Installateur gebouwenautomatisering

BK-0349-3

Globaal

Titel

Installateur gebouwenautomatisering

Definitie

De installateur gebouwenautomatisering monteert en installeert de domotica-, ventilatie- en verlichtingssystemen en verbindt de toepassingen onderling of in een netwerk teneinde de installatie in dienst te stellen.

Afbakening

- Domotica: kleine en middelgrote domoticasystemen ontwerpen, installeren en programmeren
- Ventilatie en domotica: enkel residentiële toepassingen
- Verlichting kan ook tertiair zijn

Niveau (VKS en EQF)

4

Deelkwalificaties

Jaar van erkenning

versie 3, 2019

Competenties

Opsomming competenties

• Competentie 1:
  Werkt in teamverband
  • Wisselt informatie uit met collega’s
  • Volgt instructies op
  • Rapporteert aan klant of verantwoordelijke
  • Licht de klant of verantwoordelijke in bij onvoorziene omstandigheden
  • Registreert verbruikte materialen en tijdsbesteding
  • Werkt efficiënt samen met alle betrokkenen
• met inbegrip van kennis:
  • Basiskennis van voorraadbeheer
  • Kennis van grenzen van bevoegdheden
  • Kennis van technische dossiers, schema’s, tekeningen en plannen

• Competentie 2:
  Werkt met oog voor veiligheid, milieu, energie, kwaliteit en welzijn
  • Houdt zich aan de regels over veiligheid, gezondheid en milieu
  • Gaat zuinig om met materialen, gereedschappen, tijd en vermijdt verspilling
  • Sorteert afval
  • Neemt gepaste maatregelen om hinder (stof, lawaai…) en afval te beperken
  • Werkt ergonomisch
  • Werkt met oog voor de energieprestatie van gebouwen (EPB)
  • Gebruikt hef- en hijswerktuigen volgens voorschriften
  • Gebruikt persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen (PBM’s en CBM’s) volgens de specifieke voorschriften
  • Richt de eigen werkplek in volgens voorschriften en/of instructies
  • Houdt zich aan de regels voor traceerbaarheid van producten en uitgevoerde werken door het bijhouden van het as-builtplan
  • Slaat de eigen gereedschappen, machines en materialen op
  • Evalueert de eigen werkzaamheden kwalitatief en kwantitatief, en stuurt desnoods bij
• met inbegrip van kennis:
  • Basiskennis van milieuvoorschriften in functie van de eigen werkzaamheden
  • Basiskennis van voorraadbeheer
  • Kennis van as-builtplan
  • Kennis van de toepassing van het AREI (Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties)
  • Kennis van de Vitale 5 (8 gouden regels)
  • Kennis van procedures van BA4/BA5
  • Kennis van technische dossiers, schema’s, tekeningen en plannen
  • Kennis van traceerbaarheid van producten
  • Kennis van veiligheidsregels (PBM's, CBM's en signalisatie)

• Competentie 3:
  Werkt op hoogte
  • Gebruikt ladders, steigers en hoogwerkers volgens de veiligheidsregels
  • Plaatst ladders
  • Bouwt rolsteigers op en af volgens de voorschriften
  • Gebruikt beschermingsmiddelen (PBM’s en CBM’s) aangepast aan de werkomstandigheden
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van code van goede praktijk van werken op hoogte
  • Kennis van de voorschriften voor het opbouwen van rolsteigers
  • Kennis van grenzen van bevoegdheden
  • Kennis van werkinstructie hoogwerker

• Competentie 4:
  Gebruikt gepaste machines en gereedschappen (manuele, elektrische en elektropneumatische)
  • Controleert de staat van machines en gereedschappen voor gebruik
  • Gebruikt machines en gereedschappen op een veilige en efficiënte manier
  • Reinigt de machines en gereedschappen na gebruik
  • Controleert de machines en gereedschappen na gebruik
  • Voert onderhoud uit aan de eigen machines of gereedschappen en herstelt indien nodig
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van hulpmiddelen (gereedschappen, vervangingscomponenten, onderhouds- en reinigingsproducten,...) voor onderhoud en service
  • Kennis van materialen, machines en gereedschappen
  • Kennis van onderhoudstechnieken van gereedschappen en materieel

• Competentie 5:
  Maakt een planning en verdeelt de taken van de monteur en/of installateur
  • Treft voorbereidingen om de eigen opdracht optimaal uit te voeren
  • Maakt afspraken met de klant of opdrachtgever over de planning
  • Bereidt opdrachten en richtlijnen voor de monteur en/of installateur voor en licht deze toe
  • Leest en begrijpt elektrische schema’s en werkinstructies
  • Leest en begrijpt het installatieschema, het technisch dossier of de werkfiche
  • Beslist met welke materialen, machines en gereedschappen gewerkt wordt
  • Doet de nodige bestellingen
• met inbegrip van kennis:
  • Basiskennis van voorraadbeheer
  • Kennis van grenzen van bevoegdheden
  • Kennis van materialen, machines en gereedschappen
  • Kennis van procedures van BA4/BA5
  • Kennis van technische dossiers, schema’s, tekeningen en plannen

• Competentie 6:
  Voert voorbereidende werkzaamheden uit
  • Leeft het werkplaatsreglement na
  • Identificeert niet-standaardsituaties
  • Meldt niet-standaardsituaties aan de klant of de verantwoordelijke
  • Kiest de benodigde gereedschappen, machines en materialen voor de uit te voeren werkzaamheden
  • Bakent de werkplek af en voorziet een doorgang voor bevoegden
  • Volgt de regelgeving, normen en voorschriften (vb. STS)
• met inbegrip van kennis:
  • Basiskennis van een grondplan
  • Kennis van de regelgeving, normen en voorschriften (vb STS)
  • Kennis van materialen, machines en gereedschappen
  • Kennis van technische dossiers, schema’s, tekeningen en plannen
  • Kennis van veiligheidsregels (PBM's, CBM's en signalisatie)

• Competentie 7:
  Realiseert een eenvoudig, klassiek residentieel elektrisch schema
  • Houdt rekening met de behoeften van de klant
  • Formuleert voorstellen aan de klant
  • Realiseert een eenvoudig eendraadschema
• met inbegrip van kennis:
  • Basiskennis van een grondplan
  • Kennis van componenten en onderdelen van een elektrische installatie
  • Kennis van de realisatie van een eendraadschema
  • Kennis van de toepassing van het AREI (Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties)
  • Kennis van de werking van een elektrische installatie
  • Kennis van residentiële en klassieke (niet-complexe) tertiaire elektrische installaties

• Competentie 8:
  Monteert componenten van een elektrische installatie en sluit aan
  • Zet leidingtracés uit volgens de instructie
  • Realiseert sleuven en holtes voor het leggen van leidingen
  • Legt buizen met draden en/of kabels voor de verschillende stroomkringen
  • Plaatst en bevestigt dozen met aangepast materiaal, gereedschap en machines
  • Monteert en plaatst leidingen, buizen, kanalisaties, vloerdozen en verschillende soorten aansluitdozen
  • Trekt draden en/of kabels voor de verschillende stroomkringen in elektrische installaties voor het aansluiten van diverse toestellen
  • Plaatst het aardingssysteem en sluit aan
  • Legt afgeschermde kabels en sluit ze aan
  • Bevestigt en sluit materiaal voor laagspanning aan (schakelaars, stopcontacten,…)
  • Plaatst, monteert en bedraadt verdeelborden, vermogensborden en/of stuurborden
• met inbegrip van kennis:
  • Basiskennis van aansluitingen voor hernieuwbare energietechnieken
  • Basiskennis van de verschillende asbesthoudende producten
  • Basiskennis van een grondplan
  • Basiskennis van specifieke risico’s van asbest, kwarts- en houtstof en andere gevaarlijke producten
  • Kennis van aansluiten en onder spanning plaatsen
  • Kennis van componenten en onderdelen van een elektrische installatie
  • Kennis van controle- en meetmethoden
  • Kennis van de aansluiting van hoofd- en bijkomende equipotentiale verbindingen
  • Kennis van de bekabeling van het aardingssysteem
  • Kennis van de toepassing van het AREI (Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties)
  • Kennis van de verschillende netten (TT, IT, TN,…)
  • Kennis van de werking van een elektrische installatie
  • Kennis van elektriciteit
  • Kennis van materialen, machines en gereedschappen
  • Kennis van meetinstrumenten (thermometer, multimeter, hittedraad, anemometer, LAN-tester, debietsmeting met nuldrukcompensatie,…)
  • Kennis van opvoegmethodes van sleuven
  • Kennis van schakelschema's voor residentiële en tertiaire toepassingen
  • Kennis van strip-en ontmanteltechnieken
  • Kennis van technische dossiers, schema’s, tekeningen en plannen
  • Kennis van types van bekabeling
  • Kennis van veiligheidsregels (PBM's, CBM's en signalisatie)
  • Grondige kennis van de symbolen op schakelschema's
  • Grondige kennis van elektrische verbindingen (solderen,…)

• Competentie 9:
  Stelt de residentiële en tertiaire elektrische installatie in werking
  • Stelt de eigen residentiële en klassieke (niet-complexe) tertiaire elektrische installatie in werking en voert controles uit
  • Assisteert bij niet klassieke (complexe) tertiaire elektrische installaties, stelt in werking en voert controles uit
• met inbegrip van kennis:
  • Basiskennis van aansluitingen voor hernieuwbare energietechnieken
  • Kennis van aansluiten en onder spanning plaatsen
  • Kennis van componenten en onderdelen van een elektrische installatie
  • Kennis van controle- en meetmethoden
  • Kennis van de aansluiting van hoofd- en bijkomende equipotentiale verbindingen
  • Kennis van de bekabeling van het aardingssysteem
  • Kennis van de toepassing van het AREI (Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties)
  • Kennis van de werking van een elektrische installatie
  • Kennis van elektriciteit
  • Kennis van residentiële en klassieke (niet-complexe) tertiaire elektrische installaties
  • Kennis van schakelschema's voor residentiële en tertiaire toepassingen
  • Grondige kennis van de symbolen op schakelschema's

• Competentie 10:
  Gebruikt meetinstrumenten
  • Selecteert het meetinstrument en stelt het correct in
  • Gebruikt systeemspecifieke meetinstrumenten (thermometer, multimeter, hittedraad, anemometer, LAN-tester, debietsmeting met nuldrukcompensatie,…)
  • Meet digitale signalen, analoge signalen en doet metingen die eigen zijn aan het specifieke bedrijf om de optimale werking te controleren
  • Interpreteert de meetresultaten en vergelijkt deze met de richtwaarden
  • Houdt rekening met de tolerantiewaarden
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van kwaliteitsvoorschriften, richtwaarden en toleranties
  • Kennis van controle- en meetmethoden
  • Kennis van eenheden en grootheden bij de gebruikte meetinstrumenten
  • Kennis van meetinstrumenten (thermometer, multimeter, hittedraad, anemometer, LAN-tester, debietsmeting met nuldrukcompensatie,…)

• Competentie 11:
  Geeft instructies bij het gebruik van de installaties
  • Vertaalt technische boodschappen in voor gebruikers begrijpbare taal
  • Geeft feedback aan de gebruikers over vastgestelde problemen
  • Legt de bediening en basisroutines uit
  • Beantwoordt vragen van de gebruikers en geeft adviezen over de uitrusting (energie, vermogen)
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van de basisconfiguratie van een netwerk
  • Kennis van de componenten en installatietoebehoren
  • Kennis van de duurzame werking van een installatie
  • Kennis van de werking van de installatie
  • Kennis van klantvriendelijke communicatie

• Competentie 12:
  Vult opvolgdocumenten in en geeft de informatie door aan de betrokkenen
  • Vult de werkfiche in voor facturatie of verduidelijking van de uitgevoerde werkzaamheden
  • Registreert gebruikte hoeveelheden materialen
  • Gebruikt bedrijfseigen software
  • Levert de nodige documenten aan in het kader van de geldende wetgeving (vb. EPB en subsidies)
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van de documenten in het kader van de geldende wetgeving (vb. EPB en subsidies)
  • Kennis van technische dossiers, schema’s, tekeningen en plannen
  • Kennis van werkdocumenten

• Competentie 13:
  Realiseert netwerkverbindingen in functie van de gebouwenautomatisering
  • Connecteert apparaten (verlichting, componenten,...) onderling of in een netwerk, zowel vast als draadloos (LAN/WAN)
  • Test de verbindingen op fouten
  • Lokaliseert storingen en afwijkingen en heft deze op
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van configuratie- en optimalisatietechnieken van de (netwerk)verbindingen i.f.v. gebouwenautomatisering
  • Kennis van controle- en meetmethoden
  • Kennis van de basisconfiguratie van een netwerk
  • Kennis van eenheden en grootheden bij de gebruikte meetinstrumenten
  • Kennis van meetinstrumenten (thermometer, multimeter, hittedraad, anemometer, LAN-tester, debietsmeting met nuldrukcompensatie,…)

• Competentie 14:
  Installeert en sluit verlichtingsinstallaties aan
  • Beoordeelt de mogelijkheden en beperkingen van het gebouw
  • Zet leidingtracés uit voor kabelgoten en kabels volgens de instructie
  • Maakt verdelingen van het stroomnetwerk naar de verschillende lichtpunten
  • Plaatst verlichtingsarmaturen
  • Verbindt de verlichtingsarmaturen
  • Plaatst railsystemen voor het bevestigen van verlichtingsarmaturen in plafonds, valse plafonds en muren
  • Plaatst indien nodig transformatoren bij de lampen en sluit ze aan
  • Plaatst een starter en voorschakelapparatuur bij fluorescentielampen en sluit ze aan
  • Plaatst het juiste type lampen in de armaturen
• met inbegrip van kennis:
  • Basiskennis van aansluitingen voor hernieuwbare energietechnieken
  • Basiskennis van een grondplan
  • Kennis van de werking van een elektrische installatie
  • Kennis van elektriciteit
  • Kennis van schakelschema's voor residentiële en tertiaire toepassingen
  • Kennis van technische dossiers, schema’s, tekeningen en plannen
  • Kennis van verlichtingscomponenten
  • Kennis van werkdocumenten
  • Grondige kennis van de symbolen op schakelschema's
  • Grondige kennis van elektrische verbindingen (solderen,…)

• Competentie 15:
  Optimaliseert en herstelt een verlichtingsinstallatie (relighting, relamping)
  • Interpreteert de lichtstudie
  • Zet de lichtstudie om naar een concrete installatie
  • Selecteert de componenten (LED’s,…)
  • Toetst de verlichtingsinstallatie af aan de geldende normen, indien er geen lichtstudie is
  • Voert metingen uit
  • Optimaliseert in functie van verbruik en/of lichtcomfort
  • Lokaliseert defecte componenten
  • Vervangt defecte componenten
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van de prestaties van de duurzame verlichting
  • Kennis van de werking van de componenten voor duurzame verlichting
  • Kennis van normalisering, markering, labels van duurzame verlichting
  • Kennis van technische dossiers, schema’s, tekeningen en plannen
  • Kennis van veiligheidsregels voor werkzaamheden onder spanning
  • Kennis van verlichtingscomponenten
  • Kennis van verschillende soorten duurzame verlichtingssystemen
  • Kennis van werkdocumenten
  • Grondige kennis van elektrische verbindingen (solderen,…)

• Competentie 16:
  Werkt een installatieschema uit voor domotica
  • Maakt de prijsberekening van een residentiële installatie
  • Maakt gebruik van richtwaarden en softwaretools voor het conceptueel uitdenken van de installatie
  • Houdt rekening met de wensen van de klant, en producteigen plannen en schema’s…
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van centrale en decentrale domotica installaties
  • Kennis van ontwerp- en berekeningsprogramma's voor domotica
  • Kennis van richtwaarden en softwaretools
  • Grondige kennis van de symbolen op schakelschema's

• Competentie 17:
  Monteert en sluit installaties op zeer lage spanning aan (telefonie, informatica, brandalarmen,…)
  • Monteert stuurkabels en outlets voor telefonie, audio- TV- en datadistributie
  • Plaatst en sluit telefoons, TV en aanverwante toestellen (modem, parlofoon, videofoon, telefooncentrale, …) aan
  • Plaatst en sluit de componenten van domoticasystemen in woningen en kantoorgebouwen (garagepoortopeners, rolluikbediening, klimaatregeling,…) aan
  • Plaatst en sluit de componenten van beveiligingssystemen (brandbeveiliging, inbraakbeveiliging, toegangscontrole,…) aan
  • Sluit de vermogenskabels, stuurkabels en verdeelkabel aan op de elektrische installatie
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van componenten en onderdelen van een elektrische installatie
  • Kennis van de werking van een elektrische installatie
  • Kennis van elektriciteit
  • Kennis van laagspanningsinstallaties
  • Kennis van schakelschema's voor residentiële en tertiaire toepassingen
  • Kennis van types van bekabeling
  • Grondige kennis van de symbolen op schakelschema's
  • Grondige kennis van elektrische verbindingen (solderen,…)

• Competentie 18:
  Neemt het domoticasysteem in dienst
  • Programmeert het domoticasysteem
  • Regelt de sensoren en componenten af
  • Zoekt fouten in het domoticasystemen op basis van waarnemingen en metingen
  • Test de goede werking van het domoticasysteem
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van centrale en decentrale domotica installaties
  • Kennis van fabrikantsafhankelijke software voor programmatie van domoticasystemen
  • Kennis van procedures om een domoticasysteem in dienst te nemen
  • Kennis van sensoren en componenten

• Competentie 19:
  Werkt een installatieschema uit voor ventilatie
  • Maakt de berekening van een residentiële installatie tot aan de ontwerpdebieten
  • Maakt gebruik van richtwaarden en softwaretools voor het conceptueel uitdenken van de installatie
• met inbegrip van kennis:
  • Basiskennis van de energieprestatieregelgeving (EPB)
  • Basiskennis van principes van natuurlijke en geforceerde nachtkoeling
  • Kennis van begrippen zoals luchtvochtigheid, luchtsnelheid, luchtdebiet en de toepassing in de ventilatie-installatie
  • Kennis van de geldende wetgeving rond ventilatie (debieten, doorstroomdebieten)
  • Kennis van de regelgeving over het kwaliteitskader voor ventilatie installaties
  • Kennis van de ventilatieprincipes bij centrale en decentrale ventilatie installaties
  • Kennis van ontwerpprogramma's voor ventilatie
  • Kennis van richtwaarden en softwaretools

• Competentie 20:
  Bewerkt en legt buizen voor ventilatie aan
  • Kiest de buizen voor ventilatie overeenkomstig met de instructies
  • Bewerkt buizen in verschillende materialen voor ventilatie
  • Vervaardigt en/of monteert verbindingen bij verschillende soorten buizen voor ventilatie
  • Bevestigt de leidingen met ophang- en bevestigingssystemen
  • Plaatst de buizen voor ventilatie volgens de code van de goede praktijk
  • Plaatst installatietoebehoren (vb geluidsdemper) voor ventilatie
  • Verbindt de buizen voor ventilatie luchtdicht
  • Beschermt de afgewerkte leiding tegen vervuiling en beschadiging.
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van de montagetechnieken
  • Kennis van de regelgeving en code van goede praktijk voor de aanleg van buizen voor ventilatie
  • Kennis van gebouwschil
  • Kennis van installatietoebehoren en buizen voor ventilatie

• Competentie 21:
  Monteert aan- en afvoervoorzieningen voor ventilatie
  • Monteert regelbare toevoeropeningen (RTO), doorvoeropeningen (DO) en regelbare afvoeropeningen (RAO)
  • Monteert de dak- en muurdoorvoeren
  • Monteert aan- en afvoerventielen voor mechanische ventilatie
  • Bepaalt de positie ten opzichte van andere afvoervoorzieningen
  • Monteert luchtroosters (andere toepassingen)
  • Monteert bodem-lucht warmtewisselaars
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van de montagetechnieken
  • Kennis van de regelgeving en code van goede praktijk voor de aanleg van buizen voor ventilatie
  • Kennis van diverse mogelijkheden voor dakdoorvoer, muurdoorvoer, ventielen en hun plaatsing..
  • Kennis van diverse types RTO's, DO's en RAO's en hun plaatsing
  • Kennis van gebouwschil
  • Kennis van installatietoebehoren en buizen voor ventilatie
  • Kennis van technische dossiers, schema’s, tekeningen en plannen

• Competentie 22:
  Plaatst en sluit ventilatoren en ventilatie-units aan
  • Plaatst en sluit ventilatorgroepen aan
  • Plaatst en sluit ventilatie-units (al dan niet met warmteterugwinning) aan
  • Beschermt de onderdelen van de ventilatie-units tegen vervuiling tijdens de montagewerken
• met inbegrip van kennis:
  • Basiskennis van principes van natuurlijke en geforceerde nachtkoeling
  • Kennis van de ventilatieprincipes bij centrale en decentrale ventilatie installaties
  • Kennis van het balanceren van een ventilatiesysteem
  • Kennis van technische dossiers, schema’s, tekeningen en plannen

• Competentie 23:
  Controleert en vervangt buizen en toebehoren voor ventilatie
  • Controleert de buizen voor ventilatie op juist gebruik en diameter
  • Controleert en vervangt de verbindingen van de buizen voor ventilatie i.f.v. de situatie
  • Meet de luchtdebieten en luchtsnelheid
  • Controleert de verbindingen op luchtlekken
  • Herstelt de verbindingen indien nodig
• met inbegrip van kennis:
  • Basiskennis van de luchtdichtheidsklassen voor de luchtdichtheidstest
  • Kennis van begrippen zoals luchtvochtigheid, luchtsnelheid, luchtdebiet en de toepassing in de ventilatie-installatie
  • Kennis van de regelgeving en code van goede praktijk voor de aanleg van buizen voor ventilatie
  • Kennis van diverse mogelijkheden voor dakdoorvoer, muurdoorvoer, ventielen en hun plaatsing..
  • Kennis van installatietoebehoren en buizen voor ventilatie

• Competentie 24:
  Stelt toestellen en ventielen voor de ventilatie in dienst en regelt in
  • Plaatst en sluit de regelingen aan bij ventilatie-units en ventilatiekanalen
  • Maakt systemen, detectoren en randapparatuur gebruiksklaar
  • Stelt de debieten in van het ventilatiesysteem
  • Voert de debietmetingen uit per ventiel
  • Stelt het ventilatiesysteem in werking
  • Controleert de goede werking van het ventilatiesysteem
  • Optimaliseert de installatie door de ventilatievoorzieningen in te regelen
  • Stelt een meetrapport op na de indienststelling van het ventilatiesysteem
• met inbegrip van kennis:
  • Basiskennis van de energieprestatieregelgeving (EPB)
  • Basiskennis van principes van natuurlijke en geforceerde nachtkoeling
  • Kennis van begrippen zoals luchtvochtigheid, luchtsnelheid, luchtdebiet en de toepassing in de ventilatie-installatie
  • Kennis van de regelgeving over het kwaliteitskader voor ventilatie installaties
  • Kennis van de ventilatieprincipes bij centrale en decentrale ventilatie installaties
  • Kennis van het balanceren van een ventilatiesysteem

• Competentie 25:
  Onderhoudt en herstelt het ventilatiesysteem voor residentiële toepassingen
  • Reinigt de buizen voor ventilatie
  • Reinigt of vervangt filters
  • Reinigt de aanvoer-, doorvoer-, toevoer- en afvoeropeningen van het ventilatiesysteem
  • Gebruikt inspectiegereedschappen om de buizen inwendig te controleren
  • Voert onderhoud uit aan de ventilatie-onderdelen
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van de reinigingsprincipes volgens de normen
  • Kennis van de soorten filters voor een ventilatiesysteem
  • Kennis van inspectiegereedschappen
  • Kennis van onderhoudsprocedures van het ventilatiesysteem
  • Kennis van technische dossiers, schema’s, tekeningen en plannen
  • Kennis van werkdocumenten

Beschrijving competenties a.d.h.v. de descriptorelementen

Attesten en voorwaarden