Restaurateur van historische klavierinstrumenten

Globaal

Titel

Restaurateur van historische klavierinstrumenten

Definitie

Het restaureren van historische klavierinstrumenten (pianoforte, klavecimbel, klavichord …) teneinde esthetische of akoestische verbeteringen aan te brengen

Niveau (VKS en EQF)

4

Jaar van erkenning

versie 2, 2020

Competenties

Opsomming competenties

• Competentie 1:
  Bouwt eigen deskundigheid op
  • Leest vakspecifieke literatuur
  • Volgt recente vakspecifieke ontwikkelingen op
  • Woont studiedagen, werkgroepen, congressen en/of andere vormingsinitiatieven bij
  • Wisselt ervaringen en informatie uit met collega’s
  • Verwerkt vakspecifieke informatie
  • Onderhoudt voeling met de muziekwereld
  • Toetst het werkresultaat af bij bespelers van het muziekinstrument
  • Beheerst de basistechnieken en uitvoeringspraktijk van historische klavierinstrumenten
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van de sector
  • Kennis van muziekgeschiedenis
  • Kennis van de markt/leveranciers
  • Kennis van de muziekrichtingen en -stijlen die kenmerkend zijn voor historische klavierinstrumenten
  • Kennis van de basistechnieken en uitvoeringspraktijk eigen aan historische klavierinstrumenten
  • Kennis van vakspecifieke literatuur
  • Grondige kennis van de muziekwereld

• Competentie 2:
  Werkt met oog voor veiligheid, milieu, kwaliteit en welzijn
  • Maakt onderscheid tussen gevaarlijke en niet gevaarlijke producten en afvalstoffen
  • Vraagt om informatie in geval van twijfel over afvalstoffen
  • Sorteert afval volgens wettelijke richtlijnen
  • Houdt zich aan de regels voor traceerbaarheid van producten
  • Werkt ergonomisch verantwoord
  • Gebruikt persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen (PBM’s en CBM’s)
  • Gaat veilig om met materialen en gereedschappen
  • Zorgt voor optimale klimatologische omstandigheden (zoals gepaste vochtigheidsgraad en temperatuur)
• met inbegrip van kennis:
  • Basiskennis van ergonomie
  • Basiskennis van gevaarlijke producten
  • Kennis van de wettelijke richtlijnen i.v.m. afval, CBM’s en PBM’s
  • Kennis van afvalsortering en optimale opslagomstandigheden
  • Grondige kennis van het omgaan met materialen en gereedschappen voor de restauratie van historische klavierinstrumenten

• Competentie 3:
  Organiseert de eigen werkplek ordelijk
  • Organiseert de eigen werkplaats rekening houdend met een logische werkvolgorde
  • Richt de werkplaats (ergonomisch) in
  • Beperkt stofemissie (bv. met (stof)afzuigapparatuur/installaties …)
  • Houdt de werkplek schoon en ordelijk
  • Bergt de eigen gereedschappen en hulpmiddelen op
  • Zorgt voor een gepaste ruimte waarin de muziekinstrumenten kunnen uitgeprobeerd en ingespeeld worden
• met inbegrip van kennis:
  • Basiskennis van ergonomie
  • Basiskennis van (stof)afzuigapparatuur

• Competentie 4:
  Bevraagt de opdrachtgever of leidinggevende (over de restauratie van het instrument, het speelcomfort,…) en respecteert de afgesproken prijs, termijn …
  • Stelt gericht vragen over de wens van de opdrachtgever of over de opdracht van de leidinggevende (op esthetisch of akoestisch vlak), daarbij steeds rekening houdend met datgene wat historisch verantwoord is
  • Bestudeert, indien voorhanden, plannen, werktekeningen en/of restauratieliteratuur
  • Stelt de eigenschappen en de waarde van het werkstuk vast (historisch, financieel)
  • Maakt duidelijke afspraken en houdt zich daaraan
  • Bespreekt de voor- en nadelen van alternatieven met de opdrachtgever of leidinggevende, daarbij steeds rekening houdend met datgene wat historisch verantwoord is (bv. prijs en kwalitatieve aspecten van materialen)
  • Maakt een schets of ontwerp (digitaal of handmatig)
  • Respecteert het tijds- en prijsbestek
  • Respecteert het evenwicht tussen de wensen en de mogelijkheden (vb. financiële) van de opdrachtgever, daarbij steeds rekening houdend met datgene wat historisch verantwoord is
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van werkplanning
  • Kennis van technieken om digitaal of handmatig een schets of ontwerp te maken
  • Grondige kennis van bouwstijlen van historische klavierinstrumenten
  • Grondige kennis van de geschiedenis van de bouw van historische klavierinstrumenten
  • Grondige kennis van de historische en financiële waarde van historische klavierinstrumenten
  • Grondige kennis van kenmerken van historische klavierinstrumenten
  • Grondige kennis van materialen en technieken voor het restaureren van historische klavierinstrumenten

• Competentie 5:
  Bepaalt de verschillende stappen van de uitvoering van de opdracht en kiest de materialen en toebehoren
  • Plant de technische en logistieke eigenschappen van de restauratie van het muziekinstrument
  • Maakt een definitieve keuze voor materialen en technieken, hierbij rekening houdend met de esthetische, akoestische en historische kenmerken van het instrument
  • Berekent de benodigde hoeveelheden materiaal
  • Regelt eventueel een verzekering voor het muziekinstrument
  • Evalueert de kwaliteit van de producten en geleverde diensten
  • Houdt rekening met het tijds- en prijsbestek
  • Legt de voorraad materiaal en toebehoren aan
  • Regelt indien nodig het vervoer van het muziekinstrument
  • Vervaardigt indien nodig eenvoudige handgereedschappen, werktuigen of specifieke hulpstukken
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van manuele houtbewerking
  • Kennis van metaalbewerking
  • Kennis van de markt/leveranciers
  • Kennis van werkplanning
  • Grondige kennis van machinale houtbewerking
  • Grondige kennis van kenmerken van historische klavierinstrumenten
  • Grondige kennis van materialen en technieken voor het restaureren van historische klavierinstrumenten

• Competentie 6:
  Selecteert, controleert, monteert en vervangt (snij)gereedschappen op de (houtbewerkings)machines
  • Houdt zich aan procedures en voorschriften
  • Selecteert (snij)gereedschappen i.f.v. de uit te voeren bewerking
  • Controleert (snij)gereedschappen (standtijd, mec/man, …)
  • Verzamelt materiaal en gereedschap en beoordeelt de conformiteit ervan
  • (De)monteert (snij)gereedschappen in/op de machine en stelt ze af
  • Bergt (snij)gereedschappen veilig op
  • Vervangt en onderhoudt (snij)gereedschappen
  • Onderneemt actie bij onvoorziene omstandigheden of problemen
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van hout en plaatmaterialen
  • Kennis van bewerkingsmethodes
  • Kennis van controle- en meetmethoden en -middelen
  • Kennis van functionele rekenvaardigheden
  • Kennis van persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen
  • Kennis van technische voorschriften en aanbevelingen in functie van de eigen werkzaamheden
  • Kennis van snijgereedschappen
  • Kennis van verspaningstechnologie en -technieken
  • Grondige kennis van (NC) (houtbewerkings)machines

• Competentie 7:
  Stelt (houtbewerkings)machines in en om
  • Raadpleegt (technische) voorschriften en productfiches
  • Stelt de juiste aanvoersnelheid en toerental in
  • Stelt de parameters en coördinaten manueel of (semi)computergestuurd in
  • (De)monteert en stelt hulpstukken en beveiligingen in
  • Maakt een proefstuk
  • Onderneemt actie bij onvoorziene omstandigheden of problemen
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van bewerkingsmethodes
  • Kennis van kwaliteitsnormen, waarden en toleranties
  • Kennis van persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen
  • Kennis van technische voorschriften en aanbevelingen in functie van de eigen werkzaamheden
  • Kennis van randapparatuur
  • Grondige kennis van (NC) (houtbewerkings)machines

• Competentie 8:
  Controleert de veiligheidsvoorzieningen van de (houtbewerkings)machines
  • Raadpleegt veiligheidsvoorschriften en leeft ze na
  • Doet veiligheidscontroles aan de (houtbewerkings)machines
  • Merkt afwijkingen, storingen of de nood aan preventief onderhoud aan de (houtbewerkings)machine op
  • Evalueert veiligheidsrisico’s en neemt gepaste maatregelen
  • Meldt problemen aan de verantwoordelijke
  • Legt de werkzaamheden stil indien nodig
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van controle- en meetmethoden en -middelen
  • Kennis van persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen
  • Kennis van (veiligheids)pictogrammen
  • Grondige kennis van (NC) (houtbewerkings)machines

• Competentie 9:
  Bewerkt onderdelen met (houtbewerkings)machines
  • Houdt zich aan (technische) voorschriften en productiefiches
  • Controleert de beveiliging voor het opstarten
  • Start, stopt en bedient de machines om hout te bewerken
  • Schaaft tot ontruwde vlakken
  • Zaagt op maat
  • Boort gaten
  • Brengt merktekens aan op de werkstukken (paringstekens, …)
  • Brengt profileringen aan
  • Schuurt werkstukken tot de gewenste afwerkingsgraad op
  • Maakt, indien nodig, gebruik van mallen
  • Stapelt zorgvuldig volgens een logische verwerkingsvolgorde
  • Controleert kwaliteit en maatvoering
  • Onderneemt actie bij onvoorziene omstandigheden of problemen
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van bewerkingsmethodes
  • Kennis van controle- en meetmethoden en -middelen
  • Kennis van kwaliteitsnormen, waarden en toleranties
  • Kennis van persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen
  • Kennis van technische voorschriften en aanbevelingen in functie van de eigen werkzaamheden
  • Kennis van verspaningstechnologie en -technieken
  • Kennis van randapparatuur
  • Grondige kennis van (NC) (houtbewerkings)machines

• Competentie 10:
  Restaureert het historisch muziekinstrument (polijsten, uitboren, snaren monteren, snaren stemmen, hamers positioneren, lak of vernis aanbrengen …) en/of eventuele toebehoren i.f.v. esthetische of akoestische verbeteringen en regelt de klank, daarbij rekening houdend met de historische kenmerken van het instrument
  • Gaat na wat de oorzaak van de beschadiging is
  • Gaat na wat de oorzaak van speeltechnische problemen is
  • Gaat na wat de oorzaak van akoestische problemen is
  • Gaat na wat de oorzaak van intonatieproblemen is
  • Onderzoekt de materialen en technieken die gebruikt zijn bij het bouwen van het historisch muziekinstrument
  • Raadpleegt technische bronnen en past restauratietechnieken toe
  • Beoordeelt de authenticiteit van het muziekinstrument
  • Identificeert de bouwstijl van het muziekinstrument
  • Identificeert de periode waarin het muziekinstrument gebouwd is
  • Analyseert de invloed van externe parameters op de conservatie van het werkstuk (temperatuur, relatieve vochtigheid …)
  • Past meet- en aftekentechnieken toe
  • Maakt en gebruikt mallen
  • Past manuele en/of machinale hout- en metaalbewerkingstechnieken toe
  • Past montage-, lijm- en klemtechnieken toe
  • Voert de reparatie uit met respect voor de gebruikte historische materialen en technieken
  • Demonteert het muziekinstrument indien nodig
  • Maakt onderdelen schoon en stofvrij
  • Vervangt onderdelen indien nodig
  • Restaureert het historisch muziekinstrument op historisch verantwoorde wijze (lakken, extra inleg, decoraties ...)
  • Controleert de restauratie
  • Treft preventieve maatregelen voor conservering en preservatie (fixeren, afwerkingslaag en beschermingslaag aanbrengen …)
  • Controleert klank, bespeelbaarheid en esthetiek van het muziekinstrument en de historische correctheid van de restauratie
  • Restaureert het muziekinstrument met respect voor de historische en esthetische eigenschappen van het muziekinstrument
  • Maakt het muziekinstrument technisch speelklaar
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van manuele houtbewerking
  • Kennis van metaalbewerking
  • Kennis van meet-en aftekentechnieken
  • Kennis van montage-, lijm-, en klemtechnieken
  • Kennis van technieken om mallen te vervaardigen
  • Kennis van beschermings-, preservatie- en afwerkingsproducten
  • Kennis van stemmingstechnieken
  • Grondige kennis van machinale houtbewerking
  • Grondige kennis van bouwstijlen van historische klavierinstrumenten
  • Grondige kennis van het omgaan met materialen en gereedschappen voor de restauratie van historische klavierinstrumenten
  • Grondige kennis van kenmerken van historische klavierinstrumenten
  • Grondige kennis van materialen en technieken voor het restaureren van historische klavierinstrumenten

• Competentie 11:
  Voert het onderhoud en de reiniging van het muziekinstrument uit en adviseert de opdrachtgever over het onderhoud en de reiniging
  • Adviseert de opdrachtgever over de wijze waarop het muziekinstrument in goede staat kan blijven
  • Demonstreert het onderhoud en reinigingstechnieken
  • Informeert over eventuele onderhoudstechnieken en reinigingsproducten
  • Stockeert het muziekinstrument in optimale klimatologische omstandigheden
  • Adviseert de opdrachtgever over de bewaring van het muziekinstrument (klimatologische omstandigheden, plaats, wijze …)
  • Vervangt onderdelen
  • Maakt onderdelen schoon en stofvrij
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van optimale opslagomstandigheden
  • Kennis van onderhoudstechnieken en reinigingsproducten

• Competentie 12:
  Stemt historische muziekinstrumenten
  • Controleert de stembaarheid van het muziekinstrument
  • Controleert de huidige stemming
  • Stemt op het gehoor of met behulp van stemapparatuur
  • Stemt het instrument op de voor het historisch instrument relevante toonhoogte
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van stemmingstechnieken
  • Kennis van stemapparatuur

Beschrijving competenties a.d.h.v. de descriptorelementen

Attesten en voorwaarden