 kW en meer teneinde het schip operationeel te houden conform de bedrijfsprocedures, veiligheidsvoorschriften overeenkomstig de (inter)nationale regelgeving

Afbakening

Het type, het voortstuwingsvermogen en de bruto tonnage van het schip bepalen:
- de lengte van de reis van het schip
- de maximumafstand van een haven
- het soort (hulp)navigatiemiddelen en navigatietechnieken (soort radarnavigatie, …)
- de kennis van meteorologische instrumenten en hun gebruik die voorkomen in het beperkt vaargebied
- het aan boord nemen van voorraad
- de kennis en het gebruik van de soorten communicatiemiddelen voor noodcommunicatie
- de beschikbaarheid van technische hulpmiddelen
Dit heeft tot gevolg dat er binnen de beroepenstructuur verschillende profielen worden voorzien.

Niveau (VKS en EQF)

Jaar van erkenning

versie 1, 2020

Competenties

Opsomming competenties

Competentie 1:
Werkt in teamverband en met andere actoren
- Communiceert efficiënt met alle actoren (leidinggevende, personen aan de wal, bemanningsleden, derde partijen,…) ook in het Engels
- Wisselt informatie uit met alle actoren
- Werkt efficiënt samen met alle actoren
- Gebruikt (interne) communicatiemiddelen aan boord
- Volgt aanwijzingen van leidinggevende op
- Rapporteert aan de leidinggevende indien nodig
- Stelt zich flexibel op (verandering van bemanningsleden, …)
- Voert de (vol)matroos werktuigkundigen aan
- Bemiddelt bij conflicten
- Bepaalt de prioriteiten van de dag
met inbegrip van kennis:
- Kennis van communicatie in het Engels
- Kennis van sociale vaardigheden
- Kennis van gebruik van communicatiemiddelen
- Kennis van leiderschap

Competentie 2:
Handelt volgens de bedrijfseigen reglementering
- Respecteert de omgangsvormen
- Verzorgt de persoonlijke hygiëne en zorgt voor een verzorgd voorkomen
- Handelt volgens de bedrijfseigen reglementering
- Ziet toe op de toepassing van de bedrijfseigen reglementering door de bemanning
- Schat in of informatie al dan niet verder kan of mag verspreid worden
- Past kledij aan conform de taakuitvoering
met inbegrip van kennis:
- Kennis van sociale vaardigheden
- Kennis van leiderschap
- Kennis van bedrijfseigen reglementering

Competentie 3:
Werkt met oog voor kwaliteit en ziet toe op de toepassing ervan
- Werkt ergonomisch
- Werkt economisch
- Werkt ecologisch
- Past de internationale, nationale regelgeving toe
- Past de bedrijfseigen reglementering toe
- Gebruikt persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen
- Ziet er op toe dat de bemanningsleden persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen aanwenden indien nodig
- Leert nieuwe opgelegde technieken en past ze toe
- Voert nieuwe opgelegd technieken in en controleert of deze worden toegepast
- Volgt (verplichte) opleidingen die door de reder worden voorzien
- Ziet er op toe dat de bemanningsleden de richtlijnen voor kwaliteit, veiligheid en milieu en welzijn naleven en past ze zelf toe
- Respecteert rusttijden, ook die van anderen
- Assisteert bij de analyse van verkregen informatie aangaande kwaliteit, veiligheid en milieu en welzijn om verbeteringen uit te voeren
- Houdt toezicht op het gebruik van (werk)procedures
met inbegrip van kennis:
- Kennis van bedrijfseigen reglementering
- Kennis van preventiemaatregelen
- Kennis van arbeidsveiligheid
- Kennis van vakterminologie
- Kennis van de toepassing internationale en nationale regelgevingen
- Kennis van ergonomie in de scheepvaart
- Kennis van kostenbewust omgaan met materialen en infrastructuur
- Kennis van persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen
- Kennis van (werk)procedures

Competentie 4:
Neemt maatregelen om het marien leefmilieu te beschermen
- Past de milieuvoorschriften toe
- Neemt maatregelen om het marien leefmilieu te beschermen tegen operationele en accidentele vervuilingen
- Controleert de behandeling van de afvalstoffen
- Sorteert afval en voert het af volgens de procedures
- Stockeert gevaarlijke en ontvlambare producten volgens de procedures
- Recupereert materialen conform de procedure
- Ziet er op toe dat de bemanning de richtlijnen voor milieu naleven en past ze zelf toe
- Registreert de afvalstroom
met inbegrip van kennis:
- Kennis van bedrijfseigen reglementering
- Kennis van de toepassing internationale en nationale regelgevingen
- Kennis van (werk)procedures
- Kennis van materiaal

Competentie 5:
Draagt bij tot de maritieme beveiliging
- Herkent dreigingen en reageert gepast om de maritieme beveiliging te vrijwaren
- Draagt bij tot het verbeteren van de maritieme beveiliging door alert te zijn
- Houdt zich aan de richtlijnen voor beveiliging
- Herkent verdacht gedrag van bemanningsleden, nakende vaartuigen, …en rapporteert dit
met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van cybersecurity
- Kennis van bedrijfseigen reglementering
- Kennis van de toepassing internationale en nationale regelgevingen
- Kennis van (werk)procedures

Competentie 6:
Handhaaft een veilige machinekamerwacht
- Draagt of neemt de wacht over aan de hand van een overdrachtslijst
- Voert routinecontroles uit
- Registreert technische gegevens voor het onderhoudsprogramma en het machinekamerlogboek
- Houdt de gegevens bij over storingen aan de machines of installaties
- Test alarm- en veiligheidssystemen
- Observeert of alles volgens de veiligheidsprocedures werkt en neemt voorzorgmaatregelen of grijpt in bij brand of een accident
- Gebruikt het intern communicatiesysteem
met inbegrip van kennis:
- Kennis van communicatie in het Engels
- Kennis van gebruik van communicatiemiddelen
- Kennis van preventiemaatregelen
- Kennis van arbeidsveiligheid
- Kennis van (werk)procedures
- kennis van monitoringssystemen van machinekamer
- Kennis van de principes van het wachtlopen
- kennis van de planning en de organisatie van de werkzaamheden

Competentie 7:
Behoudt de zeewaardigheid van het schip
- Houdt rekening met de impact van zijn acties op de stabiliteit van het schip
- Hanteert de scheepsuitrusting conform de voorschriften
- Behoudt en bewaakt het drijfvermogen van het schip
met inbegrip van kennis:
- Kennis van principes van de stabiliteit
- Kennis van lekstabiliteit
- Kennis van principes van waterdichtheid van het schip
- Kennis van scheepssterkte
- Kennis van de verschillende types van schepen en hun constructie
- Kennis van de scheepsonderdelen en hun terminologie

Competentie 8:
Bedient de hoofd-, hulp- en scheepsspecifieke installaties en handhaaft en bewaakt de werking en de veiligheid ervan
- Voert de procedures uit voor de opstart van de motor, turbines, … (oliepeilen controleren, de motor doorblazen en voorsmeren, de brandstoftoevoer voorzien, …)
- Start de scheepsmotor(en) en laat ze warmdraaien
- Geeft de bediening van de motor(en) na controle door aan de brug
- Start pompen (lenspompen, brandstofpompen, ballastpomp,…) en bedient ze met behulp van pompventielen
- Start compressoren, generators, ventilatiesystemen, …
- Volgt de controlesystemen op en stuurt bij indien nodig
met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van meet- en regeltechniek
- Basiskennis van elektrohydraulische en elektropneumatische systemen
- Basiskennis van automatisering
- Basiskennis van elektrische systemen (circuits, wisselstroomgenerator, ...)
- Kennis van de kenmerken, constructie en werking van scheepsinstallaties (dieselmotoren, gasturbines, stoomturbines, boilers, aslijn van de schroef, pompen, compressoren, generatoren, warmtewisselaars (HVAC), ventilatiesystemen, stuursystemen, automatische controlesystemen, dekinstallaties,…)
- Kennis van de kenmerken van smeeroliën, brandstof, koelingsvloeistoffen, chemicaliën, …)
- Kennis van veiligheids- en noodprocedures van het schip
- Kennis van hydraulica
- Kennis van pneumatica
- Kennis van veiligheidsregels van hoofd-, hulp- en scheepsspecifieke installaties
- Kennis van gereedschap (handgereedschap, mechanisch, elektrisch, pneumatisch en hydraulisch gereedschap

Competentie 9:
Organiseert, plant en bereidt het onderhoud en de werkzaamheden in de machinekamer voor
- Controleert de gegevens in het onderhoudsprogramma
- Raadpleegt technische bronnen (handleidingen, instructieboeken, foutmeldingen, …) om de werkzaamheden voor te bereiden
- Overlegt met de (hoofd)werktuigkundige, medewerkers, …
- Houdt zich aan het onderhoudsprogramma en –richtlijnen (PMS)
- Legt prioriteiten in functie van technische analyses en de algemene toestand van het schip
- Stelt een planning op en voert hierbij een risicoanalyse uit
- Bepaalt de werkmethode
- Legt benodigde producten, gereedschap en materiaal klaar
- Geeft duidelijke opdrachten aan de werktuigkundige(n)
- Volgt de werkzaamheden van de bemanningsleden op en stuurt hen bij conform de procedure
- Ziet toe op het uitvoeren van het onderhoudsprogramma van het schip
- Doet technische controlerondes
- Rapporteert de hoofdwerktuigkundige over de stand van zaken
- Leest en ondertekent de instructies (standing orders) van de gezagsvoeder
met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van meet- en regeltechniek
- Basiskennis van elektrohydraulische en elektropneumatische systemen
- Basiskennis van automatisering
- Basiskennis van elektrische systemen (circuits, wisselstroomgenerator, ...)
- Kennis van de kenmerken, constructie en werking van scheepsinstallaties (dieselmotoren, gasturbines, stoomturbines, boilers, aslijn van de schroef, pompen, compressoren, generatoren, warmtewisselaars (HVAC), ventilatiesystemen, stuursystemen, automatische controlesystemen, dekinstallaties,…)
- Kennis van de kenmerken van smeeroliën, brandstof, koelingsvloeistoffen, chemicaliën, …)
- Kennis van veiligheids- en noodprocedures van het schip
- Kennis van hydraulica
- Kennis van pneumatica
- Kennis van veiligheidsregels van hoofd-, hulp- en scheepsspecifieke installaties
- Kennis van gereedschap (handgereedschap, mechanisch, elektrisch, pneumatisch en hydraulisch gereedschap

Competentie 10:
Onderhoudt de voortstuwings- en hulpinstallaties en hun controlesystemen
- Leest de plannen correct
- Voert onderhoudswerkzaamheden uit (smeren, filters en oliebaden vervangen, onderhoudschemicaliën toevoegen, ontluchten, …)
- Voert metingen uit en controleert werkingsparameters (peil, druk, temperatuur, …)
- Houdt het overzicht op de werking van de machinekamer
- Onderneemt onmiddellijk actie bij defecten
- Monteert en demonteert installaties en vervangt defecte stukken
- Vervangt defecte of beschadigde onderdelen
- Regelt onderdelen en stelt parameters van de machine, installatie of uitrusting bij
- Stelt de installaties opnieuw in volgens opgegeven of gewenste parameters Info block onder supervisie
- Maakt de machinekamer en aanverwante ruimtes schoon
- Voert oppervlaktebehandelingen uit in de machinekamer en aan de installaties (schuren, ontroesten, schilderen, lakken, …)
- Gebruikt onderhoudsproducten (oliën, chemicaliën, reinigingsproducten, lakken, verven, …)
- Gebruikt alle soorten gereedschap (handgereedschap, mechanisch, elektrisch, pneumatisch en hydraulisch gereedschap)
met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van meet- en regeltechniek
- Basiskennis van elektrohydraulische en elektropneumatische systemen
- Basiskennis van automatisering
- Basiskennis van elektrische systemen (circuits, wisselstroomgenerator, ...)
- Kennis van de kenmerken, constructie en werking van scheepsinstallaties (dieselmotoren, gasturbines, stoomturbines, boilers, aslijn van de schroef, pompen, compressoren, generatoren, warmtewisselaars (HVAC), ventilatiesystemen, stuursystemen, automatische controlesystemen, dekinstallaties,…)
- Kennis van de kenmerken van smeeroliën, brandstof, koelingsvloeistoffen, chemicaliën, …)
- Kennis van hydraulica
- Kennis van pneumatica
- Kennis van veiligheidsregels van hoofd-, hulp- en scheepsspecifieke installaties
- Kennis van gereedschap (handgereedschap, mechanisch, elektrisch, pneumatisch en hydraulisch gereedschap

Competentie 11:
Herstelt en voert optimaliseringswerkzaamheden uit van voortstuwings- en hulpinstallaties en hun controlesystemen na het lokaliseren van defecten
- Merkt storingen, defecten en de nood aan onderhoud op aan de hand van waarnemingen en meetresultaten
- Lokaliseert storingen en defecten met behulp van alarmsystemen, foutmeldingen op het controlepaneel en software
- Vervangt en herstelt defecte componenten na overleg
met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van meet- en regeltechniek
- Basiskennis van elektrohydraulische en elektropneumatische systemen
- Basiskennis van automatisering
- Basiskennis van elektrische systemen (circuits, wisselstroomgenerator, ...)
- Kennis van de kenmerken, constructie en werking van scheepsinstallaties (dieselmotoren, gasturbines, stoomturbines, boilers, aslijn van de schroef, pompen, compressoren, generatoren, warmtewisselaars (HVAC), ventilatiesystemen, stuursystemen, automatische controlesystemen, dekinstallaties,…)
- Kennis van de kenmerken van smeeroliën, brandstof, koelingsvloeistoffen, chemicaliën, …)
- Kennis van hydraulica
- Kennis van pneumatica
- Kennis van veiligheidsregels van hoofd-, hulp- en scheepsspecifieke installaties
- Kennis van gereedschap (handgereedschap, mechanisch, elektrisch, pneumatisch en hydraulisch gereedschap

Competentie 12:
Sluit elektrische- en elektronische apparatuur en installaties en hun controlesysteem aan en onderhoudt deze
- Plaatst indien nodig de machine of installatie in veiligheid en beveiligt ze tegen ongecontroleerd herinschakelen
- Controleert de installatie visueel en auditief en beoordeelt de staat van onderdelen
- Gebruikt meetinstrumenten (multimeter, schuifmaat, ampèretang, aardingstester, temperatuurmeter, drukmeter...)
- Gebruikt software om defecten op te sporen en Interpreteert foutcodes op displays van deelsystemen
- Sluit elektrische of elektronische componenten en systemen aan
- Stelt machineonderdelen en parameters manueel of computergestuurd af
- Controleert de werking van de aangesloten installaties en regelt ze bij
- Controleert de controlesystemen van de installaties
met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van de kenmerken, constructie, werking van elektronische apparatuur (generatoren, motoren, hoogvoltage-installaties, sequentiele controlesystemen, elektrische circuits, …)
- Basiskennis van flowcharts van automatisatie en controlesystemen
- Kennis van de kenmerken, constructie, werking van elektrische apparatuur (generator- en distributiesystemen, elektrisch gedeelte van generatoren, elektrische startsystemen, hoogvoltage-installaties, sequentiële controlesystemen, …)
- Kennis van veiligheidsregels met betrekking tot elektrische en elektronische systemen

Competentie 13:
Bedient brandstof, smering, ballast en andere pompsystemen en bijbehorende regelsystemen
- Plant en voert de operationele activiteiten uit van brandstof, olie, ballast en andere pomp- en regelsystemen conform de procedures
- Past bij incidenten de aangepaste procedures toe
met inbegrip van kennis:
- Kennis van de kenmerken van smeeroliën, brandstof, koelingsvloeistoffen, chemicaliën, …)
- Kennis van procedures voor aan- en afsluiten van brandstof en koppelstukken en slangen
- Kennis van bunkersystemen
- Kennis van de werking van pompsystemen

Competentie 14:
Controleert en oefent de veiligheidsprocedures op het schip
- Doet controlerondes in functie van veiligheid
- Controleert de veiligheidsuitrusting
- Onderneemt actie bij afwijkingen van de veiligheidsuitrusting
- Houdt zich aan de richtlijnen voor veiligheid
- Controleert de werking van de installaties en het veiligheidsmaterieel
- Neemt deel aan veiligheidsoefeningen (brand, schip verlaten, man over boord, stranding, aanvaring,…)
- Oefent het gebruik van het veiligheidsmateriaal
- Oefent EHBO
- Oefent de radiocommunicatie
- Controleert de opberging van het materiaal conform het veiligheidsplan
- Leidt een onderdeel van de veiligheidsoefening
- Registreert de oefeningen en controles in het logboek
met inbegrip van kennis:
- Kennis van gebruik van communicatiemiddelen
- Kennis van bedrijfseigen reglementering
- Kennis van de toepassing internationale en nationale regelgevingen
- Kennis van gasdetectiesystemen
- Kennis van veiligheidstechnieken
- Kennis van gebruik van veiligheidsuitrustingen
- Kennis van brandpreventie en brandbestrijding
- Kennis van persoonlijke overlevingstechnieken en persoonlijke veiligheid
- Kennis van samenwerken in nood en gebruik reddingsvlot
- Kennis van medische eerste hulp
- Kennis van veiligheidssignalisatie
- Kennis van omgaan met gezondheidsschadende en schadelijke stoffen

Competentie 15:
Neemt gepast maatregelen bij incidenten en/of accidenten (storingen, inbreuk, ongeval, ...) in de machinekamer
- Identificeert het incident en/of het accident
- Meldt het incident/accident aan de leidinggevende
- Voert de gepaste maatregelen uit bij een incident en/of het accident
- Voert de handelingen uit om de effecten van slecht functioneren van bepaalde systemen te minimaliseren
- Verzekert de veiligheid van het schip, de opvarenden en de lading
- Registreert het incident en/of accident in het logboek
- Rapporteert het incident en/of het accident aan de gezagvoerder
- Draagt beschermings- en reddingsmateriaal
met inbegrip van kennis:
- Kennis van communicatie in het Engels
- Kennis van leiderschap
- Kennis van bedrijfseigen reglementering
- Kennis van de toepassing internationale en nationale regelgevingen
- Kennis van brandpreventie en brandbestrijding
- Kennis van persoonlijke overlevingstechnieken en persoonlijke veiligheid
- Kennis van een logboek
- Kennis van scheepstabiliteit
- Kennis van signalisatie
- Kennis van gebruik van reddingsvlot
- Kennis van medische eerste hulp
- Grondige kennis van veiligheidsuitrusting

Competentie 16:
Doet aan brandpreventie en brandbestrijding
- Neemt brandpreventiemaatregelen
- Hanteert de branduitrusting volgens de richtlijnen
- Volgt de brandprocedures
- Loopt brandrondes
- Doet aan brandwacht
- Schat de situatie in (brand, rookontwikkeling,…) en neemt gepaste maatregelen
- Doet aan schadebeperking en zorgt voor inperking van de brand
- Organiseert evacuatie indien nodig
- Gebruikt interne communicatiemiddelen
- Debrieft en identificeert mogelijke oorzaken van de brand indien mogelijk
- Registreert en rapporteert na de brand
met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van ventilatiesystemen
- Basiskennis van brandstof- en elektrische systemen
- Kennis van gebruik van communicatiemiddelen
- Kennis van bedrijfseigen reglementering
- Kennis van de toepassing internationale en nationale regelgevingen
- Kennis van scheepssterkte
- Kennis van gasdetectiesystemen
- Kennis van brandpreventie en brandbestrijding
- Kennis van veiligheidssignalisatie
- Kennis van persoonlijke veiligheidsmiddelen
- Kennis van omgaan met gezondheidsschadende en schadelijke stoffen
- Kennis van gebruik MSDS-sheets
- Kennis van planlezen
- Kennis van veiligheidsprocedures

Competentie 17:
Biedt medische eerste hulp
- Neemt maatregelen bij ziekte of ongeval aan boord
- Voert praktische medische handelingen uit met of zonder hulp van een medische gids of via radiomedisch advies
- Schat, conform de eerste hulp praktijk, de ziektetoestand of het ongeval van een bemanningslid in en behandelt dit conform de internationale richtlijnen
met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van toxicologische middelen (MFAG (Medical First Aid Guide for Use in Accidents Involving Dangerous Goods)
- Basiskennis van geneesmiddelen (groepen, werking, dossage, toedieningswijze, vaccins…)
- Basiskennis van anatomie en fysiologie
- Basiskennis van hartinfarct, …
- Basiskennis van behandelmethoden voor verwondingen, ziekten, …
- Basiskennis van fracturen, dislocaties en rug- en spierletsels, …
- Kennis van gebruik van communicatiemiddelen
- Kennis van de toepassing internationale en nationale regelgevingen
- Kennis van materiaal in het eerste hulp kit
- Kennis van verdrinking, verstikking, …
- Kennis van sterilisatie, …
- Kennis van transport van zieke of gewonde personen
- Kennis van medisch materiaal
- Kennis van de privacyregels
- Kennis van EHBO
- Kennis van BLS

Competentie 18:
Gebruikt en bedient reddingsvaartuigen en hulpverleningsboten
- Bedient de hulpverleningsboot bij het te water laten en de reddingsactie
- Leidt de reddingsoperatie aangaande overlevenden en de reddingsboot
- Bedient het hem toegewezen reddingsvaartuig
- Gebruikt plaatsbepalingsapparaten (SART, EPIRB, …) en -technieken
- Gebruikt noodzendapparatuur
met inbegrip van kennis:
- Kennis van de constructie en uitrusting van de hulpverleningsboten
- Kennis van de specifieke eigenschappen van de hulpverleningsboten
- Kennis van de methoden om de reddingsboten te water te laten en te bedienen
- Kennis van de procedures voor het gebruik van de reddingsboten
- Kennis van de reddingsprocedures aangaande overlevingstechnieken
- Kennis van de verschillende noodcommunicatiemiddelen

Competentie 19:
Past persoonlijke overlevingstechnieken toe
- Past overlevingstechnieken toe in geval van schipbreuk
- Gebruikt overlevingsmateriaal
- Gebruikt positiebepalend noodmateriaal en noodcommunicatie
- Coördineert het overleven op zee in de reddingsboot in geval van schipbreuk
met inbegrip van kennis:
- Kennis van uitrusting- en reddingsmateriaal
- Kennis van reddingsprocedures
- Kennis van plaatsbepalend noodmateriaal en noodcommunicatie

Competentie 20:
Beheert de voorraad
- Gebruikt software voor voorraadbeheer
- Houdt de voorraad op peil (wisselstukken, onderhoudsproducten, brandstof, …)
- Controleert de vervaldata van producten
met inbegrip van kennis:
- Kennis van voorraadbeheer
- Kennis van software voor voorraadbeheer
- Kennis van inventarisatie

Competentie 21:
Begeleidt bemanningsleden
- Zorgt voor de begeleiding van nieuwe bemanningsleden, stagiairs, …
- Zorgt voor de familiarisatie van de nieuwe bemanningsleden met de uitrusting van het schip en de bedrijfseigen reglementering
- Volgt competenties van medewerkers op en bespreekt opleidingsmogelijkheden met de betrokkenen
- Geeft feedback en stuurt bij
- Bespreekt de functionering van de stagiaires en matrozen met de leidinggevende
met inbegrip van kennis:
- Kennis van Cadet training record book
- Kennis van opleidingstechnieken

Competentie 22:
Volgt de administratie op
- Voert de machinekameradministratie uit in opdracht van de hoofdwerktuigkundige …)
- Houdt een machinekamerlogboek bij van alle technische-gerelateerde werkzaamheden
- Voert de administratie in het kader van onderhoud uit: registraties van onderhoudsbeurten, melding van gebreken en defecten
met inbegrip van kennis:
- Kennis van communicatie in het Engels
- Kennis van scheepsdocumenten
- Kennis van administratie
- Kennis van softwarepakketten voor scheepvaartdocumenten
- Kennis van kantoorsoftware
- Kennis van bedrijfsprocedures

Beschrijving competenties a.d.h.v. de descriptorelementen

Kennis

Basiskennis van cybersecurity
Basiskennis van meet- en regeltechniek
Basiskennis van elektrohydraulische en elektropneumatische systemen
Basiskennis van automatisering
Basiskennis van elektrische systemen (circuits, wisselstroomgenerator, ...)
Basiskennis van de kenmerken, constructie, werking van elektronische apparatuur (generatoren, motoren, hoogvoltage-installaties, sequentiele controlesystemen, elektrische circuits, …)
Basiskennis van flowcharts van automatisatie en controlesystemen
Basiskennis van ventilatiesystemen
Basiskennis van brandstof- en elektrische systemen
Basiskennis van toxicologische middelen (MFAG (Medical First Aid Guide for Use in Accidents Involving Dangerous Goods)
Basiskennis van geneesmiddelen (groepen, werking, dossage, toedieningswijze, vaccins…)
Basiskennis van anatomie en fysiologie
Basiskennis van hartinfarct, …
Basiskennis van behandelmethoden voor verwondingen, ziekten, …
Basiskennis van fracturen, dislocaties en rug- en spierletsels, …

Kennis van communicatie in het Engels
Kennis van sociale vaardigheden
Kennis van gebruik van communicatiemiddelen
Kennis van leiderschap
Kennis van bedrijfseigen reglementering
Kennis van preventiemaatregelen
Kennis van arbeidsveiligheid
Kennis van vakterminologie
Kennis van de toepassing internationale en nationale regelgevingen
Kennis van ergonomie in de scheepvaart
Kennis van kostenbewust omgaan met materialen en infrastructuur
Kennis van persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen
Kennis van (werk)procedures
Kennis van materiaal
kennis van monitoringssystemen van machinekamer
Kennis van de principes van het wachtlopen
kennis van de planning en de organisatie van de werkzaamheden
Kennis van principes van de stabiliteit
Kennis van lekstabiliteit
Kennis van principes van waterdichtheid van het schip
Kennis van scheepssterkte
Kennis van de verschillende types van schepen en hun constructie
Kennis van de scheepsonderdelen en hun terminologie
Kennis van de kenmerken, constructie en werking van scheepsinstallaties (dieselmotoren, gasturbines, stoomturbines, boilers, aslijn van de schroef, pompen, compressoren, generatoren, warmtewisselaars (HVAC), ventilatiesystemen, stuursystemen, automatische controlesystemen, dekinstallaties,…)
Kennis van de kenmerken van smeeroliën, brandstof, koelingsvloeistoffen, chemicaliën, …)
Kennis van veiligheids- en noodprocedures van het schip
Kennis van hydraulica
Kennis van pneumatica
Kennis van veiligheidsregels van hoofd-, hulp- en scheepsspecifieke installaties
Kennis van gereedschap (handgereedschap, mechanisch, elektrisch, pneumatisch en hydraulisch gereedschap
Kennis van de kenmerken, constructie, werking van elektrische apparatuur (generator- en distributiesystemen, elektrisch gedeelte van generatoren, elektrische startsystemen, hoogvoltage-installaties, sequentiële controlesystemen, …)
Kennis van veiligheidsregels met betrekking tot elektrische en elektronische systemen
Kennis van procedures voor aan- en afsluiten van brandstof en koppelstukken en slangen
Kennis van bunkersystemen
Kennis van de werking van pompsystemen
Kennis van gasdetectiesystemen
Kennis van veiligheidstechnieken
Kennis van gebruik van veiligheidsuitrustingen
Kennis van brandpreventie en brandbestrijding
Kennis van persoonlijke overlevingstechnieken en persoonlijke veiligheid
Kennis van samenwerken in nood en gebruik reddingsvlot
Kennis van een logboek
Kennis van scheepstabiliteit
Kennis van signalisatie
Kennis van gebruik van reddingsvlot
Kennis van medische eerste hulp
Kennis van veiligheidssignalisatie
Kennis van persoonlijke veiligheidsmiddelen
Kennis van omgaan met gezondheidsschadende en schadelijke stoffen
Kennis van gebruik MSDS-sheets
Kennis van planlezen
Kennis van veiligheidsprocedures
Kennis van materiaal in het eerste hulp kit
Kennis van verdrinking, verstikking, …
Kennis van sterilisatie, …
Kennis van transport van zieke of gewonde personen
Kennis van medisch materiaal
Kennis van de privacyregels
Kennis van EHBO
Kennis van BLS
Kennis van de constructie en uitrusting van de hulpverleningsboten
Kennis van de specifieke eigenschappen van de hulpverleningsboten
Kennis van de methoden om de reddingsboten te water te laten en te bedienen
Kennis van de procedures voor het gebruik van de reddingsboten
Kennis van de reddingsprocedures aangaande overlevingstechnieken
Kennis van de verschillende noodcommunicatiemiddelen
Kennis van uitrusting- en reddingsmateriaal
Kennis van reddingsprocedures
Kennis van plaatsbepalend noodmateriaal en noodcommunicatie
Kennis van voorraadbeheer
Kennis van software voor voorraadbeheer
Kennis van inventarisatie
Kennis van Cadet training record book
Kennis van opleidingstechnieken
Kennis van scheepsdocumenten
Kennis van administratie
Kennis van softwarepakketten voor scheepvaartdocumenten
Kennis van kantoorsoftware
Kennis van bedrijfsprocedures

Grondige kennis van veiligheidsuitrusting

Cognitieve vaardigheden

Communiceert efficiënt met alle actoren (leidinggevende, personen aan de wal, bemanningsleden, derde partijen,…) ook in het Engels
Wisselt informatie uit met alle actoren
Werkt efficiënt samen met alle actoren
Volgt aanwijzingen van leidinggevende op
Rapporteert aan de leidinggevende indien nodig
Stelt zich flexibel op (verandering van bemanningsleden, …)
Voert de (vol)matroos werktuigkundigen aan
Bepaalt de prioriteiten van de dag
Respecteert de omgangsvormen
Handelt volgens de bedrijfseigen reglementering
Ziet toe op de toepassing van de bedrijfseigen reglementering door de bemanning
Schat in of informatie al dan niet verder kan of mag verspreid worden
Werkt ergonomisch
Werkt economisch
Werkt ecologisch
Past de internationale, nationale regelgeving toe
Past de bedrijfseigen reglementering toe
Ziet er op toe dat de bemanningsleden persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen aanwenden indien nodig
Leert nieuwe opgelegde technieken en past ze toe
Voert nieuwe opgelegd technieken in en controleert of deze worden toegepast
Volgt (verplichte) opleidingen die door de reder worden voorzien
Ziet er op toe dat de bemanningsleden de richtlijnen voor kwaliteit, veiligheid en milieu en welzijn naleven en past ze zelf toe
Respecteert rusttijden, ook die van anderen
Assisteert bij de analyse van verkregen informatie aangaande kwaliteit, veiligheid en milieu en welzijn om verbeteringen uit te voeren
Houdt toezicht op het gebruik van (werk)procedures
Past de milieuvoorschriften toe
Controleert de behandeling van de afvalstoffen
Ziet er op toe dat de bemanning de richtlijnen voor milieu naleven en past ze zelf toe
Houdt zich aan de richtlijnen voor beveiliging
Draagt of neemt de wacht over aan de hand van een overdrachtslijst
Voert routinecontroles uit
Houdt de gegevens bij over storingen aan de machines of installaties
Test alarm- en veiligheidssystemen
Houdt rekening met de impact van zijn acties op de stabiliteit van het schip
Hanteert de scheepsuitrusting conform de voorschriften
Behoudt en bewaakt het drijfvermogen van het schip
Geeft de bediening van de motor(en) na controle door aan de brug
Volgt de controlesystemen op en stuurt bij indien nodig
Controleert de gegevens in het onderhoudsprogramma
Raadpleegt technische bronnen (handleidingen, instructieboeken, foutmeldingen, …) om de werkzaamheden voor te bereiden
Overlegt met de (hoofd)werktuigkundige, medewerkers, …
Houdt zich aan het onderhoudsprogramma en –richtlijnen (PMS)
Legt prioriteiten in functie van technische analyses en de algemene toestand van het schip
Stelt een planning op en voert hierbij een risicoanalyse uit
Bepaalt de werkmethode
Geeft duidelijke opdrachten aan de werktuigkundige(n)
Volgt de werkzaamheden van de bemanningsleden op en stuurt hen bij conform de procedure
Ziet toe op het uitvoeren van het onderhoudsprogramma van het schip
Doet technische controlerondes
Rapporteert de hoofdwerktuigkundige over de stand van zaken
Leest en ondertekent de instructies (standing orders) van de gezagsvoeder
Leest de plannen correct
Houdt het overzicht op de werking van de machinekamer
Regelt onderdelen en stelt parameters van de machine, installatie of uitrusting bij
Stelt de installaties opnieuw in volgens opgegeven of gewenste parameters Info block onder supervisie
Merkt storingen, defecten en de nood aan onderhoud op aan de hand van waarnemingen en meetresultaten
Lokaliseert storingen en defecten met behulp van alarmsystemen, foutmeldingen op het controlepaneel en software
Plaatst indien nodig de machine of installatie in veiligheid en beveiligt ze tegen ongecontroleerd herinschakelen
Controleert de installatie visueel en auditief en beoordeelt de staat van onderdelen
Gebruikt meetinstrumenten (multimeter, schuifmaat, ampèretang, aardingstester, temperatuurmeter, drukmeter...)
Gebruikt software om defecten op te sporen en Interpreteert foutcodes op displays van deelsystemen
Sluit elektrische of elektronische componenten en systemen aan
Stelt machineonderdelen en parameters manueel of computergestuurd af
Controleert de werking van de aangesloten installaties en regelt ze bij
Controleert de controlesystemen van de installaties
Plant en voert de operationele activiteiten uit van brandstof, olie, ballast en andere pomp- en regelsystemen conform de procedures
Past bij incidenten de aangepaste procedures toe
Doet controlerondes in functie van veiligheid
Controleert de veiligheidsuitrusting
Onderneemt actie bij afwijkingen van de veiligheidsuitrusting
Houdt zich aan de richtlijnen voor veiligheid
Controleert de werking van de installaties en het veiligheidsmaterieel
Neemt deel aan veiligheidsoefeningen (brand, schip verlaten, man over boord, stranding, aanvaring,…)
Oefent de radiocommunicatie
Controleert de opberging van het materiaal conform het veiligheidsplan
Leidt een onderdeel van de veiligheidsoefening
Identificeert het incident en/of het accident
Rapporteert het incident en/of het accident aan de gezagvoerder
Neemt brandpreventiemaatregelen
Volgt de brandprocedures
Loopt brandrondes
Doet aan brandwacht
Debrieft en identificeert mogelijke oorzaken van de brand indien mogelijk
Registreert en rapporteert na de brand
Gebruikt software voor voorraadbeheer
Houdt de voorraad op peil (wisselstukken, onderhoudsproducten, brandstof, …)
Zorgt voor de begeleiding van nieuwe bemanningsleden, stagiairs, …
Zorgt voor de familiarisatie van de nieuwe bemanningsleden met de uitrusting van het schip en de bedrijfseigen reglementering
Volgt competenties van medewerkers op en bespreekt opleidingsmogelijkheden met de betrokkenen
Geeft feedback en stuurt bij
Bespreekt de functionering van de stagiaires en matrozen met de leidinggevende
Voert de administratie in het kader van onderhoud uit: registraties van onderhoudsbeurten, melding van gebreken en defecten
Controleert de vervaldata van producten
Gebruikt plaatsbepalingsapparaten (SART, EPIRB, …) en -technieken
Houdt een machinekamerlogboek bij van alle technische-gerelateerde werkzaamheden

Probleemoplossende vaardigheden

Bemiddelt bij conflicten
Neemt maatregelen om het marien leefmilieu te beschermen tegen operationele en accidentele vervuilingen
Herkent dreigingen en reageert gepast om de maritieme beveiliging te vrijwaren
Draagt bij tot het verbeteren van de maritieme beveiliging door alert te zijn
Herkent verdacht gedrag van bemanningsleden, nakende vaartuigen, …en rapporteert dit
Observeert of alles volgens de veiligheidsprocedures werkt en neemt voorzorgmaatregelen of grijpt in bij brand of een accident
Meldt het incident/accident aan de leidinggevende
Voert de gepaste maatregelen uit bij een incident en/of het accident
Voert de handelingen uit om de effecten van slecht functioneren van bepaalde systemen te minimaliseren
Verzekert de veiligheid van het schip, de opvarenden en de lading
Schat de situatie in (brand, rookontwikkeling,…) en neemt gepaste maatregelen
Doet aan schadebeperking en zorgt voor inperking van de brand
Organiseert evacuatie indien nodig
Neemt maatregelen bij ziekte of ongeval aan boord
Voert praktische medische handelingen uit met of zonder hulp van een medische gids of via radiomedisch advies
Schat, conform de eerste hulp praktijk, de ziektetoestand of het ongeval van een bemanningslid in en behandelt dit conform de internationale richtlijnen
Leidt de reddingsoperatie aangaande overlevenden en de reddingsboot
Past overlevingstechnieken toe in geval van schipbreuk
Gebruikt overlevingsmateriaal
Coördineert het overleven op zee in de reddingsboot in geval van schipbreuk
Onderneemt onmiddellijk actie bij defecten

Motorische vaardigheden

Gebruikt (interne) communicatiemiddelen aan boord
Verzorgt de persoonlijke hygiëne en zorgt voor een verzorgd voorkomen
Past kledij aan conform de taakuitvoering
Gebruikt persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen
Sorteert afval en voert het af volgens de procedures
Stockeert gevaarlijke en ontvlambare producten volgens de procedures
Registreert de afvalstroom
Registreert technische gegevens voor het onderhoudsprogramma en het machinekamerlogboek
Gebruikt het intern communicatiesysteem
Voert de procedures uit voor de opstart van de motor, turbines, … (oliepeilen controleren, de motor doorblazen en voorsmeren, de brandstoftoevoer voorzien, …)
Start de scheepsmotor(en) en laat ze warmdraaien
Start pompen (lenspompen, brandstofpompen, ballastpomp,…) en bedient ze met behulp van pompventielen
Start compressoren, generators, ventilatiesystemen, …
Legt benodigde producten, gereedschap en materiaal klaar
Voert onderhoudswerkzaamheden uit (smeren, filters en oliebaden vervangen, onderhoudschemicaliën toevoegen, ontluchten, …)
Voert metingen uit en controleert werkingsparameters (peil, druk, temperatuur, …)
Monteert en demonteert installaties en vervangt defecte stukken
Vervangt defecte of beschadigde onderdelen
Maakt de machinekamer en aanverwante ruimtes schoon
Voert oppervlaktebehandelingen uit in de machinekamer en aan de installaties (schuren, ontroesten, schilderen, lakken, …)
Gebruikt onderhoudsproducten (oliën, chemicaliën, reinigingsproducten, lakken, verven, …)
Gebruikt alle soorten gereedschap (handgereedschap, mechanisch, elektrisch, pneumatisch en hydraulisch gereedschap)
Vervangt en herstelt defecte componenten na overleg
Oefent het gebruik van het veiligheidsmateriaal
Oefent EHBO
Registreert de oefeningen en controles in het logboek
Registreert het incident en/of accident in het logboek
Draagt beschermings- en reddingsmateriaal
Hanteert de branduitrusting volgens de richtlijnen
Gebruikt interne communicatiemiddelen
Bedient de hulpverleningsboot bij het te water laten en de reddingsactie
Bedient het hem toegewezen reddingsvaartuig
Gebruikt noodzendapparatuur
Gebruikt positiebepalend noodmateriaal en noodcommunicatie
Voert de machinekameradministratie uit in opdracht van de hoofdwerktuigkundige …)
Recupereert materialen conform de procedure

Omgevingscontext

De scheepvaart kent veel nationale en internationale reglementeringen, normen en aanbevelingen waaraan voldaan moet worden
Dit beroep wordt uitgeoefend in het marien milieu. De activiteiten vinden plaats op het schip of in de directe nabijheid van het schip
Dit beroep wordt uitgeoefend met flexibele werktijden, in shift (volcontinu)
De tijd aan boord wordt contractueel overeengekomen
Dit beroep wordt uitgeoefend in teamverband, waarbij de nodige flexibiliteit belangrijk is om zich aan te passen aan wijzigingen van planning, omgeving, weersomstandigheden en soort lading
Het dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen is verplicht
Het respecteren van deadlines is noodzakelijk voor bepaalde opdrachten
De situatie aan boord kan het werken in moeilijke houdingen en omstandigheden impliceren
Dit beroep houdt in dat men zich 24 op 24 u aan boord bevindt waarbij men moet kunnen leven en werken op een beperkte oppervlakte en dit gedurende een langere periode wat invloed heeft op de privacy van alle teamleden (verschillende nationaliteiten, culturen, karakters, …)
Kan legale vervanger van de hoofdwerktuigkundige zijn, in noodgevallen
De officier werktuigkundige coördineert de werkzaamheden voor een deel van de bemanning
De organisatie van de werkzaamheden wordt deels bepaald door contextspecifieke elementen zoals infrastructuur, de steeds wisselende praktijksituaties en de officier moet hier adequaat kunnen mee omgaan
De officier werktuigkundige werkt in een omgeving waarin, coördinerende, opleidende, informerende, bewakende en uitvoerende taken moeten gecombineerd worden. Hij gaat hierbij zowel routinematige als meer specifieke handelingen uitvoeren. Hij moet bij bepaalde omstandigheden snel, alert en oplossingsgericht te werk gaan
Door de snelle technologische evoluties moet de officier werktuigkundige levenslang leren
Op een schip geldt een hiërarchische structuur die door alle teamleden gerespecteerd dient te worden

Handelingscontext

De officier werktuigkundige moet steeds de veiligheids- en kwaliteitsvoorschriften respecteren
De officier werktuigkundige gaat op constructieve en transparante wijze informatie uitwisselen met de andere bemanningsleden
De officier werktuigkundige coördineert een deel van de bemanning
De officier werktuigkundige handelt volgens de professionele, reglementaire(gedrags-)code en de regelgeving
De officier werktuigkundige kan zich aanpassen en flexibel opstellen bij wisselende omgevingsfactoren en werkzaamheden
De officier werktuigkundige dient planmatig te denken, prioriteiten te stellen en zijn werkzaamheden te organiseren
De officier werktuigkundige toont zin voor initiatief binnen bepaalde situaties, problemen, opdrachten,…
De officier werktuigkundige dient kritisch, analytisch en oplossingsgericht te handelen binnen zijn werkzaamheden
De officier werktuigkundige dient assertief en proactief op te treden
De officier werktuigkundige moet zorgvuldig gebruik maken van materieel en materiaal
De officier werktuigkundige moet bijblijven met de ontwikkelingen binnen de sector, dit vergt leergierigheid en het volgen van (verplichte) opleidingen en het opzoeken van relevante bronnen
De officier werktuigkundige moet een veilige wacht kunnen garanderen
De officier werktuigkundige moet de hoofd-, hulp- en scheepsspecifieke installaties kunnen bedienen en in normale werking en noodwerking
De officier werktuigkundige kan gericht reageren in alle situaties (brand in machinekamer , …)
De officier werktuigkundige moet het werk van een deel van de bemanning superviseren en controleren
De officier werktuigkundige moet discreet zijn in de omgang met gevoelige informatie
De officier werktuigkundige moet stressbestendig zijn
De officier werktuigkundige moet correct en nauwgezet kunnen werken om schade te voorkomen en/of te beperken
De officier werktuigkundige dient zich bewust te zijn dat gemaakte fouten verstrekkende gevolgen kunnen hebben die een grote impact kunnen hebben op de medewerkers en/of de lading en omgeving

Autonomie

Is zelfstandig in

het uitvoeren van beroepsspecifieke handelingen conform de wettelijke* bepalingen
het organiseren en coördineren van de opgelegde technische taken aan boord van het schip
het voorbereiden, uitvoeren en controleren van eigen werkzaamheden
het geven van opdrachten en controleren van de werkzaamheden van een deel van de bemanning
het toepassen van het evacuatieplan
het uitleg geven aan de bemanning over de uitvoering van de opdracht
het lopen van de wacht
het controleren van de werking en het onderhoud van de voortstuwings- en hulpinstallaties in de machinekamer
het lokaliseren van defecte onderdelen en het vervangen en/of herstellen van de onderdelen van de voortstuwings- en hulpinstallaties in de machinekamer
het rapporteren van problemen en geschillen aan boord
het verlenen van eerste hulp
het monitoren van de voorraad
het bijhouden van de administratie en het up-to-date houden van documenten

Is gebonden aan

de door de regelgeving beschreven beroepsspecifieke competenties
het ontvangen van werkopdracht en instructies van de hoofdwerktuigkundige
de tijdsplanning, veiligheids-, gezondheids-, kwaliteits- en milieuvoorschriften
de bedrijfseigen procedures
de nationale en internationale wetgeving
de orde- en tuchtregeling van het vaartuig

Doet beroep op

de bemanning voor het ondersteunen van de activiteiten
de (hoofd)werktuigkundige voor de opdrachten, melden van problemen en bijkomende instructies

* "STCW-Verdrag" : het Internationaal Verdrag betreffende de normen voor zeevarenden inzake opleiding, brevettering en wachtdienst, opgemaakt te Londen op 7 juli 1978 en goedgekeurd bij de wet van 16 augustus 1982;

Verantwoordelijkheid

Werkt in teamverband en met andere actoren
Handelt volgens de bedrijfseigen reglementering
Werkt met oog voor kwaliteit en ziet toe op de toepassing ervan
Neemt maatregelen om het marien leefmilieu te beschermen
Draagt bij tot de maritieme beveiliging
Handhaaft een veilige machinekamerwacht
Behoudt de zeewaardigheid van het schip
Bedient de hoofd-, hulp- en scheepsspecifieke installaties en handhaaft en bewaakt de werking en de veiligheid ervan
Organiseert, plant en bereidt het onderhoud en de werkzaamheden in de machinekamer voor
Onderhoudt de voortstuwings- en hulpinstallaties en hun controlesystemen
Herstelt en voert optimaliseringswerkzaamheden uit van voortstuwings- en hulpinstallaties en hun controlesystemen na het lokaliseren van defecten
Sluit elektrische- en elektronische apparatuur en installaties en hun controlesysteem aan en onderhoudt deze
Bedient brandstof, smering, ballast en andere pompsystemen en bijbehorende regelsystemen
Controleert en oefent de veiligheidsprocedures op het schip
Neemt gepast maatregelen bij incidenten en/of accidenten (storingen, inbreuk, ongeval, ...) in de machinekamer
Doet aan brandpreventie en brandbestrijding
Biedt medische eerste hulp
Gebruikt en bedient reddingsvaartuigen en hulpverleningsboten
Past persoonlijke overlevingstechnieken toe
Beheert de voorraad
Begeleidt bemanningsleden
Volgt de administratie op

Attesten en voorwaarden

Wettelijke attesten en voorwaarden

Voor de beroepsuitoefening van ‘Officier werktuigkundige STCW III/1’ is het beschikken van volgende attesten en/of voldoen aan volgende voorwaarden wettelijk verplicht:

Vaarbevoegdheidsbewijs zoals bepaald in Koninklijk besluit inzake vaarbevoegdheidsbewijzen voor zeevarenden (24 mei 2006)

Beroepskwalificatie

Download Word

Download pdf

Volledig dossier

Samenhang

Verwante OK('s)

Zoek je opleiding

Officier werktuigkundige STCW III/1

Globaal

Titel

Definitie

Afbakening

Niveau (VKS en EQF)

Jaar van erkenning

Competenties

Opsomming competenties

Beschrijving competenties a.d.h.v. de descriptorelementen

Kennis

Cognitieve vaardigheden

Probleemoplossende vaardigheden

Motorische vaardigheden

Omgevingscontext

Handelingscontext

Autonomie

Verantwoordelijkheid

Attesten en voorwaarden

Wettelijke attesten en voorwaarden