Sport- en spelleider
BK-0495-1
Dit is de actuele versie van de beroepskwalificatie.
Globaal
Titel
Sport- en spelleider
Definitie
De sport- en spelleider staat mee in voor de organisatie van sport-, bewegings- en spelactiviteiten binnen een breedtesportcontext door deze te begeleiden en/of te ondersteunen op een kwalitatieve en veilige wijze, inspelend op de maatschappelijke context teneinde de doelgroepen te animeren, motiveren en enthousiasmeren.
Afbakening
De sport- en spelleider richt zich op een ruim doelpubliek waarbij hij/zij werkzaam is binnen een breedtesportcontext (bv. buurtsport, anders georganiseerde bewegings- en sportactiviteiten, naschoolse sport, sportieve animatie tijdens sportkampen, sportieve kinderopvang …).
Niveau (VKS en EQF)
4
Jaar van erkenning
versie 1, 2020
Competenties
Opsomming competenties
- Competentie 1:
Werkt activiteiten* uit volgens de interne (veiligheids)regels van de organisatie
- Handelt volgens interne regels van de organisatie
- Controleert het naleven van de veiligheidsregels en aanwijzingen
- Controleert de veiligheid van de locatie en materiaal
- Gebruikt het materiaal volgens de gebruikershandleiding en operationele richtlijnen van de fabrikant
- Past de veiligheidsregels van de organisatie toe bij de activiteiten
- Grijpt adequaat in wanneer de veiligheid van de deelnemers of anderen in het gedrang komt
- Werkt blessurepreventief
- Wijst op het belang van een correcte uitrusting en kledij bij deelname aan activiteiten
- Wijst op het belang van persoonlijke hygiëne
- Meldt bijzonderheden aan de verantwoordelijke
- met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van normen en reglementering inzake gezondheid, hygiëne, welzijn, milieu
- Basiskennis van wettelijke reglementering
- Kennis van organisatiespecifieke regels
- Kennis van veiligheidsregels voor personen en materiaal
- Kennis van principes van veilig sporten (preventief, curatief)
* Activiteiten: deze omvatten concreet sport-, bewegings- en spelactiviteiten
- Competentie 2:
Werkt voor de activiteiten op efficiënte wijze samen met andere actoren
- Communiceert met andere actoren (doelpubliek, ouders, teamleden, scheidsrechter, collega’s, officiële instanties, …)
- Respecteert de afspraken, werkschema’s en procedures
- Stelt zich flexibel op
- Past zich aan de cultuur van de andere actoren aan
- Rapporteert noden, vragen, knelpunten, nieuwe ideeën aan de betrokken actoren
- Verwijst de geïnteresseerde(n) door naar andere sportmogelijkheden via de verantwoordelijke van de organisatie
- met inbegrip van kennis:
- Kennis van communicatietechnieken en -vaardigheden
- Kennis van samenwerkingsmethodieken (empathisch handelen, conflictbeheersing, …)
- Competentie 3:
Handelt professioneel
- Geeft zelf het goede voorbeeld
- Zorgt voor een verzorgd voorkomen en aangepaste kledij conform de taakuitvoering
- Leeft zich in in en brengt begrip op voor de persoonlijke leefwereld van de deelnemers
- Reageert adequaat op ongepast gedrag
- Creëert een veilige, ondersteunende en aangename omgeving voor de deelnemers
- Werkt ethisch verantwoord
- Past taalgebruik en boodschap aan de deelnemers aan
- Gebruikt de vakterminologie in de juiste context
- Werkt kostenefficiënt
- Werkt ecologisch (duurzaamheidsprincipes, sorteert afval, ...)
- met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van reflectiestrategieën
- Basiskennis van ecologische principes
- Basiskennis van kostenefficiënt werken
- Kennis van communicatietechnieken en -vaardigheden
- Kennis van ethisch verantwoord sporten
- Kennis van diversiteit en omgang met diverse doelgroepen
- Kennis van motiverend coachen
- Kennis van groepsdynamiek ( groepsvorming, verschillende rollen binnen een groep, teamsfeer, (bege)leiden van groepen, …)
- Competentie 4:
Ontwikkelt de eigen deskundigheid
- Gaat op een professionele manier om met het geven en ontvangen van feedback
- Reflecteert over het eigen handelen en stuurt bij waar nodig
- Volgt nieuwe evoluties op en volgt bijscholingen (levenslang leren) zowel m.b.t. sport- bewegings- en spelactiviteiten, didactische aanpak, materiaal, doelgroep…
- met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van reflectiestrategieën
- Basiskennis van belang van en mogelijkheden om levenslang te leren
- Kennis van feedbackvaardigheden (geven en vragen)
- Competentie 5:
Informeert over de activiteit en enthousiasmeert ze om deel te nemen
- Voert mee promotie over de activiteiten
- Motiveert tot deelname aan en het volhouden van activiteiten op recreatief niveau
- Geeft informatie over de praktische organisatie van de activiteiten
- Onderhoudt contact met alle betrokken actoren (verantwoordelijke, ouders, mede sport- en spelleiders,…)
- Werkt vindplaatsgericht (begeeft zich actief naar de plaats waar de doelgroep zich bevindt, is er aanwezig en aanspreekbaar, gaat zelf ook gesprekken aan en bouwt een band met de doelgroep op)
- Geeft kans tot inspraak in het (nieuwe) aanbod
- Identificeert motivaties en drempels om te bewegen/sporten
- Zorgt voor een toegankelijk bewegings- en sportaanbod
- met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van ontwikkelingspsychologie van kinderen, adolescenten volwassenen en ouderen
- Basiskennis van de kenmerken van personen met een fysieke beperking
- Basiskennis van de kenmerken van kansengroepen (personen met een buitenlandse herkomst, personen in armoede, gedetineerden, vluchtelingen)
- Kennis van communicatietechnieken en -vaardigheden
- Kennis van motiverend coachen
- Kennis van didactisch handelen bij sport-, bewegings- en spelactiviteiten
- Competentie 6:
Bereidt de activiteit voor
- Werkt conform de mogelijkheden en de context van de deelnemers een activiteit uit (voldoende uitdaging, niet te moeilijk)
- Houdt rekening met de verwachtingen, beleving, …. van de deelnemers en de andere actoren
- Differentieert naar leeftijd, vaardigheidsniveau en doelgroep
- Stelt een voorbereidingsfiche op met doelstellingen, rekening houdend met de evaluaties van voorgaande activiteiten
- Bouwt activiteiten op een logische manier op
- Controleert de mogelijkheden en beperkingen van de locatie
- Voorziet het materiaal voor de activiteit
- met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van de relatie tussen beweging en gezondheid in functie van een gezonde sportbeoefening
- Basiskennis van slagsporten
- Basiskennis van balsporten
- Basiskennis van dansante sporten
- Basiskennis van urban sports
- Basiskennis van sportspelen
- Kennis van diversiteit en omgang met diverse doelgroepen
- Kennis van de diverse motorische bewegingsfamilies
- Kennis van bewegingsthema’s
- Kennis van ontwerpen en animeren van sport-, bewegings- en spelactiviteiten
- Kennis van observatiemethodieken
- Kennis van begeleidingsmethodieken
- Kennis van materiaal
- Kennis van didactisch handelen bij sport-, bewegings- en spelactiviteiten
- Competentie 7:
Begeleidt de activiteit
- Ontvangt en begeleidt de deelnemers en staat open voor een gesprek
- Legt de regels/contouren van de activiteit uit
- Duidt en demonstreert de activiteit met basisveiligheidsregels op basis van de voorbereidingsfiche
- Voorziet voldoende warming-up en cooling-down
- Past taalgebruik, demo’s en sport-, beweeg- en spelniveau aan de doelgroep/deelnemers aan
- Geeft aanwijzingen en informatie aan de deelnemers
- Speelt in op onverwachte omstandigheden (weer, aantal deelnemers, mogelijkheden deelnemers,…)
- Observeert veranderende situaties, omgeving en/of gedrag tijdens de activiteiten
- Past de activiteit(en) aan een veranderende situatie en/of omgeving aan
- Grijpt in bij onaanvaardbaar gedrag
- Geeft op constructieve wijze feedback en geeft extra instructies, indien aangewezen
- Controleert of iedereen de aanwijzingen en informatie goed begrepen heeft
- Verdeelt de aandacht in een groep over de verschillende deelnemers en besteedt individueel aandacht waar nodig
- Moedigt de deelnemers aan om respect en waardering voor elkaar en de omgeving op te brengen
- met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van ontwikkelingspsychologie van kinderen, adolescenten volwassenen en ouderen
- Kennis van veiligheidsregels voor personen en materiaal
- Kennis van communicatietechnieken en -vaardigheden
- Kennis van motiverend coachen
- Kennis van groepsdynamiek ( groepsvorming, verschillende rollen binnen een groep, teamsfeer, (bege)leiden van groepen, …)
- Kennis van feedbackvaardigheden (geven en vragen)
- Kennis van observatiemethodieken
- Kennis van begeleidingsmethodieken
- Kennis van conflicthantering
- Kennis van materiaal
- Kennis van didactisch handelen bij sport-, bewegings- en spelactiviteiten
- Kennis van groepsanimatie
- Competentie 8:
Sluit de activiteit af en evalueert ze
- Verzamelt en controleert al het materiaal en ziet er op toe dat deelnemers het materiaal in de oorspronkelijke staat en opgeruimd achterlaten
- Superviseert het vertrek van de deelnemers
- Signaleert en inventariseert gebreken en defecten aan accommodatie, uitrusting en materiaal en geeft dit door aan de verantwoordelijke
- Evalueert de activiteiten mee en stelt verbeteringen voor
- Stelt zelf nieuwe ideeën, invulling van activiteiten en methodieken voor
- Peilt naar feedback van de deelnemers en actoren
- met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van reflectiestrategieën
- Kennis van communicatietechnieken en -vaardigheden
- Kennis van feedbackvaardigheden (geven en vragen)
- Kennis van ontwerpen en animeren van sport-, bewegings- en spelactiviteiten
- Kennis van materiaal
- Kennis van evaluatiemethoden
- Competentie 9:
Past de ongevalsprocedure van de organisatie toe
- Reageert efficiënt wanneer een deelnemer een letsel oploopt of onwel wordt
- Past de principes van veilig sporten zowel preventief als curatief toe
- Handelt conform de voorgeschreven procedure (contacteert de veiligheidsverantwoordelijke en eventueel externe hulpdiensten volgens de ernst en toestand van de deelnemer, ...)
- Gebruikt EHBO-materiaal aangepast aan de situatie
- Rapporteert incidenten
- met inbegrip van kennis:
- Kennis van organisatiespecifieke regels
- Kennis van veiligheidsregels voor personen en materiaal
- Kennis van principes van veilig sporten (preventief, curatief)
- Kennis van communicatietechnieken en -vaardigheden
- Kennis van EHBO
Beschrijving competenties a.d.h.v. de descriptorelementen
Kennis
- Basiskennis van balsporten
- Basiskennis van belang van en mogelijkheden om levenslang te leren
- Basiskennis van dansante sporten
- Basiskennis van de kenmerken van kansengroepen (personen met een buitenlandse herkomst, personen in armoede, gedetineerden, vluchtelingen)
- Basiskennis van de kenmerken van personen met een fysieke beperking
- Basiskennis van de relatie tussen beweging en gezondheid in functie van een gezonde sportbeoefening
- Basiskennis van ecologische principes
- Basiskennis van kostenefficiënt werken
- Basiskennis van normen en reglementering inzake gezondheid, hygiëne, welzijn, milieu
- Basiskennis van ontwikkelingspsychologie van kinderen, adolescenten volwassenen en ouderen
- Basiskennis van reflectiestrategieën
- Basiskennis van slagsporten
- Basiskennis van sportspelen
- Basiskennis van urban sports
- Basiskennis van wettelijke reglementering
- Kennis van samenwerkingsmethodieken (empathisch handelen, conflictbeheersing, …)
- Kennis van begeleidingsmethodieken
- Kennis van bewegingsthema’s
- Kennis van communicatietechnieken en -vaardigheden
- Kennis van conflicthantering
- Kennis van de diverse motorische bewegingsfamilies
- Kennis van didactisch handelen bij sport-, bewegings- en spelactiviteiten
- Kennis van diversiteit en omgang met diverse doelgroepen
- Kennis van EHBO
- Kennis van ethisch verantwoord sporten
- Kennis van evaluatiemethoden
- Kennis van feedbackvaardigheden (geven en vragen)
- Kennis van groepsanimatie
- Kennis van groepsdynamiek ( groepsvorming, verschillende rollen binnen een groep, teamsfeer, (bege)leiden van groepen, …)
- Kennis van materiaal
- Kennis van motiverend coachen
- Kennis van observatiemethodieken
- Kennis van ontwerpen en animeren van sport-, bewegings- en spelactiviteiten
- Kennis van organisatiespecifieke regels
- Kennis van principes van veilig sporten (preventief, curatief)
- Kennis van veiligheidsregels voor personen en materiaal
Cognitieve vaardigheden
- Bouwt activiteiten op een logische manier op
- Communiceert met andere actoren (doelpubliek, ouders, teamleden, scheidsrechter, collega’s, officiële instanties, …)
- Controleert de mogelijkheden en beperkingen van de locatie
- Controleert de veiligheid van de locatie en materiaal
- Controleert het naleven van de veiligheidsregels en aanwijzingen
- Controleert of iedereen de aanwijzingen en informatie goed begrepen heeft
- Creëert een veilige, ondersteunende en aangename omgeving voor de deelnemers
- Differentieert naar leeftijd, vaardigheidsniveau en doelgroep
- Duidt en demonstreert de activiteit met basisveiligheidsregels op basis van de voorbereidingsfiche
- Evalueert de activiteiten mee en stelt verbeteringen voor
- Gaat op een professionele manier om met het geven en ontvangen van feedback
- Gebruikt de vakterminologie in de juiste context
- Gebruikt EHBO-materiaal aangepast aan de situatie
- Gebruikt het materiaal volgens de gebruikershandleiding en operationele richtlijnen van de fabrikant
- Geeft aanwijzingen en informatie aan de deelnemers
- Geeft informatie over de praktische organisatie van de activiteiten
- Geeft kans tot inspraak in het (nieuwe) aanbod
- Geeft op constructieve wijze feedback en geeft extra instructies, indien aangewezen
- Geeft zelf het goede voorbeeld
- Handelt volgens interne regels van de organisatie
- Houdt rekening met de verwachtingen, beleving, …. van de deelnemers en de andere actoren
- Identificeert motivaties en drempels om te bewegen/sporten
- Leeft zich in in en brengt begrip op voor de persoonlijke leefwereld van de deelnemers
- Legt de regels/contouren van de activiteit uit
- Meldt bijzonderheden aan de verantwoordelijke
- Moedigt de deelnemers aan om respect en waardering voor elkaar en de omgeving op te brengen
- Motiveert tot deelname aan en het volhouden van activiteiten op recreatief niveau
- Observeert veranderende situaties, omgeving en/of gedrag tijdens de activiteiten
- Onderhoudt contact met alle betrokken actoren (verantwoordelijke, ouders, mede sport- en spelleiders,…)
- Ontvangt en begeleidt de deelnemers en staat open voor een gesprek
- Past de principes van veilig sporten zowel preventief als curatief toe
- Past de veiligheidsregels van de organisatie toe bij de activiteiten
- Past taalgebruik, demo’s en sport-, beweeg- en spelniveau aan de doelgroep/deelnemers aan
- Past taalgebruik en boodschap aan de deelnemers aan
- Past zich aan de cultuur van de andere actoren aan
- Peilt naar feedback van de deelnemers en actoren
- Rapporteert incidenten
- Reflecteert over het eigen handelen en stuurt bij waar nodig
- Respecteert de afspraken, werkschema’s en procedures
- Stelt een voorbereidingsfiche op met doelstellingen, rekening houdend met de evaluaties van voorgaande activiteiten
- Stelt zelf nieuwe ideeën, invulling van activiteiten en methodieken voor
- Stelt zich flexibel op
- Superviseert het vertrek van de deelnemers
- Verdeelt de aandacht in een groep over de verschillende deelnemers en besteedt individueel aandacht waar nodig
- Verwijst de geïnteresseerde(n) door naar andere sportmogelijkheden via de verantwoordelijke van de organisatie
- Verzamelt en controleert al het materiaal en ziet er op toe dat deelnemers het materiaal in de oorspronkelijke staat en opgeruimd achterlaten
- Voert mee promotie over de activiteiten
- Volgt nieuwe evoluties op en volgt bijscholingen (levenslang leren) zowel m.b.t. sport- bewegings- en spelactiviteiten, didactische aanpak, materiaal, doelgroep…
- Werkt blessurepreventief
- Werkt ecologisch (duurzaamheidsprincipes, sorteert afval, ...)
- Werkt ethisch verantwoord
- Werkt kostenefficiënt
- Werkt vindplaatsgericht (begeeft zich actief naar de plaats waar de doelgroep zich bevindt, is er aanwezig en aanspreekbaar, gaat zelf ook gesprekken aan en bouwt een band met de doelgroep op)
- Wijst op het belang van een correcte uitrusting en kledij bij deelname aan activiteiten
- Wijst op het belang van persoonlijke hygiëne
- Zorgt voor een toegankelijk bewegings- en sportaanbod
Probleemoplossende vaardigheden
- Grijpt adequaat in wanneer de veiligheid van de deelnemers of anderen in het gedrang komt
- Grijpt in bij onaanvaardbaar gedrag
- Handelt conform de voorgeschreven procedure (contacteert de veiligheidsverantwoordelijke en eventueel externe hulpdiensten volgens de ernst en toestand van de deelnemer, ...)
- Past de activiteit(en) aan een veranderende situatie en/of omgeving aan
- Rapporteert noden, vragen, knelpunten, nieuwe ideeën aan de betrokken actoren
- Reageert adequaat op ongepast gedrag
- Reageert efficiënt wanneer een deelnemer een letsel oploopt of onwel wordt
- Signaleert en inventariseert gebreken en defecten aan accommodatie, uitrusting en materiaal en geeft dit door aan de verantwoordelijke
- Speelt in op onverwachte omstandigheden (weer, aantal deelnemers, mogelijkheden deelnemers,…)
- Werkt conform de mogelijkheden en de context van de deelnemers een activiteit uit (voldoende uitdaging, niet te moeilijk)
Motorische vaardigheden
- Voorziet het materiaal voor de activiteit
- Voorziet voldoende warming-up en cooling-down
- Zorgt voor een verzorgd voorkomen en aangepaste kledij conform de taakuitvoering
Omgevingscontext
- De sector kent reglementeringen wat betreft veiligheid, gezondheid, hygiëne, welzijn, milieu, …
- De sport- en spelleider heeft een gevarieerd takenpakket zowel wat betreft de werkwijzen als de gebruikte methoden en technieken
- De uitoefening van het beroep vereist een stressbestendige houding
- De werkopdrachten worden afgebakend in de tijd
- Dit beroep wordt hoofdzakelijk uitgeoefend binnen onregelmatige werktijden
- Dit beroep wordt uitgeoefend in teamverband, waarbij flexibiliteit noodzakelijk is
- Dit beroep wordt zowel binnen als buiten uitgeoefend waarbij de sport- en spelleider onderhevig is aan (atmosferische) wijzigingen
- Het beroep van sport- en spelleider wordt uitgeoefend in uiteenlopende contexten, bv. buurtsport, anders georganiseerde bewegings- en sportactiviteiten, naschoolse sport, sportieve animatie tijdens sportkampen, …
- Het beroep vereist een behandeling op maat volgens de noden van de deelnemers waarbij de deelnemers op een empathische wijze benaderd worden
Handelingscontext
- Bij de beroepsuitoefening moet men zich bewust zijn van de effecten van de eigen verbale, non-verbale en digitale communicatie en de invloed hiervan op de deelnemers en de omgeving
- Bij dit beroep wordt er door alle sport- en spelleiders meegebouwd aan een cultuur van collegialiteit, welzijn, respect binnen de professionele relaties
- De sport- en spelleider dient consequent en gefocust te werken
- De sport- en spelleider is zich constant bewust van de impact van zijn handelingen op de deelnemers en omgeving
- De sport- en spelleider kan differentiëren in functie van de deelnemers
- De sport- en spelleider kan een voldoende uitdagend aanbod voorzien op maat van de deelnemers
- De sport- en spelleider kan zich aanpassen aan en flexibel opstellen bij wisselende werkomstandigheden
- De sport- en spelleider maakt van de activiteiten zinvolle contactmomenten
- De sport- en spelleider moet bijblijven met de ontwikkelingen binnen de sector, dit vergt levenslang leren en het volgen van (verplichte) opleidingen
- De sport- en spelleider moet de deelnemers respectvol behandelen
- De sport- en spelleider moet discreet handelen conform de beroepsethiek en organisatiegebonden reglementering
- De sport- en spelleider moet het positief imago van zijn/haar organisatie uitstralen
- De sport- en spelleider moet kwaliteitsvol handelen
- De sport- en spelleider moet op constructieve en transparante wijze informatie uitwisselen met de andere actoren
- De sport- en spelleider moet op empathische wijze omgaan met de deelnemers
- De sport- en spelleider moet planmatig kunnen denken, prioriteiten stellen en zijn werkzaamheden organiseren
- De sport- en spelleider moet proactief werken
- De sport- en spelleider moet steeds de regelgeving en kwaliteitseisen respecteren
- De sport- en spelleider moet ten alle tijden de gezondheid van de deelnemer beschermen ook wanneer er verschillende belangen in het spel zijn
- De sport- en spelleider moet zorgvuldig omgaan met het materiaal
- De sport- en spelleider neemt een voorbeeldfunctie op tijdens de activiteiten
- De sport- en spelleider toont zin voor initiatief binnen de wettelijke bepalingen tijdens bepaalde situaties, problemen, opdrachten, …
- De uitoefening van het beroep vraagt verantwoordelijkheidszin
Autonomie
Is zelfstandig in
- Het anticiperen op onverwachte omstandigheden
- Het begeleiden van alle spel, bewegings- en sportactiviteiten
- Het bevragen van de noden van de deelnemers
- Het evalueren van de activiteiten met het voorstellen van verbeterpunten
- Het evalueren van eigen werk
- Het infomeren, animeren, motiveren en enthousiasmeren van de deelnemer aangaande de activiteit
- Het klaarzetten van de activiteitenlocatie
- Het opstellen van de voorbereidingsfiche
- Het regelen, plannen en uitvoeren van de activiteiten
- Het superviseren van het materieel
- Het uitvoeren van activiteiten
- Het up-to-date houden van de eigen kennis
Is gebonden aan
- De opdrachten van de teamleiding
- Het beleid van en de afspraken binnen het team, de sportorganisatie, de gemeente,…
- Tijdsplanning
- Veiligheids-, gezondheids-, kwaliteits- en milieuvoorschriften, procedures en wettelijke bepalingen
Doet beroep op
- De teamleden voor het ondersteunen van de activiteiten
- De teamverantwoordelijke in geval van problemen of specifieke vragen bij uitvoering van activiteiten
- Teamleden en externen voor praktische zaken
Verantwoordelijkheid
- Begeleidt de activiteit
- Bereidt de activiteit voor
- Handelt professioneel
- Informeert over de activiteit en enthousiasmeert ze om deel te nemen
- Ontwikkelt de eigen deskundigheid
- Past de ongevalsprocedure van de organisatie toe
- Sluit de activiteit af en evalueert ze
- Werkt activiteiten* uit volgens de interne (veiligheids)regels van de organisatie
- Werkt voor de activiteiten op efficiënte wijze samen met andere actoren
Wettelijke attesten en voorwaarden
Er zijn geen wettelijke attesten of voorwaarden vereist.