Machinaal houtbewerker
BK-0073-3
Dit is de actuele versie van de beroepskwalificatie.
Globaal
Titel
Machinaal houtbewerker
Deze benaming wordt gebruikt in de rubriek “Andere benamingen” in de Competent-fiche H220701 Meubelmaker.
Definitie
Het voorbereiden van de eigen werkzaamheden en het verwerken van de grondstoffen, het in- en omstellen van (houtbewerkings)machines en het bewerken van werkstukken teneinde onderdelen voor schrijnwerkelementen, meubelen, interieurelementen, decors en standen, ... in hout en plaatmateriaal aan de hand van een werkopdracht te vervaardigen.
Niveau (VKS en EQF)
3
Jaar van erkenning
versie 3, 2020
Competenties
Opsomming competenties
- Competentie 1:
Werkt in teamverband
- Communiceert effectief en efficiënt
- Wisselt informatie uit met collega’s en verantwoordelijken
- Rapporteert aan leidinggevenden
- Werkt efficiënt samen met collega's
- Volgt aanwijzingen van verantwoordelijken op
- Past zich flexibel aan (verandering van collega’s, …)
- met inbegrip van kennis:
- Kennis van communicatietechnieken
- Kennis van vakterminologie
- Competentie 2:
Werkt met oog voor veiligheid, milieu, kwaliteit en welzijn
- Maakt onderscheid tussen gevaarlijke en niet gevaarlijke producten en afvalstoffen
- Vraagt om informatie in geval van twijfel over afvalstoffen
- Sorteert afval volgens de richtlijnen
- Houdt zich aan de regels voor traceerbaarheid van producten
- Werkt ergonomisch
- Gebruikt persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen
- Ziet er op toe dat veiligheids- en milieuvoorschriften worden gerespecteerd
- Meldt problemen aan de verantwoordelijke
- met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van milieuzorgsystemen en -voorschriften in functie van de eigen werkzaamheden
- Kennis van voorschriften rond afval en gevaarlijke producten
- Kennis van veiligheids-, gezondheids-, hygiëne- en welzijnsvoorschriften
- Kennis van persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen
- Kennis van (veiligheids)pictogrammen
- Kennis van ergonomische hef- en tiltechnieken
- Kennis van etikettering en productidentificatie
- Competentie 3:
Organiseert zijn werkplek veilig en ordelijk
- Organiseert zijn werkplaats rekening houdend met een logische werkvolgorde
- Richt de werkplaats (ergonomisch) in
- Beperkt stofemissie
- Sorteert afval volgens de richtlijnen
- Houdt de werkplek schoon
- Bergt de eigen gereedschappen en hulpmiddelen op
- Ziet er op toe dat veiligheids- en milieuvoorschriften worden gerespecteerd
- Gebruikt (stof)afzuigapparatuur/installaties
- Gebruikt persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen
- met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van milieuzorgsystemen en -voorschriften in functie van de eigen werkzaamheden
- Kennis van voorschriften rond afval en gevaarlijke producten
- Kennis van veiligheids-, gezondheids-, hygiëne- en welzijnsvoorschriften
- Kennis van materialen en gereedschappen
- Kennis van persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen
- Kennis van (veiligheids)pictogrammen
- Kennis van ergonomische hef- en tiltechnieken
- Competentie 4:
Gebruikt stromen duurzaam en beperkt geluidshinder
- Gebruikt water voor taken & schoonmaak efficiënt
- Gebruikt machines en gereedschappen efficiënt
- Beperkt het lawaai: gebruikt persoonlijke beschermingsmiddelen, implementeert preventiemaatregelen voor omgeving
- met inbegrip van kennis:
- Kennis van veiligheids-, gezondheids-, hygiëne- en welzijnsvoorschriften
- Kennis van materialen en gereedschappen
- Grondige kennis van (NC) (houtbewerkings)machines
- Competentie 5:
Plant en bereidt de eigen werkzaamheden voor de productie voor
- Neemt kennis van de eigen werkopdracht
- Leest en begrijpt (werk)tekeningen
- Controleert de aangeleverde (productie)gegevens (aantal, compleetheid, juistheid, …)
- Neemt de planning door
- Bepaalt de uit te voeren bewerkingen
- Bepaalt een optimale werkvolgorde
- Meldt problemen aan leidinggevende/verantwoordelijke
- Beheert administratie: houdt planning en eventuele documenten die de ploegbaas overgemaakt heeft bij
- met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van tekeningen
- Kennis van informatiebronnen
- Kennis van vakterminologie
- Kennis van werkdocumenten
- Kennis van hout en plaatmaterialen
- Kennis van materialen en gereedschappen
- Kennis van bewerkingsmethodes
- Kennis van controle- en meetmethoden en -middelen
- Kennis van functionele rekenvaardigheden
- Competentie 6:
Controleert (de voorraad) grondstoffen en materialen (beschikbaarheid, tekorten, hoeveelheid, kwaliteitsafwijkingen, …)
- Houdt de voorraad bij en vult aan
- Signaleert tekorten
- Controleert de te verwerken grondstoffen en materialen en onderneemt actie bij afwijkingen (gebreken, vochtigheid, …)
- Stemt de hoeveelheid af op de opdracht
- Gebruikt controle-instrumenten en interpreteert de controlegegevens
- Houdt rekening met de interne codering
- Selecteert, controleert en hanteert materialen/gereedschappen
- met inbegrip van kennis:
- Kennis van vakterminologie
- Kennis van werkdocumenten
- Kennis van hout en plaatmaterialen
- Kennis van materialen en gereedschappen
- Kennis van controle- en meetmethoden en -middelen
- Kennis van functionele rekenvaardigheden
- Kennis van etikettering en productidentificatie
- Competentie 7:
Bereidt de grondstoffen voor op de werkopdracht (uitsmetten, opdelen, aftekenen, paren, …)
- Leest en begrijpt (werk)tekeningen
- Kantrecht en/of kort ruw hout af
- Deelt plaatmateriaal optimaal in (richting, beschadiging, …)
- Tekent uit te zagen onderdelen uit
- Zaagt de onderdelen op de juiste afmeting uit volgens borderel of zaagplan
- Stapelt zorgvuldig volgens een logische verwerkingsvolgorde
- Brengt merktekens aan op de werkstukken (paringstekens, …)
- Schrijft onderdelen volgens een éénvormige afschrijvingsmethode en maataanduiding af
- met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van tekeningen
- Kennis van werkdocumenten
- Kennis van hout en plaatmaterialen
- Kennis van materialen en gereedschappen
- Kennis van afschrijfmethodes
- Kennis van bewerkingsmethodes
- Kennis van controle- en meetmethoden en -middelen
- Kennis van functionele rekenvaardigheden
- Kennis van kwaliteitsnormen, waarden en toleranties
- Kennis van persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen
- Grondige kennis van (NC) (houtbewerkings)machines
- Competentie 8:
Selecteert, controleert, monteert en vervangt (snij)gereedschappen op de (houtbewerkings)machines
- Houdt zich aan procedures en voorschriften
- Selecteert (snij)gereedschappen i.f.v. de uit te voeren bewerking
- Controleert (snij)gereedschappen (standtijd, mec/man, …)
- Verzamelt materiaal en gereedschap en beoordeelt de conformiteit ervan
- (De)monteert (snij)gereedschappen in/op de machine en stelt ze af
- Bergt (snij)gereedschappen veilig op
- Vervangt en onderhoudt (snij)gereedschappen
- Onderneemt actie bij onvoorziene omstandigheden of problemen
- met inbegrip van kennis:
- Kennis van hout en plaatmaterialen
- Kennis van technische voorschriften en aanbevelingen in functie van de eigen werkzaamheden
- Kennis van snijgereedschappen
- Kennis van verspaningstechnologie en -technieken
- Kennis van bewerkingsmethodes
- Kennis van controle- en meetmethoden en -middelen
- Kennis van functionele rekenvaardigheden
- Kennis van persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen
- Grondige kennis van (NC) (houtbewerkings)machines
- Competentie 9:
Stelt (houtbewerkings)machines in en om
- Raadpleegt (technische) voorschriften en productfiches
- Stelt de juiste aanvoersnelheid en toerental in
- Stelt de parameters en coördinaten manueel of (semi)computergestuurd in
- (De)monteert en stelt hulpstukken en beveiligingen in
- Maakt een proefstuk
- Onderneemt actie bij onvoorziene omstandigheden of problemen
- met inbegrip van kennis:
- Kennis van technische voorschriften en aanbevelingen in functie van de eigen werkzaamheden
- Kennis van randapparatuur
- Kennis van bewerkingsmethodes
- Kennis van kwaliteitsnormen, waarden en toleranties
- Kennis van persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen
- Grondige kennis van (NC) (houtbewerkings)machines
- Competentie 10:
Controleert de veiligheidsvoorzieningen van de (houtbewerkings)machines
- Raadpleegt veiligheidsvoorschriften en leeft ze na
- Doet veiligheidscontroles aan de (houtbewerkings)machines
- Merkt afwijkingen, storingen of de nood aan preventief onderhoud aan de (houtbewerkings)machine op
- Evalueert veiligheidsrisico’s en neemt gepaste maatregelen
- Meldt problemen aan de verantwoordelijke
- Legt de werkzaamheden stil indien nodig
- met inbegrip van kennis:
- Kennis van controle- en meetmethoden en -middelen
- Kennis van persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen
- Kennis van (veiligheids)pictogrammen
- Grondige kennis van (NC) (houtbewerkings)machines
- Competentie 11:
Bewerkt onderdelen met (houtbewerkings)machines
- Houdt zich aan (technische) voorschriften en productiefiches
- Controleert de beveiliging voor het opstarten
- Start, stopt en bedient de machines om hout te bewerken
- Schaaft tot ontruwde vlakken
- Zaagt op maat
- Boort gaten
- Brengt merktekens aan op de werkstukken (paringstekens, …)
- Brengt profileringen aan
- Schuurt werkstukken tot de gewenste afwerkingsgraad op
- Maakt, indien nodig, gebruik van mallen
- Stapelt zorgvuldig volgens een logische verwerkingsvolgorde
- Controleert kwaliteit en maatvoering
- Onderneemt actie bij onvoorziene omstandigheden of problemen
- met inbegrip van kennis:
- Kennis van technische voorschriften en aanbevelingen in functie van de eigen werkzaamheden
- Kennis van randapparatuur
- Kennis van verspaningstechnologie en -technieken
- Kennis van bewerkingsmethodes
- Kennis van controle- en meetmethoden en -middelen
- Kennis van kwaliteitsnormen, waarden en toleranties
- Kennis van persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen
- Grondige kennis van (NC) (houtbewerkings)machines
- Competentie 12:
Voert preventief basisonderhoud uit van de (houtbewerkings)machines
- Merkt noodzaak aan technisch onderhoud op
- Plaatst de (houtbewerkings)machines in veiligheidsmodus voor het uitvoeren van onderhoud
- Houdt zich aan het onderhoudsplan en -richtlijnen
- Voert eenvoudige onderhoudswerkzaamheden uit
- Rapporteert problemen aan de technicus of de verantwoordelijke
- Registreert basisonderhoud
- met inbegrip van kennis:
- Kennis van informatiebronnen
- Kennis van materialen en gereedschappen
- Kennis van technische voorschriften en aanbevelingen in functie van de eigen werkzaamheden
- Kennis van persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen
- Kennis van (veiligheids)pictogrammen
- Kennis van etikettering en productidentificatie
- Grondige kennis van (NC) (houtbewerkings)machines
- Competentie 13:
Transporteert intern grondstoffen, constructieonderdelen en materialen
- Houdt zich aan procedures en voorschriften
- Verplaatst veilig en op ergonomisch verantwoorde wijze
- Stapelt zorgvuldig volgens een logische verwerkingsvolgorde
- Verpakt, beschermt voor transport (vochtigheid, temperatuur, lichtinval, …)
- Laadt, lost (interne) transportmiddelen conform de richtlijnen (max. gewicht, aantal, ...)
- Bevestigt en beveiligt tegen vervoerrisico's (het zekeren van ladingen, ...)
- Past hef- en tiltechnieken toe
- Onderneemt actie bij onvoorziene omstandigheden of problemen
- met inbegrip van kennis:
- Basiskennis van opslag- en stapeltechnieken
- Kennis van technische voorschriften en aanbevelingen in functie van de eigen werkzaamheden
- Kennis van (interne) transportmiddelen
- Kennis van verpakkingstechnieken
- Kennis van laad- en zekeringstechnieken
- Kennis van persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen
- Kennis van (veiligheids)pictogrammen
Beschrijving competenties a.d.h.v. de descriptorelementen
Kennis
- Basiskennis van milieuzorgsystemen en -voorschriften in functie van de eigen werkzaamheden
- Basiskennis van opslag- en stapeltechnieken
- Basiskennis van tekeningen
- Kennis van afschrijfmethodes
- Kennis van bewerkingsmethodes
- Kennis van communicatietechnieken
- Kennis van controle- en meetmethoden en -middelen
- Kennis van ergonomische hef- en tiltechnieken
- Kennis van etikettering en productidentificatie
- Kennis van functionele rekenvaardigheden
- Kennis van hout en plaatmaterialen
- Kennis van informatiebronnen
- Kennis van (interne) transportmiddelen
- Kennis van kwaliteitsnormen, waarden en toleranties
- Kennis van laad- en zekeringstechnieken
- Kennis van materialen en gereedschappen
- Kennis van persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen
- Kennis van randapparatuur
- Kennis van snijgereedschappen
- Kennis van technische voorschriften en aanbevelingen in functie van de eigen werkzaamheden
- Kennis van vakterminologie
- Kennis van veiligheids-, gezondheids-, hygiëne- en welzijnsvoorschriften
- Kennis van (veiligheids)pictogrammen
- Kennis van verpakkingstechnieken
- Kennis van verspaningstechnologie en -technieken
- Kennis van voorschriften rond afval en gevaarlijke producten
- Kennis van werkdocumenten
- Grondige kennis van (NC) (houtbewerkings)machines
Cognitieve vaardigheden
- Beheert administratie: houdt planning en eventuele documenten die de ploegbaas overgemaakt heeft bij
- Bepaalt de uit te voeren bewerkingen
- Bepaalt een optimale werkvolgorde
- Communiceert effectief en efficiënt
- Controleert de aangeleverde (productie)gegevens (aantal, compleetheid, juistheid, …)
- Controleert de beveiliging voor het opstarten
- Controleert kwaliteit en maatvoering
- Controleert (snij)gereedschappen (standtijd, mec/man, …)
- Houdt rekening met de interne codering
- Houdt zich aan de regels voor traceerbaarheid van producten
- Houdt zich aan het onderhoudsplan en -richtlijnen
- Houdt zich aan procedures en voorschriften
- Houdt zich aan (technische) voorschriften en productiefiches
- Leest en begrijpt (werk)tekeningen
- Maakt onderscheid tussen gevaarlijke en niet gevaarlijke producten en afvalstoffen
- Meldt problemen aan leidinggevende/verantwoordelijke
- Neemt de planning door
- Neemt kennis van de eigen werkopdracht
- Raadpleegt (technische) voorschriften en productfiches
- Raadpleegt veiligheidsvoorschriften en leeft ze na
- Rapporteert aan leidinggevenden
- Rapporteert problemen aan de technicus of de verantwoordelijke
- Registreert basisonderhoud
- Signaleert tekorten
- Stelt de juiste aanvoersnelheid en toerental in
- Stelt de parameters en coördinaten manueel of (semi)computergestuurd in
- Stemt de hoeveelheid af op de opdracht
- Volgt aanwijzingen van verantwoordelijken op
- Vraagt om informatie in geval van twijfel over afvalstoffen
- Werkt efficiënt samen met collega's
- Wisselt informatie uit met collega’s en verantwoordelijken
- Ziet er op toe dat veiligheids- en milieuvoorschriften worden gerespecteerd
Probleemoplossende vaardigheden
- Controleert de te verwerken grondstoffen en materialen en onderneemt actie bij afwijkingen (gebreken, vochtigheid, …)
- Evalueert veiligheidsrisico’s en neemt gepaste maatregelen
- Gebruikt controle-instrumenten en interpreteert de controlegegevens
- Legt de werkzaamheden stil indien nodig
- Merkt afwijkingen, storingen of de nood aan preventief onderhoud aan de (houtbewerkings)machine op
- Merkt noodzaak aan technisch onderhoud op
- Onderneemt actie bij onvoorziene omstandigheden of problemen
- Past zich flexibel aan (verandering van collega’s, …)
Motorische vaardigheden
- Beperkt het lawaai: gebruikt persoonlijke beschermingsmiddelen, implementeert preventiemaatregelen voor omgeving
- Beperkt stofemissie
- Bergt de eigen gereedschappen en hulpmiddelen op
- Bergt (snij)gereedschappen veilig op
- Bevestigt en beveiligt tegen vervoerrisico's (het zekeren van ladingen, ...)
- Boort gaten
- Brengt merktekens aan op de werkstukken (paringstekens, …)
- Brengt profileringen aan
- Deelt plaatmateriaal optimaal in (richting, beschadiging, …)
- (De)monteert en stelt hulpstukken en beveiligingen in
- (De)monteert (snij)gereedschappen in/op de machine en stelt ze af
- Doet veiligheidscontroles aan de (houtbewerkings)machines
- Gebruikt machines en gereedschappen efficiënt
- Gebruikt persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen
- Gebruikt (stof)afzuigapparatuur/installaties
- Gebruikt water voor taken & schoonmaak efficiënt
- Houdt de voorraad bij en vult aan
- Houdt de werkplek schoon
- Kantrecht en/of kort ruw hout af
- Laadt, lost (interne) transportmiddelen conform de richtlijnen (max. gewicht, aantal, ...)
- Maakt een proefstuk
- Maakt, indien nodig, gebruik van mallen
- Organiseert zijn werkplaats rekening houdend met een logische werkvolgorde
- Past hef- en tiltechnieken toe
- Plaatst de (houtbewerkings)machines in veiligheidsmodus voor het uitvoeren van onderhoud
- Richt de werkplaats (ergonomisch) in
- Schaaft tot ontruwde vlakken
- Schrijft onderdelen volgens een éénvormige afschrijvingsmethode en maataanduiding af
- Schuurt werkstukken tot de gewenste afwerkingsgraad op
- Selecteert, controleert en hanteert materialen/gereedschappen
- Selecteert (snij)gereedschappen i.f.v. de uit te voeren bewerking
- Sorteert afval volgens de richtlijnen
- Stapelt zorgvuldig volgens een logische verwerkingsvolgorde
- Start, stopt en bedient de machines om hout te bewerken
- Tekent uit te zagen onderdelen uit
- Verpakt, beschermt voor transport (vochtigheid, temperatuur, lichtinval, …)
- Verplaatst veilig en op ergonomisch verantwoorde wijze
- Vervangt en onderhoudt (snij)gereedschappen
- Verzamelt materiaal en gereedschap en beoordeelt de conformiteit ervan
- Voert eenvoudige onderhoudswerkzaamheden uit
- Werkt ergonomisch
- Zaagt de onderdelen op de juiste afmeting uit volgens borderel of zaagplan
- Zaagt op maat
Omgevingscontext
- Bij het werken met machines kan er lawaaihinder en (hout)stof voorkomen.
- De houtsector kent veel reglementeringen, normen, aanbevelingen en technische voorlichtingsfiches inzake kwaliteit, veiligheid, gezondheid, hygiëne, welzijn, milieu en duurzaam houtgebruik. Verspilling en de rijzende afvalberg dwingen tot een economische en ecologische omgang met en hergebruik van grondstoffen en materialen.
- De situatie op de werkplek kan het dragen van lasten en werken in moeilijke houdingen en omstandigheden impliceren.
- De werkopdrachten worden vaak afgebakend in de tijd.
- Dit beroep wordt meestal in teamverband uitgeoefend.
- Dit beroep wordt uitgeoefend in de werkplaats binnen ondernemingen.
- Het vertrekpunt is een duidelijk afgebakende werkopdracht, geen werktekening.
Handelingscontext
- Aandacht hebben voor gevaarlijke situaties, veiligheidssignalisatie op de werkplek respecteren en persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen met zorg gebruiken en onderhouden.
- Het gaat om gestandaardiseerd werk en repetitieve handelingen.
- Omzichtig omgaan met grondstoffen en producten, rekening houdend met veiligheidsvoorschriften.
- Oog hebben voor kwaliteit en de tevredenheid van de klant door met zorg, toewijding en zin voor esthetiek te werken.
- Op constructieve en gebruiksvriendelijke wijze uitwisselen van informatie met collega’s en derden.
- Zorgvuldig en nauwkeurig omgaan met enkelvoudige conventionele (houtbewerkings)machines, gereedschappen en materialen.
Autonomie
Is zelfstandig in
- het gebruiken van gereedschappen en machines
- het uitvoeren van opgelegde werkopdrachten en het voorbereiden van de eigen werkzaamheden
- het uitvoeren van zijn werkzaamheden, voorbereiden, het bewerken en controleren
Is gebonden aan
- instructies en een ontvangen werkopdracht en tijdsplanning
- veiligheids- en milieuvoorschriften, technische voorschriften, productfiches, werktekeningen en plannen
Doet beroep op
- de leidinggevende voor de werkopdracht, (productie)gegevens (hout-, meet- en materiaalstaat), planning, melden van problemen/storingen en bijkomende instructies
- (onderhouds)technieker en/of derden voor storingen, technische interventies en/of onderhoud aan het machinepark
Verantwoordelijkheid
- Bereidt de grondstoffen voor op de werkopdracht (uitsmetten, opdelen, aftekenen, paren, …)
- Bewerkt onderdelen met (houtbewerkings)machines
- Controleert de veiligheidsvoorzieningen van de (houtbewerkings)machines
- Controleert (de voorraad) grondstoffen en materialen (beschikbaarheid, tekorten, hoeveelheid, kwaliteitsafwijkingen, …)
- Gebruikt stromen duurzaam en beperkt geluidshinder
- Organiseert zijn werkplek veilig en ordelijk
- Plant en bereidt de eigen werkzaamheden voor de productie voor
- Selecteert, controleert, monteert en vervangt (snij)gereedschappen op de (houtbewerkings)machines
- Stelt (houtbewerkings)machines in en om
- Transporteert intern grondstoffen, constructieonderdelen en materialen
- Voert preventief basisonderhoud uit van de (houtbewerkings)machines
- Werkt in teamverband
- Werkt met oog voor veiligheid, milieu, kwaliteit en welzijn
Attesten en voorwaarden
Wettelijke attesten en voorwaarden
Er zijn geen wettelijke attesten of voorwaarden vereist.