Sport- en spelleider

BK-0495-1

Dit is de actuele versie van de beroepskwalificatie.

Globaal

Titel

Definitie

De sport- en spelleider staat mee in voor de organisatie van sport-, bewegings- en spelactiviteiten binnen een breedtesportcontext door deze te begeleiden en/of te ondersteunen op een kwalitatieve en veilige wijze, inspelend op de maatschappelijke context teneinde de doelgroepen te animeren, motiveren en enthousiasmeren.

Afbakening

De sport- en spelleider richt zich op een ruim doelpubliek waarbij hij/zij werkzaam is binnen een breedtesportcontext (bv. buurtsport, anders georganiseerde bewegings- en sportactiviteiten, naschoolse sport, sportieve animatie tijdens sportkampen, sportieve kinderopvang …).

Niveau (VKS en EQF)

Jaar van erkenning

versie 1, 2020

Competenties

Opsomming competenties

Competentie 1:
Werkt activiteiten* uit volgens de interne (veiligheids)regels van de organisatie
- Handelt volgens interne regels van de organisatie
- Controleert het naleven van de veiligheidsregels en aanwijzingen
- Controleert de veiligheid van de locatie en materiaal
- Gebruikt het materiaal volgens de gebruikershandleiding en operationele richtlijnen van de fabrikant
- Past de veiligheidsregels van de organisatie toe bij de activiteiten
- Grijpt adequaat in wanneer de veiligheid van de deelnemers of anderen in het gedrang komt
- Werkt blessurepreventief
- Wijst op het belang van een correcte uitrusting en kledij bij deelname aan activiteiten
- Wijst op het belang van persoonlijke hygiëne
- Meldt bijzonderheden aan de verantwoordelijke
met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van normen en reglementering inzake gezondheid, hygiëne, welzijn, milieu
- Basiskennis van wettelijke reglementering
- Kennis van organisatiespecifieke regels
- Kennis van veiligheidsregels voor personen en materiaal
- Kennis van principes van veilig sporten (preventief, curatief)

* Activiteiten: deze omvatten concreet sport-, bewegings- en spelactiviteiten

Competentie 2:
Werkt voor de activiteiten op efficiënte wijze samen met andere actoren
- Communiceert met andere actoren (doelpubliek, ouders, teamleden, scheidsrechter, collega’s, officiële instanties, …)
- Respecteert de afspraken, werkschema’s en procedures
- Stelt zich flexibel op
- Past zich aan de cultuur van de andere actoren aan
- Rapporteert noden, vragen, knelpunten, nieuwe ideeën aan de betrokken actoren
- Verwijst de geïnteresseerde(n) door naar andere sportmogelijkheden via de verantwoordelijke van de organisatie
met inbegrip van kennis:
- Kennis van communicatietechnieken en -vaardigheden
- Kennis van samenwerkingsmethodieken (empathisch handelen, conflictbeheersing, …)

Competentie 3:
Handelt professioneel
- Geeft zelf het goede voorbeeld
- Zorgt voor een verzorgd voorkomen en aangepaste kledij conform de taakuitvoering
- Leeft zich in in en brengt begrip op voor de persoonlijke leefwereld van de deelnemers
- Reageert adequaat op ongepast gedrag
- Creëert een veilige, ondersteunende en aangename omgeving voor de deelnemers
- Werkt ethisch verantwoord
- Past taalgebruik en boodschap aan de deelnemers aan
- Gebruikt de vakterminologie in de juiste context
- Werkt kostenefficiënt
- Werkt ecologisch (duurzaamheidsprincipes, sorteert afval, ...)
met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van reflectiestrategieën
- Basiskennis van ecologische principes
- Basiskennis van kostenefficiënt werken
- Kennis van communicatietechnieken en -vaardigheden
- Kennis van ethisch verantwoord sporten
- Kennis van diversiteit en omgang met diverse doelgroepen
- Kennis van motiverend coachen
- Kennis van groepsdynamiek ( groepsvorming, verschillende rollen binnen een groep, teamsfeer, (bege)leiden van groepen, …)

Competentie 4:
Ontwikkelt de eigen deskundigheid
- Gaat op een professionele manier om met het geven en ontvangen van feedback
- Reflecteert over het eigen handelen en stuurt bij waar nodig
- Volgt nieuwe evoluties op en volgt bijscholingen (levenslang leren) zowel m.b.t. sport- bewegings- en spelactiviteiten, didactische aanpak, materiaal, doelgroep…
met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van reflectiestrategieën
- Basiskennis van belang van en mogelijkheden om levenslang te leren
- Kennis van feedbackvaardigheden (geven en vragen)

Competentie 5:
Informeert over de activiteit en enthousiasmeert ze om deel te nemen
- Voert mee promotie over de activiteiten
- Motiveert tot deelname aan en het volhouden van activiteiten op recreatief niveau
- Geeft informatie over de praktische organisatie van de activiteiten
- Onderhoudt contact met alle betrokken actoren (verantwoordelijke, ouders, mede sport- en spelleiders,…)
- Werkt vindplaatsgericht (begeeft zich actief naar de plaats waar de doelgroep zich bevindt, is er aanwezig en aanspreekbaar, gaat zelf ook gesprekken aan en bouwt een band met de doelgroep op)
- Geeft kans tot inspraak in het (nieuwe) aanbod
- Identificeert motivaties en drempels om te bewegen/sporten
- Zorgt voor een toegankelijk bewegings- en sportaanbod
met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van ontwikkelingspsychologie van kinderen, adolescenten volwassenen en ouderen
- Basiskennis van de kenmerken van personen met een fysieke beperking
- Basiskennis van de kenmerken van kansengroepen (personen met een buitenlandse herkomst, personen in armoede, gedetineerden, vluchtelingen)
- Kennis van communicatietechnieken en -vaardigheden
- Kennis van motiverend coachen
- Kennis van didactisch handelen bij sport-, bewegings- en spelactiviteiten

Competentie 6:
Bereidt de activiteit voor
- Werkt conform de mogelijkheden en de context van de deelnemers een activiteit uit (voldoende uitdaging, niet te moeilijk)
- Houdt rekening met de verwachtingen, beleving, …. van de deelnemers en de andere actoren
- Differentieert naar leeftijd, vaardigheidsniveau en doelgroep
- Stelt een voorbereidingsfiche op met doelstellingen, rekening houdend met de evaluaties van voorgaande activiteiten
- Bouwt activiteiten op een logische manier op
- Controleert de mogelijkheden en beperkingen van de locatie
- Voorziet het materiaal voor de activiteit
met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van de relatie tussen beweging en gezondheid in functie van een gezonde sportbeoefening
- Basiskennis van slagsporten
- Basiskennis van balsporten
- Basiskennis van dansante sporten
- Basiskennis van urban sports
- Basiskennis van sportspelen
- Kennis van diversiteit en omgang met diverse doelgroepen
- Kennis van de diverse motorische bewegingsfamilies
- Kennis van bewegingsthema’s
- Kennis van ontwerpen en animeren van sport-, bewegings- en spelactiviteiten
- Kennis van observatiemethodieken
- Kennis van begeleidingsmethodieken
- Kennis van materiaal
- Kennis van didactisch handelen bij sport-, bewegings- en spelactiviteiten

Competentie 7:
Begeleidt de activiteit
- Ontvangt en begeleidt de deelnemers en staat open voor een gesprek
- Legt de regels/contouren van de activiteit uit
- Duidt en demonstreert de activiteit met basisveiligheidsregels op basis van de voorbereidingsfiche
- Voorziet voldoende warming-up en cooling-down
- Past taalgebruik, demo’s en sport-, beweeg- en spelniveau aan de doelgroep/deelnemers aan
- Geeft aanwijzingen en informatie aan de deelnemers
- Speelt in op onverwachte omstandigheden (weer, aantal deelnemers, mogelijkheden deelnemers,…)
- Observeert veranderende situaties, omgeving en/of gedrag tijdens de activiteiten
- Past de activiteit(en) aan een veranderende situatie en/of omgeving aan
- Grijpt in bij onaanvaardbaar gedrag
- Geeft op constructieve wijze feedback en geeft extra instructies, indien aangewezen
- Controleert of iedereen de aanwijzingen en informatie goed begrepen heeft
- Verdeelt de aandacht in een groep over de verschillende deelnemers en besteedt individueel aandacht waar nodig
- Moedigt de deelnemers aan om respect en waardering voor elkaar en de omgeving op te brengen
met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van ontwikkelingspsychologie van kinderen, adolescenten volwassenen en ouderen
- Kennis van veiligheidsregels voor personen en materiaal
- Kennis van communicatietechnieken en -vaardigheden
- Kennis van motiverend coachen
- Kennis van groepsdynamiek ( groepsvorming, verschillende rollen binnen een groep, teamsfeer, (bege)leiden van groepen, …)
- Kennis van feedbackvaardigheden (geven en vragen)
- Kennis van observatiemethodieken
- Kennis van begeleidingsmethodieken
- Kennis van conflicthantering
- Kennis van materiaal
- Kennis van didactisch handelen bij sport-, bewegings- en spelactiviteiten
- Kennis van groepsanimatie

Competentie 8:
Sluit de activiteit af en evalueert ze
- Verzamelt en controleert al het materiaal en ziet er op toe dat deelnemers het materiaal in de oorspronkelijke staat en opgeruimd achterlaten
- Superviseert het vertrek van de deelnemers
- Signaleert en inventariseert gebreken en defecten aan accommodatie, uitrusting en materiaal en geeft dit door aan de verantwoordelijke
- Evalueert de activiteiten mee en stelt verbeteringen voor
- Stelt zelf nieuwe ideeën, invulling van activiteiten en methodieken voor
- Peilt naar feedback van de deelnemers en actoren
met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van reflectiestrategieën
- Kennis van communicatietechnieken en -vaardigheden
- Kennis van feedbackvaardigheden (geven en vragen)
- Kennis van ontwerpen en animeren van sport-, bewegings- en spelactiviteiten
- Kennis van materiaal
- Kennis van evaluatiemethoden

Competentie 9:
Past de ongevalsprocedure van de organisatie toe
- Reageert efficiënt wanneer een deelnemer een letsel oploopt of onwel wordt
- Past de principes van veilig sporten zowel preventief als curatief toe
- Handelt conform de voorgeschreven procedure (contacteert de veiligheidsverantwoordelijke en eventueel externe hulpdiensten volgens de ernst en toestand van de deelnemer, ...)
- Gebruikt EHBO-materiaal aangepast aan de situatie
- Rapporteert incidenten
met inbegrip van kennis:
- Kennis van organisatiespecifieke regels
- Kennis van veiligheidsregels voor personen en materiaal
- Kennis van principes van veilig sporten (preventief, curatief)
- Kennis van communicatietechnieken en -vaardigheden
- Kennis van EHBO

Beschrijving competenties a.d.h.v. de descriptorelementen

Kennis

Basiskennis van normen en reglementering inzake gezondheid, hygiëne, welzijn, milieu
Basiskennis van wettelijke reglementering
Basiskennis van reflectiestrategieën
Basiskennis van ecologische principes
Basiskennis van kostenefficiënt werken
Basiskennis van belang van en mogelijkheden om levenslang te leren
Basiskennis van ontwikkelingspsychologie van kinderen, adolescenten volwassenen en ouderen
Basiskennis van de kenmerken van personen met een fysieke beperking
Basiskennis van de kenmerken van kansengroepen (personen met een buitenlandse herkomst, personen in armoede, gedetineerden, vluchtelingen)
Basiskennis van de relatie tussen beweging en gezondheid in functie van een gezonde sportbeoefening
Basiskennis van slagsporten
Basiskennis van balsporten
Basiskennis van dansante sporten
Basiskennis van urban sports
Basiskennis van sportspelen

Kennis van organisatiespecifieke regels
Kennis van veiligheidsregels voor personen en materiaal
Kennis van principes van veilig sporten (preventief, curatief)
Kennis van communicatietechnieken en -vaardigheden
Kennis van samenwerkingsmethodieken (empathisch handelen, conflictbeheersing, …)
Kennis van ethisch verantwoord sporten
Kennis van diversiteit en omgang met diverse doelgroepen
Kennis van motiverend coachen
Kennis van groepsdynamiek ( groepsvorming, verschillende rollen binnen een groep, teamsfeer, (bege)leiden van groepen, …)
Kennis van feedbackvaardigheden (geven en vragen)
Kennis van de diverse motorische bewegingsfamilies
Kennis van bewegingsthema’s
Kennis van ontwerpen en animeren van sport-, bewegings- en spelactiviteiten
Kennis van observatiemethodieken
Kennis van begeleidingsmethodieken
Kennis van conflicthantering
Kennis van materiaal
Kennis van didactisch handelen bij sport-, bewegings- en spelactiviteiten
Kennis van EHBO
Kennis van groepsanimatie
Kennis van evaluatiemethoden

Cognitieve vaardigheden

Handelt volgens interne regels van de organisatie
Controleert het naleven van de veiligheidsregels en aanwijzingen
Controleert de veiligheid van de locatie en materiaal
Gebruikt het materiaal volgens de gebruikershandleiding en operationele richtlijnen van de fabrikant
Past de veiligheidsregels van de organisatie toe bij de activiteiten
Werkt blessurepreventief
Wijst op het belang van een correcte uitrusting en kledij bij deelname aan activiteiten
Wijst op het belang van persoonlijke hygiëne
Meldt bijzonderheden aan de verantwoordelijke
Communiceert met andere actoren (doelpubliek, ouders, teamleden, scheidsrechter, collega’s, officiële instanties, …)
Respecteert de afspraken, werkschema’s en procedures
Stelt zich flexibel op
Past zich aan de cultuur van de andere actoren aan
Verwijst de geïnteresseerde(n) door naar andere sportmogelijkheden via de verantwoordelijke van de organisatie
Geeft zelf het goede voorbeeld
Leeft zich in in en brengt begrip op voor de persoonlijke leefwereld van de deelnemers
Creëert een veilige, ondersteunende en aangename omgeving voor de deelnemers
Werkt ethisch verantwoord
Past taalgebruik en boodschap aan de deelnemers aan
Gebruikt de vakterminologie in de juiste context
Werkt kostenefficiënt
Werkt ecologisch (duurzaamheidsprincipes, sorteert afval, ...)
Gaat op een professionele manier om met het geven en ontvangen van feedback
Reflecteert over het eigen handelen en stuurt bij waar nodig
Volgt nieuwe evoluties op en volgt bijscholingen (levenslang leren) zowel m.b.t. sport- bewegings- en spelactiviteiten, didactische aanpak, materiaal, doelgroep…
Voert mee promotie over de activiteiten
Motiveert tot deelname aan en het volhouden van activiteiten op recreatief niveau
Geeft informatie over de praktische organisatie van de activiteiten
Onderhoudt contact met alle betrokken actoren (verantwoordelijke, ouders, mede sport- en spelleiders,…)
Werkt vindplaatsgericht (begeeft zich actief naar de plaats waar de doelgroep zich bevindt, is er aanwezig en aanspreekbaar, gaat zelf ook gesprekken aan en bouwt een band met de doelgroep op)
Geeft kans tot inspraak in het (nieuwe) aanbod
Identificeert motivaties en drempels om te bewegen/sporten
Zorgt voor een toegankelijk bewegings- en sportaanbod
Houdt rekening met de verwachtingen, beleving, …. van de deelnemers en de andere actoren
Differentieert naar leeftijd, vaardigheidsniveau en doelgroep
Stelt een voorbereidingsfiche op met doelstellingen, rekening houdend met de evaluaties van voorgaande activiteiten
Bouwt activiteiten op een logische manier op
Controleert de mogelijkheden en beperkingen van de locatie
Ontvangt en begeleidt de deelnemers en staat open voor een gesprek
Legt de regels/contouren van de activiteit uit
Duidt en demonstreert de activiteit met basisveiligheidsregels op basis van de voorbereidingsfiche
Past taalgebruik, demo’s en sport-, beweeg- en spelniveau aan de doelgroep/deelnemers aan
Geeft aanwijzingen en informatie aan de deelnemers
Observeert veranderende situaties, omgeving en/of gedrag tijdens de activiteiten
Geeft op constructieve wijze feedback en geeft extra instructies, indien aangewezen
Controleert of iedereen de aanwijzingen en informatie goed begrepen heeft
Verdeelt de aandacht in een groep over de verschillende deelnemers en besteedt individueel aandacht waar nodig
Moedigt de deelnemers aan om respect en waardering voor elkaar en de omgeving op te brengen
Verzamelt en controleert al het materiaal en ziet er op toe dat deelnemers het materiaal in de oorspronkelijke staat en opgeruimd achterlaten
Superviseert het vertrek van de deelnemers
Evalueert de activiteiten mee en stelt verbeteringen voor
Stelt zelf nieuwe ideeën, invulling van activiteiten en methodieken voor
Peilt naar feedback van de deelnemers en actoren
Past de principes van veilig sporten zowel preventief als curatief toe
Gebruikt EHBO-materiaal aangepast aan de situatie
Rapporteert incidenten

Probleemoplossende vaardigheden

Grijpt adequaat in wanneer de veiligheid van de deelnemers of anderen in het gedrang komt
Reageert adequaat op ongepast gedrag
Werkt conform de mogelijkheden en de context van de deelnemers een activiteit uit (voldoende uitdaging, niet te moeilijk)
Speelt in op onverwachte omstandigheden (weer, aantal deelnemers, mogelijkheden deelnemers,…)
Grijpt in bij onaanvaardbaar gedrag
Handelt conform de voorgeschreven procedure (contacteert de veiligheidsverantwoordelijke en eventueel externe hulpdiensten volgens de ernst en toestand van de deelnemer, ...)
Rapporteert noden, vragen, knelpunten, nieuwe ideeën aan de betrokken actoren
Past de activiteit(en) aan een veranderende situatie en/of omgeving aan
Reageert efficiënt wanneer een deelnemer een letsel oploopt of onwel wordt
Signaleert en inventariseert gebreken en defecten aan accommodatie, uitrusting en materiaal en geeft dit door aan de verantwoordelijke

Motorische vaardigheden

Zorgt voor een verzorgd voorkomen en aangepaste kledij conform de taakuitvoering
Voorziet het materiaal voor de activiteit
Voorziet voldoende warming-up en cooling-down

Omgevingscontext

Het beroep van sport- en spelleider wordt uitgeoefend in uiteenlopende contexten, bv. buurtsport, anders georganiseerde bewegings- en sportactiviteiten, naschoolse sport, sportieve animatie tijdens sportkampen, …
Dit beroep wordt hoofdzakelijk uitgeoefend binnen onregelmatige werktijden
Dit beroep wordt uitgeoefend in teamverband, waarbij flexibiliteit noodzakelijk is
Dit beroep wordt zowel binnen als buiten uitgeoefend waarbij de sport- en spelleider onderhevig is aan (atmosferische) wijzigingen
De sport- en spelleider heeft een gevarieerd takenpakket zowel wat betreft de werkwijzen als de gebruikte methoden en technieken
De werkopdrachten worden afgebakend in de tijd
Het beroep vereist een behandeling op maat volgens de noden van de deelnemers waarbij de deelnemers op een empathische wijze benaderd worden
De sector kent reglementeringen wat betreft veiligheid, gezondheid, hygiëne, welzijn, milieu, …
De uitoefening van het beroep vereist een stressbestendige houding

Handelingscontext

Bij de beroepsuitoefening moet men zich bewust zijn van de effecten van de eigen verbale, non-verbale en digitale communicatie en de invloed hiervan op de deelnemers en de omgeving
De uitoefening van het beroep vraagt verantwoordelijkheidszin
Bij dit beroep wordt er door alle sport- en spelleiders meegebouwd aan een cultuur van collegialiteit, welzijn, respect binnen de professionele relaties
De sport- en spelleider moet op constructieve en transparante wijze informatie uitwisselen met de andere actoren
De sport- en spelleider is zich constant bewust van de impact van zijn handelingen op de deelnemers en omgeving
De sport- en spelleider kan differentiëren in functie van de deelnemers
De sport- en spelleider kan een voldoende uitdagend aanbod voorzien op maat van de deelnemers
De sport- en spelleider kan zich aanpassen aan en flexibel opstellen bij wisselende werkomstandigheden
De sport- en spelleider moet steeds de regelgeving en kwaliteitseisen respecteren
De sport- en spelleider moet bijblijven met de ontwikkelingen binnen de sector, dit vergt levenslang leren en het volgen van (verplichte) opleidingen
De sport- en spelleider moet planmatig kunnen denken, prioriteiten stellen en zijn werkzaamheden organiseren
De sport- en spelleider moet zorgvuldig omgaan met het materiaal
De sport- en spelleider moet de deelnemers respectvol behandelen
De sport- en spelleider moet discreet handelen conform de beroepsethiek en organisatiegebonden reglementering
De sport- en spelleider toont zin voor initiatief binnen de wettelijke bepalingen tijdens bepaalde situaties, problemen, opdrachten, …
De sport- en spelleider moet kwaliteitsvol handelen
De sport- en spelleider moet proactief werken
De sport- en spelleider moet het positief imago van zijn/haar organisatie uitstralen
De sport- en spelleider moet op empathische wijze omgaan met de deelnemers
De sport- en spelleider dient consequent en gefocust te werken
De sport- en spelleider maakt van de activiteiten zinvolle contactmomenten
De sport- en spelleider neemt een voorbeeldfunctie op tijdens de activiteiten
De sport- en spelleider moet ten alle tijden de gezondheid van de deelnemer beschermen ook wanneer er verschillende belangen in het spel zijn

Autonomie

Is zelfstandig in

Het regelen, plannen en uitvoeren van de activiteiten
Het anticiperen op onverwachte omstandigheden
Het klaarzetten van de activiteitenlocatie
Het superviseren van het materieel
Het bevragen van de noden van de deelnemers
Het opstellen van de voorbereidingsfiche
Het infomeren, animeren, motiveren en enthousiasmeren van de deelnemer aangaande de activiteit
Het uitvoeren van activiteiten
Het evalueren van de activiteiten met het voorstellen van verbeterpunten
Het begeleiden van alle spel, bewegings- en sportactiviteiten
Het evalueren van eigen werk
Het up-to-date houden van de eigen kennis

Is gebonden aan

De opdrachten van de teamleiding
Het beleid van en de afspraken binnen het team, de sportorganisatie, de gemeente,…
Tijdsplanning
Veiligheids-, gezondheids-, kwaliteits- en milieuvoorschriften, procedures en wettelijke bepalingen

Doet beroep op

De teamverantwoordelijke in geval van problemen of specifieke vragen bij uitvoering van activiteiten
Teamleden en externen voor praktische zaken
De teamleden voor het ondersteunen van de activiteiten

Verantwoordelijkheid

Werkt activiteiten* uit volgens de interne (veiligheids)regels van de organisatie
Werkt voor de activiteiten op efficiënte wijze samen met andere actoren
Handelt professioneel
Ontwikkelt de eigen deskundigheid
Informeert over de activiteit en enthousiasmeert ze om deel te nemen
Bereidt de activiteit voor
Begeleidt de activiteit
Sluit de activiteit af en evalueert ze
Past de ongevalsprocedure van de organisatie toe

Attesten en voorwaarden

Er zijn geen wettelijke attesten of voorwaarden vereist.

Beroepskwalificatie

Download Word

Download pdf

Volledig dossier

Samenhang

Verwante OK('s)

Zoek je opleiding

Sport- en spelleider

Globaal

Titel

Definitie

Afbakening

Niveau (VKS en EQF)

Jaar van erkenning

Competenties

Opsomming competenties

Beschrijving competenties a.d.h.v. de descriptorelementen

Kennis

Cognitieve vaardigheden

Probleemoplossende vaardigheden

Motorische vaardigheden

Omgevingscontext

Handelingscontext

Autonomie

Verantwoordelijkheid

Attesten en voorwaarden