Openwaterredder

Globaal

Titel

Openwaterredder

De benaming wordt niet gebruikt in de Competentfiches K170501 'Medewerker civiele bescherming (m/v)' en G120401 'Begeleider sportactiviteiten (m/v)' maar is de geldende term binnen de sector.

Definitie

De openwaterredder houdt toezicht in open water zwemgelegenheden, treedt preventief op en voorkomt ongevallen, biedt hulp en bijstand aan personen in gevaar en handelt volgens de veiligheidsvoorschriften, de urgentie- en prioriteitsvereisten en hij is ook het aanspreekpunt teneinde de veiligheid en het vertrouwen van de bezoekers te garanderen.

Afbakening

Met 'open water zwemgelegenheden' wordt hier bedoeld: zowel open water zwemgelegenheden en waterrecreatie in meren, vijvers, rivieren, …, beter gekend als open water zwemgelegenheden en watersportzones waar de waterkwaliteit aan de voorgeschreven normen voldoet en waar toezicht voorzien wordt.

De openwaterredder houdt toezicht in open water zwemgelegenheden en de omliggende zones.

De openwaterredder moet jaarlijks worden bijgeschoold. De openwaterredder moet de voorgeschreven fysieke, cognitieve en zintuigelijke vaardigheden (gezicht en gehoor) bezitten voor de uitoefening van het beroep. Hij/zij is tevens communicatief, alert en assertief.

Werkcontext:
• Lokale/provinciale overheid
• Privé


De openwaterredder houdt toezicht in open water zwemgelegenheden en waterrecreatie in meren, vijvers en dergelijke.

Niveau (VKS en EQF)

4

Jaar van erkenning

versie 2, 2023

Competenties

Opsomming competenties

• Competentie 1:
  Werkt in teamverband
  • Communiceert efficiënt met alle actoren (collega’s, bezoekers/gebruikers, ...)
  • Brieft collega's bij rotatie over relevante omstandigheden
  • Volgt aanwijzingen van leidinggevende(n) op
  • Rapporteert aan de leidinggevende(n)
  • Ziet toe op het correct gedrag van medewerkers
  • Past zich flexibel aan (verandering van werkschema,…)
• met inbegrip van kennis:
  • Basiskennis van groepsdynamica
  • Kennis van communicatiesystemen en -technieken
  • Kennis van interpreteren en opvolgen van bevelen
  • Kennis van communicatieve en sociale vaardigheden -
  • Kennis van geldende gedragscodes en -normen-
  • Kennis van vakterminologie
  • Kennis van communicatie van het Nederlands (kan zichzelf verstaanbaar uitdrukken en de gesprekspartner begrijpen. Kan korte verslagen en mededelingen lezen, begrijpen, en noteren)

• Competentie 2:
  Handelt professioneel
  • Geeft zelf het goede voorbeeld
  • Gaat empathisch en respectvol om met de bezoekers
  • Reageert adequaat op ongepast gedrag
  • Respecteert de professionele omgangsvormen
  • Werkt ethisch verantwoord
  • Past taalgebruik en boodschap aan de bezoekers aan
  • Gaat adequaat om met stressfactoren
  • Gebruikt de vakterminologie in de juiste context
  • Werkt kostenefficiënt
  • Werkt ecologisch (duurzaamheidsprincipes, sorteert afval, ...)
  • Zorgt voor een verzorgd voorkomen en aangepaste kledij conform de taakuitvoering
• met inbegrip van kennis:
  • Basiskennis over diversiteit (diverse sociale, etnische, religieuze of filosofische achtergrond, gender, seksuele geaardheid, …)
  • Basiskennis van groepsdynamica
  • Basiskennis van duurzaamheidsprincipes
  • Basiskennis van kostenbesparend werken
  • Kennis van communicatiesystemen en -technieken
  • Kennis van communicatieve en sociale vaardigheden -
  • Kennis van geldende gedragscodes en -normen-
  • Kennis van vakterminologie
  • Kennis van communicatie van het Nederlands (kan zichzelf verstaanbaar uitdrukken en de gesprekspartner begrijpen. Kan korte verslagen en mededelingen lezen, begrijpen, en noteren)

• Competentie 3:
  Bereidt veiligheids- en beschermingsmateriaal voor en controleert de bruikbaarheid en de staat ervan
  • Adviseert bij de aanschaf van veiligheids- en beschermingsmateriaal
  • Maakt het veiligheids- en beschermingsmateriaal en de uitrusting gebruiksklaar
  • Meldt het gemis van veiligheids- en beschermingsmateriaal, alsook de gebreken en afwijkingen van het aanwezige materiaal aan de verantwoordelijke(n)
  • Plaatst het veiligheids- en beschermingsmateriaal en uitrusting op de voorziene plaats
  • Ruimt het veiligheids- en beschermingsmateriaal na gebruik op en meldt als het materiaal dat benut werd tijdens een interventie vervangen dient te worden
  • Voert een evaluatie uit van het veiligheids- en beschermingsmateriaal
  • Voert het basisonderhoud van het veiligheids- en beschermingsmateriaal uit
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van de hygiëne- en veiligheidsprocedures
  • Kennis van interventiemiddelen
  • Kennis van veiligheids- en beschermingsmaterialen
  • Kennis van basisonderhoud van veiligheidsmaterialen
  • Kennis van besmettingsgevaren
  • Kennis van de parameters van het water (-temperatuurspecificaties, …)
  • Kennis van gebruik van schoonmaakmateriaal en toegelaten schoonmaakproducten
  • Grondige kennis van het gebruik van verzorgingsmaterialen en -toestellen

• Competentie 4:
  Controleert en evalueert de open water zwemgelegenheid en de omliggende zones
  • Gaat de aanwezigheid van toegangswegen, EHBO-ruimte, interventiemiddelen en evacuatieplannen na van de open waterzwemgelegenheid
  • Gaat de veiligheid van de open water zwemgelegenheid en omgeving na
  • Herkent gevaarlijke situaties die aanleiding kunnen geven tot ongevallen en kan preventief handelen waar nodig
  • Kan een veiligheidsplan aanpassen aan de actuele omstandigheden van de open water zwemgelegenheid
  • Kent veiligheidsplannen (incl. noodprocedures) van open water zwemgelegenheden en kan deze toepassen
  • Motiveert actief het naleven van de veiligheidsvoorschriften
  • Rapporteert risico’s en gebreken in en rond de open water zwemgelegenheid aan de verantwoordelijke(n)
  • Stelt voorzieningen op en controleert deze voor ongevalspreventie, beveiliging en bescherming van zones (afbakening, signalisatie, ...) in en rond de open water zwemgelegenheid
• met inbegrip van kennis:
  • Basiskennis van de interferentie tussen elektriciteit en water
  • Basiskennis van beschermings- en preventietechnieken bij vervuiling
  • Basiskennis van waterkwaliteit en weertypes
  • Basiskennis van de actuele Vlarem-wetgeving met betrekking tot het eigen takenpakket
  • Basiskennis van veiligheid van van toegangswegen, EHBO-ruimten, nooduitgangen, …
  • Kennis van het interventieplan
  • Kennis van de hygiëne- en veiligheidsprocedures
  • Kennis van mondelinge, schriftelijke of digitale rapportering

• Competentie 5:
  Houdt toezicht in de open water zwemgelegenheid
  • Anticipeert op specifieke risicosituaties in de open water zwemgelegenheid en neemt preventieve maatregelen
  • Beantwoordt adequaat de vragen van bezoekers
  • Is het aanspreekpunt voor de gebruikers in en rond de open water zwemgelegenheid
  • Kent de infrastructurele risicovolle plaatsen (pontons, tijdelijke en vaste recreatie-infrastructuur, ...) in de open water zwemgelegenheid
  • Kent de natuurgebonden risicovolle plaatsen (dieptes, koude plekken, beperkte zichtbaarheid, ...) in de open water zwemgelegenheid
  • Neemt tijdig maatregelen wanneer bezoekers zich niet aan de regels houden
  • Observeert de bezoekers van de open water zwemgelegenheid vanaf vaste en mobiele reddersposten
  • Reageert adequaat op klachten van de bezoekers en verwijst hen eventueel door naar de juiste persoon
  • Schat tijdig in welke bezoekers (zwakke zwemmers...) speciale aandacht moeten krijgen met het oog op risicovolle situaties (valpartijen, agressie, verdrinking...)
  • Stelt zich op volgens de afspraken in het toezichtsplan
  • Treedt op een rustige, vriendelijke en kordate manier op bij agressief en storend gedrag, bij verbaal geweld en wanneer hij/zij vaststelt dat bezoekers lastig worden gevallen
  • Werkt in teamverband en brieft collega's bij rotatie over relevante omstandigheden
  • Zorgt ervoor dat - ook tijdens interventies - het toezicht bij de open water zwemgelegenheid of zwemzones wordt gehandhaafd
• met inbegrip van kennis:
  • Basiskennis van groepsdynamica
  • Basiskennis van motivatietechnieken-
  • Basiskennis van omgang met stress
  • Kennis van het interventieplan
  • Kennis van de hygiëne- en veiligheidsprocedures
  • Kennis van communicatiesystemen en -technieken
  • Kennis van de typologie van de zwemgelegenheidbezoekers
  • Kennis van regels voor zwemgelegenheidbezoekers
  • Kennis van communicatieve en sociale vaardigheden -
  • Kennis van geldende gedragscodes en -normen-
  • Kennis van klachtenprocedure
  • Kennis van natuurgebonden beïnvloedingsfactoren
  • Grondige kennis van observatietechnieken en risicoplaatsen
  • Grondige kennis van gevaarlijke situaties en risico's

• Competentie 6:
  Bepaalt acties voor hulp en bijstand aan personen bij zware, levensbedreigende ongevallen en bij rampen in afwachting van de hulpdiensten
  • Anticipeert op mogelijk besmettingsgevaar, houdt de veiligheid van zichzelf, het slachtoffer en anderen in de gaten
  • Bakent de interventiezone af en beschermt het slachtoffer tegen weersomstandigheden
  • Brengt het slachtoffer in veiligheid met aangepast materiaal voor open water zwemgelegenheden
  • Dient de gepaste zorgen toe aan het slachtoffer (beademen, hartmassage, zuurstof toedienen, defibrilleren, bloedingen stelpen, verbanden aanleggen, brandwonden behandelen, shock behandelen, botbreuken behandelen, ...)
  • Evalueert het ongeval of de ramp conform de veiligheidsprocedure dat van toepassing is in open water zwemgelegenheden
  • Gebruikt het juiste en beschikbare materiaal van de open water zwemgelegenheden ifv het specifieke ongeval (reddingsgordel, AED, zuurstofkoffer, …)
  • Gebruikt veiligheidsmateriaal en persoonlijke beschermingsmiddelen
  • Geeft aanwijzingen en stelt het slachtoffer en in 2de instantie omstaanders gerust
  • Handelt bij een ramp volgens het interventieplan, de regels en de procedures van de betrokken actoren
  • Handelt bij een zwaar, levensbedreigend ongeval volgens de voorgeschreven noodprocedures van de open water zwemgelegenheden
  • Handelt conform de veiligheidsprocedure en delegeert de werkzaamheden zodat panieksituaties worden voorkomen volgens de specifieke noodprocedures van de open water zwemgelegenheden (omstaanders op afstand houden, handhaven van toezicht, ...)
  • Herkent de ernst van het zware ongeval en laat de gespecialiseerde hulpdiensten verwittigen (of doet dit zelf)
  • Herkent slachtoffers met zware ongevallen of herkent de ramp, schat de situatie in, maakt een actieplan op en handelt hiernaar volgens de veiligheidsprocedure
  • Past bij rampen de veiligheids-, beschermings- en risicopreventieregels toe
  • Past de aangeleerde eerste hulpmethodes toe en handelt conform het juiste reanimatieprotocol ifv het specifieke ongeval
  • Spoort bij rampen personen in nood op, brengt slachtoffers in veiligheid en signaleert aan de hulpdiensten de aanwezigheid van eventueel andere slachtoffers
  • Staat in voor de eigen veiligheid, die van het slachtoffer, die van collega’s en die van omstaanders
  • Stelt de zone van de ramp en de gevraagde interventies vast
  • Voert opdrachten uit op bevel (van de verantwoordelijke, …)
  • Wisselt de noodzakelijke informatie uit met collega’s en verantwoordelijke(n)
• met inbegrip van kennis:
  • Basiskennis van de interferentie tussen elektriciteit en water
  • Basiskennis van veiligheid van van toegangswegen, EHBO-ruimten, nooduitgangen, …
  • Kennis van de hygiëne- en veiligheidsprocedures
  • Kennis van het menselijk lichaam in functie van hulpverlening
  • Kennis van de oorzaken en gevolgen van verdrinking
  • Kennis van verdrinkingspatronen
  • Kennis van communicatiesystemen en -technieken
  • Kennis van interventiemiddelen
  • Kennis van veiligheids- en beschermingsmaterialen
  • Kennis van besmettingsgevaren
  • Kennis van zware, levensbedreigende ongevallen
  • Kennis van rampen
  • Kennis van handelingen/acties ter voorkoming van panieksituaties
  • Kennis van zwemtechnieken en -stijlen
  • Grondige kennis van reddingstechnieken
  • Grondige kennis van EHBO en reanimatietechnieken met en zonder hulpmiddelen
  • Grondige kennis van het gebruik van verzorgingsmaterialen en -toestellen

• Competentie 7:
  Informeert de leidinggevende en gespecialiseerde hulpdiensten over de interventies en de evolutie van de situatie
  • Geeft informatie over gewonden of slachtoffers
  • Houdt contact met behulp van communicatiemiddelen
  • Meldt de stand van zaken en/of problemen aan de verantwoordelijke(n)
  • Verzamelt inlichtingen over de interventie
• met inbegrip van kennis:
  • Basiskennis van veiligheid van van toegangswegen, EHBO-ruimten, nooduitgangen, …
  • Kennis van het interventieplan
  • Kennis van de hygiëne- en veiligheidsprocedures
  • Kennis van communicatiesystemen en -technieken
  • Kennis van mondelinge, schriftelijke of digitale rapportering
  • Grondige kennis van reddingstechnieken

• Competentie 8:
  Bepaalt acties voor hulp en bijstand aan personen bij lichte, niet levensbedreigende ongevallen
  • Anticipeert op mogelijk besmettingsgevaar, houdt de veiligheid van zichzelf, het slachtoffer en anderen in de gaten
  • Brengt slachtoffers in veiligheid indien noodzakelijk
  • Gebruikt aangepaste beschermings- en veiligheidsuitrustingen voor open water zwemgelegenheden
  • Geeft aanwijzingen en stelt omstaanders en het slachtoffer gerust
  • Herkent het slachtoffer met een licht ongeval en roept extra hulp in indien nodig
  • Herkent lichte, niet levensbedreigende ongevallen zoals snijwonden, brandwonden, botbreuken, ...
  • Maakt gepaste keuzes, zoekt oplossingen en handelt volgens het interventieplan van de open water zwemgelegenheden
  • Past wondverzorging toe volgens het 7-stappenplan van de wondzorg, met behulp van het beschikbare verzorgingsmateriaal
  • Verleent bijstand en gebruikt daarbij de aangewezen vervoers- en verzorgingstechnieken, conform de omstandigheden in de open water zwemgelegenheden
  • Verleent eerste hulp bij ongevallen, die voor kunnen vallen zowel in het water als op het droge (kade, …)
  • Verleent eerste hulp bij ongevallen, zowel in het water als op de kade of het daartoe bestemde lokaal
• met inbegrip van kennis:
  • Basiskennis van de interferentie tussen elektriciteit en water
  • Basiskennis van veiligheid van van toegangswegen, EHBO-ruimten, nooduitgangen, …
  • Kennis van het interventieplan
  • Kennis van de hygiëne- en veiligheidsprocedures
  • Kennis van het menselijk lichaam in functie van hulpverlening
  • Kennis van de oorzaken en gevolgen van verdrinking
  • Kennis van verdrinkingspatronen
  • Kennis van interventiemiddelen
  • Kennis van veiligheids- en beschermingsmaterialen
  • Kennis van besmettingsgevaren
  • Kennis van lichte, niet levensbedreigende ongevallen
  • Kennis van handelingen/acties ter voorkoming van panieksituaties
  • Kennis van zwemtechnieken en -stijlen
  • Grondige kennis van reddingstechnieken
  • Grondige kennis van EHBO en reanimatietechnieken met en zonder hulpmiddelen
  • Grondige kennis van het gebruik van verzorgingsmaterialen en -toestellen

• Competentie 9:
  Informeert verantwoordelijken over de interventies
  • Houdt contact met behulp van communicatiemiddelen in de open water zwemgelegenheden
  • Neemt deel aan overleg bij de opstelling van rapporten
  • Verzamelt inlichtingen over de actie of interventie en stelt ongevalsrapport op en overhandigt dit aan de verantwoordelijke
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van het interventieplan
  • Kennis van de hygiëne- en veiligheidsprocedures
  • Kennis van communicatiesystemen en -technieken
  • Kennis van mondelinge, schriftelijke of digitale rapportering
  • Kennis van vakterminologie

• Competentie 10:
  Bereidt het zwem- en spelmateriaal voor en controleert de bruikbaarheid en de staat ervan
  • Adviseert bij de aanschaf van zwem- en spelmateriaal (vlotters, drijfplanken, boeien, ...)
  • Maakt het zwem- en spelmateriaal en de uitrusting gebruiksklaar
  • Meldt het gemis van zwem- en spelmateriaal, alsook de gebreken en afwijkingen van het aanwezige materiaal aan de verantwoordelijke(n)
  • Plaatst het zwem- en spelmateriaal en uitrusting op de voorziene plaats
  • Voert een evaluatie uit van het zwem- en spelmateriaal
  • Voert het basisonderhoud van het zwem- en spelmateriaal uit
  • Ziet erop toe dat gebruikers het zwem- en spelmateriaal opgeruimd en netjes achterlaten
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van de hygiëne- en veiligheidsprocedures
  • Kennis van basisonderhoud van veiligheidsmaterialen
  • Kennis van gebruik van schoonmaakmateriaal en toegelaten schoonmaakproducten
  • Kennis van zwem- en spelmateriaal (vlotters, drijfplanken, boeien, ...)

• Competentie 11:
  Controleert de waterkwaliteit en de weersomstandigheden
  • Beoordeelt visueel de kwaliteit van het water (vervuiling, blauwalgen, …) en signaleert afwijkingen en geeft deze tijdig door aan de verantwoordelijke(n)
  • Neemt, conform de vigerende wetgeving acties afhankelijk van de resultaten van het monster
  • Beoordeelt de weersomstandigheden (wind, neerslag, koude, zichtbaarheid, …) en signaleert dit aan de verantwoordelijke
• met inbegrip van kennis:
  • Basiskennis van beschermings- en preventietechnieken bij vervuiling
  • Basiskennis van waterkwaliteit en weertypes
  • Basiskennis van de actuele Vlarem-wetgeving met betrekking tot het eigen takenpakket
  • Basiskennis van staalname in open water zwemgelegenheden
  • Basiskennis van registratietechnieken

• Competentie 12:
  Houdt de open water zwemgelegenheid en de omgeving rein
  • Zorgt dat de toegangswegen naar en de constructies op het water steeds rein en veilig voor gebruik zijn
  • Gebruikt de aangepaste schoonmaakmaterialen en producten
  • Meldt het gemis van schoonmaakmateriaal en -producten aan de verantwoordelijke(n)
  • Houdt gegevens bij over het gebruik van schoonmaakmateriaal en producten
• met inbegrip van kennis:
  • Basiskennis van beschermings- en preventietechnieken bij vervuiling
  • Basiskennis van de actuele Vlarem-wetgeving met betrekking tot het eigen takenpakket
  • Kennis van de hygiëne- en veiligheidsprocedures
  • Kennis van veiligheids- en beschermingsmaterialen
  • Kennis van gebruik van schoonmaakmateriaal en toegelaten schoonmaakproducten

• Competentie 13:
  Oefent met collega’s interventie- en hulpverleningstechnieken
  • Houdt de eigen fysieke conditie op peil
  • Oefent het gebruik van communicatiemiddelen en -procedures in functie van de noodprocedures van de open water zwemgelegenheid
  • Oefent hulpverleningstechnieken met mede gespecialiseerde redders
  • Oefent individuele hulpverleningstechnieken (wondverzorging, reanimatie, …)
  • Oefent interventietechnieken met mede gespecialiseerde redders en actoren binnen de interventieketen
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van het interventieplan
  • Kennis van de hygiëne- en veiligheidsprocedures
  • Kennis van mondelinge, schriftelijke of digitale rapportering
  • Kennis van veiligheids- en beschermingsmaterialen
  • Kennis van besmettingsgevaren
  • Kennis van lichte, niet levensbedreigende ongevallen
  • Kennis van zware, levensbedreigende ongevallen
  • Kennis van handelingen/acties ter voorkoming van panieksituaties
  • Kennis van een gezonde levensstijl/conditie
  • Kennis van zwemtechnieken en -stijlen
  • Grondige kennis van reddingstechnieken
  • Grondige kennis van EHBO en reanimatietechnieken met en zonder hulpmiddelen
  • Grondige kennis van het gebruik van verzorgingsmaterialen en -toestellen
  • Grondige kennis van gevaarlijke situaties en risico's

• Competentie 14:
  Volgt de administratieve gegevens van de dienst op
  • Gebruikt kantoorsoftware
  • Houdt gegevens bij over het onderhoud van materiaal en meldt gebreken en tekorten aan de verantwoordelijke(n)
  • Houdt gegevens bij over het verbruik van materiaal
  • Werkt mee bij de samenstelling van het ongevallenrapport
• met inbegrip van kennis:
  • Basiskennis van registratietechnieken
  • Kennis van mondelinge, schriftelijke of digitale rapportering
  • Kennis van vakterminologie

• Competentie 15:
  Ontwikkelt de eigen deskundigheid
  • Schoolt zich professioneel bij
  • Reflecteert over het eigen handelen en stuurt bij
  • Staat open voor en gaat constructief om met feedback•
  • Gaat op constructieve wijze om met de grenzen van zijn beroepsdomein in functie van zijn eigen competenties
  • Wisselt kennis uit met alle collega’s
  • Gebruikt de taal die men in het kader van het beroep hanteert op voldoende deskundige wijze zowel mondeling als schriftelijk
• met inbegrip van kennis:
  • Basiskennis van evaluatiemethodes
  • Basiskennis van reflectiestrategieën
  • Kennis van communicatieve en sociale vaardigheden -
  • Grondige kennis van ongevalspreventietechnieken
  • Grondige kennis van reddingstechnieken
  • Grondige kennis van EHBO en reanimatietechnieken met en zonder hulpmiddelen

Beschrijving competenties a.d.h.v. de descriptorelementen

Attesten en voorwaarden