Beroepskwalificatie

Download Word

Download pdf

Volledig dossier

Samenhang

Andere versies

Verwante OK('s)

Zoek je opleiding

Productiemedewerker drukken in de printmedia

 
BK-0034-2
 Dit is de actuele versie van de beroepskwalificatie.

Globaal

Titel

Productiemedewerker drukken in de printmedia

Deze benaming wordt niet gebruikt in de Competent-fiche E130101 Drukker, maar de sector wenst deze term te hanteren omdat dit binnen de sector een meer gangbare en hedendaagse term is.

Definitie

Het uitvoeren van routinematige (productie)handelingen, opvolgen van de productie en bedienen van de machine, het uitvoeren van eenvoudige kwaliteitscontroles, steeds onder leiding van een verantwoordelijke en aan de hand van instructies teneinde de continuïteit van de productie te ondersteunen.

Niveau (VKS en EQF)

2

Jaar van erkenning

versie 2, 2020

Competenties

Opsomming competenties

  • Competentie 1:
    Controleert de veiligheidsvoorzieningen van de machine(straat), -lijn
    • Raadpleegt veiligheidsvoorschriften en leeft ze na
    • Volgt informatie op, zowel ter plaatse als via beeldschermen
    • Merkt afwijkingen, storingen aan de machine(straat), -lijn op
    • Meldt problemen en veiligheidsrisico’s aan de verantwoordelijke
    • Legt de productie stil in noodgevallen
  • met inbegrip van kennis:
    • Basiskennis van registratie- en informatiesystemen
    • Kennis van nood- en evacuatieprocedures
    • Kennis van de werking van een machine(straat), -lijn
    • Kennis van veiligheidsmaatregelen en -voorschriften
    • Kennis van persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen
    • Kennis van (veiligheids)pictogrammen
    • Kennis van procedures om de automatische machine(straat), -lijn te bedienen (incl. opstart- en stopprocedures)
  • Competentie 2:
    Neemt kennis van de productiefiches en -voorschriften
    • Neemt de werkzaamheden van de vorige ploeg over
    • Raadpleegt de productieplanning
    • Houdt zich aan productieorder en technische fiche
  • met inbegrip van kennis:
    • Basiskennis van registratie- en informatiesystemen
    • Basiskennis van ICT
    • Basiskennis van communicatietechnieken
    • Kennis van interne productieprocedure en kwaliteitscontroles
    • Kennis van de gebruikte productieapparatuur en gereedschappen
    • Kennis van het productieproces
  • Competentie 3:
    Registreert en rapporteert het verloop van de eigen productie
    • Houdt gegevens bij over het productieverloop
    • Houdt gegevens bij over het gebruik van grondstoffen en materiaal
    • Rapporteert mondeling en/of schriftelijk aan collega’s en leidinggevenden
  • met inbegrip van kennis:
    • Basiskennis van registratie- en informatiesystemen
    • Basiskennis van ICT
    • Basiskennis van communicatietechnieken
    • Basiskennis van grondstoffen in functie van de eigen productie
    • Kennis van interne productieprocedure en kwaliteitscontroles
    • Kennis van het productieproces
  • Competentie 4:
    Controleert de voorraad grondstoffen en materialen voor de eigen productie (tekorten, hoeveelheid, dosering, mengeling, kwaliteitsafwijkingen,…)
    • Onderneemt actie bij afwijkingen of tekorten van de te verwerken grondstoffen
    • Gebruikt toestellen voor goederentransport
    • Stemt de hoeveelheid grondstoffen en materialen af op de opdracht
    • Volgt informatie van beeldschermen op
    • Gebruikt controle-instrumenten en interpreteert de controlegegevens volgens procedure
    • Houdt rekening met de interne codering
    • Past hef- en tiltechnieken toe
  • met inbegrip van kennis:
    • Basiskennis van registratie- en informatiesystemen
    • Basiskennis van ICT
    • Basiskennis van grondstoffen in functie van de eigen productie
    • Basiskennis van opslag- en stapeltechnieken
    • Basiskennis van materialen
    • Basiskennis van kwaliteitsnormen en -systemen
    • Kennis van veiligheidsmaatregelen en -voorschriften
    • Kennis van persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen
    • Kennis van (veiligheids)pictogrammen
    • Kennis van interne productieprocedure en kwaliteitscontroles
    • Kennis van de gebruikte productieapparatuur en gereedschappen
    • Kennis van toestellen voor goederentransport
    • Kennis van etikettering en productidentificatie
    • Kennis van ergonomische hef- en tiltechnieken
  • Competentie 5:
    Organiseert de eigen werkplek, veilig, ordelijk en milieubewust
    • Sorteert afval volgens de richtlijnen
    • Houdt de werkplek schoon
    • Bergt de eigen gereedschappen en hulpmiddelen op
    • Past de voorgeschreven veiligheids- en milieuvoorschriften toe
  • met inbegrip van kennis:
    • Basiskennis van regels m.b.t. welzijn op het werk
    • Basiskennis van milieuzorgsystemen
    • Kennis van veiligheidsmaatregelen en -voorschriften
    • Kennis van persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen
    • Kennis van (veiligheids)pictogrammen
    • Kennis van de gebruikte productieapparatuur en gereedschappen
    • Kennis van regels van persoonlijke hygiëne
    • Kennis van milieuvoorschriften
  • Competentie 6:
    Werkt in teamverband
    • Communiceert effectief en efficiënt
    • Wisselt informatie uit met collega’s en verantwoordelijken
    • Rapporteert aan leidinggevenden
    • Draagt de werkzaamheden over aan de volgende ploeg
    • Werkt efficiënt samen met collega’s
    • Volgt aanwijzingen van verantwoordelijken op
  • met inbegrip van kennis:
    • Basiskennis van registratie- en informatiesystemen
    • Basiskennis van communicatietechnieken
    • Basiskennis van regels m.b.t. welzijn op het werk
    • Kennis van interne productieprocedure en kwaliteitscontroles
    • Kennis van het productieproces
  • Competentie 7:
    Start, bedient en stopt de machine(straat), -lijn volgens de instructies
    • Houdt zich aan (technische) voorschriften en productiefiches
    • Merkt afwijkingen, storingen op
    • Start de machine(straat), -lijn op
    • Voert grondstoffen en hulpproducten aan/in
    • Bedient de machine(straat), -lijn
    • Volgt informatie op, zowel ter plaatse als via beeldschermen
    • Interpreteert gegevens en reageert passend
    • Voert de geproduceerde goederen af
    • Doet controles/controlerondes
    • Stopt de machine(straat), -lijn
  • met inbegrip van kennis:
    • Basiskennis van registratie- en informatiesystemen
    • Basiskennis van grondstoffen in functie van de eigen productie
    • Basiskennis van opslag- en stapeltechnieken
    • Basiskennis van kwaliteitsnormen en -systemen
    • Kennis van nood- en evacuatieprocedures
    • Kennis van de werking van een machine(straat), -lijn
    • Kennis van (veiligheids)pictogrammen
    • Kennis van procedures om de automatische machine(straat), -lijn te bedienen (incl. opstart- en stopprocedures)
    • Kennis van interne productieprocedure en kwaliteitscontroles
    • Kennis van het productieproces
    • Kennis van kwaliteitsprocedures, waarden en toleranties
  • Competentie 8:
    Bewaakt de continuïteit van zijn eigen productie
    • Raadpleegt (technische) voorschriften en productiefiches
    • Doet controles/controlerondes
    • Volgt informatie op, zowel ter plaatse als via beeldschermen
    • Merkt afwijkingen, storingen op en neemt op passende wijze actie
    • Meldt problemen, afwijkingen aan de verantwoordelijke
    • Stopt de productie indien nodig
  • met inbegrip van kennis:
    • Basiskennis van grondstoffen in functie van de eigen productie
    • Basiskennis van kwaliteitsnormen en -systemen
    • Kennis van de werking van een machine(straat), -lijn
    • Kennis van veiligheidsmaatregelen en -voorschriften
    • Kennis van (veiligheids)pictogrammen
    • Kennis van procedures om de automatische machine(straat), -lijn te bedienen (incl. opstart- en stopprocedures)
    • Kennis van interne productieprocedure en kwaliteitscontroles
    • Kennis van de gebruikte productieapparatuur en gereedschappen
    • Kennis van het productieproces
  • Competentie 9:
    Voert kwaliteitscontroles uit op de eigen productie volgens de instructies
    • Volgt informatie van beeldschermen op
    • Gebruikt instrumenten voor de productcontrole
    • Voert productcontroles uit op basis van voorschriften
    • Merkt afwijkingen aan producten op
    • Verwijdert producten die niet voldoen aan de voorschriften
    • Rapporteert problemen aan de verantwoordelijke
    • Vult opvolgdocumenten in (tijdstip, waarden, …)
    • Stopt de productie indien nodig
  • met inbegrip van kennis:
    • Basiskennis van registratie- en informatiesystemen
    • Basiskennis van grondstoffen in functie van de eigen productie
    • Basiskennis van kwaliteitsnormen en -systemen
    • Kennis van interne productieprocedure en kwaliteitscontroles
    • Kennis van het productieproces
    • Kennis van kwaliteitsprocedures, waarden en toleranties
  • Competentie 10:
    Beheerst en maakt gebruik van één van de volgende procedés of technieken: offsetdruk, rotatiedruk, digitaal, flexodruk, zeefdruk, diepdruk (fotogravure/kopergravure), stempeldruk (tampondruk), hoogdruk (typografie*)
  • met inbegrip van kennis:
    • Basiskennis van het grafisch productieproces
    • Basiskennis van afwerkingstechnieken (vouwen, snijden, nummeren, perforeren, nieten, lijmen, naaien, rillen, stansen, …)
    • Basiskennis van pagina- en drukvormmontage
    • Basiskennis van de meting en de instelling van de toonwaarde
    • Basiskennis van het gestandaardiseerd werken in een kleur-gekalibreerde ruimte
    • Basiskennis van kleurmeting (spectraalfotometrie/densitometrie*)
    • Basiskennis van verpakkingstechnieken
    • Kennis van de aan de machine(straat), -lijn gelinkte druktechnieken (inclusief opstart- en stopprocedures)
    • Kennis van de eigenschappen, de aard en de samenstelling van inkten
    • Kennis van de eigenschappen en de aard van drukdragers, o.a. papier, karton, folie, PVC …
    • Kennis van de eigenschappen en de kwaliteit van drukplaten
    • Kennis van de eigenschappen van rubberdoeken
    • Kennis van de meting en instelling van de inkt- en waterbalans
    • Kennis van register (voor- en zijmarges)
    • Kennis van de instellingen van de papierinvoer en -transport
* *Een degelpers is een drukpers die volgens het hoogdruk-principe werkt. Hierbij worden alleen de hoogst gelegen gedeelten van de drukvorm met inkt ingerold en afgedrukt. De drukvorm kan bestaan uit loden of houten letters, lijnen en/of afbeeldingen. Een afbeelding kan een cliché, houtsnede, linosnede zijn. http://nl.wikipedia.org/wiki/Degelpers
  • Competentie 11:
    Bedient één of meerdere van de volgende machines: 1 kleur, meerkleurendruk, digitale bediening
  • met inbegrip van kennis:
    • Basiskennis van afwerkingstechnieken (vouwen, snijden, nummeren, perforeren, nieten, lijmen, naaien, rillen, stansen, …)
    • Basiskennis van de meting en de instelling van de toonwaarde
    • Basiskennis van het gestandaardiseerd werken in een kleur-gekalibreerde ruimte
    • Basiskennis van kleurmeting (spectraalfotometrie/densitometrie*)
    • Basiskennis van verpakkingstechnieken
    • Kennis van de aan de machine(straat), -lijn gelinkte druktechnieken (inclusief opstart- en stopprocedures)
    • Kennis van kleurmengsystemen
    • Kennis van het aanbrengen van beschermingsgom op drukplaten voor opslag in het archief
    • Kennis van de regeling van antismetpoeder
    • Kennis van de (de)montage van onderdelen van drukpersen (inkt- en vochtrollen, rubberdoek, …)
    • Kennis van de correcte manipulatie van drukdragers (stapelen, keren, tegenkrullen, nazicht op beschadigde vellen)
    • Kennis van de correcte manipulatie en reiniging van drukplaten, drukcylinders, inktrollen, rubberdoeken, inktbakken, met de aangewezen reinigingsmiddelen
    • Kennis van de conditioneringstechnieken van de grondstoffen en de (half)afgewerkte producten (voorbeeld: instellen van de luchtvochtigheid)
    • Kennis van de meting en instelling van de inkt- en waterbalans
    • Kennis van de beoordelingscriteria van een proefdruk
    • Kennis van drooglopen
    • Kennis van de beoogde effenheid en de egaliteit van het drukwerk

Beschrijving competenties a.d.h.v. de descriptorelementen

Kennis

  • Basiskennis van het grafisch productieproces
  • Basiskennis van afwerkingstechnieken (vouwen, snijden, nummeren, perforeren, nieten, lijmen, naaien, rillen, stansen, …)
  • Basiskennis van pagina- en drukvormmontage
  • Basiskennis van de meting en de instelling van de toonwaarde
  • Basiskennis van het gestandaardiseerd werken in een kleur-gekalibreerde ruimte
  • Basiskennis van kleurmeting (spectraalfotometrie/densitometrie*)
  • Basiskennis van verpakkingstechnieken
  • Kennis van de aan de machine(straat), -lijn gelinkte druktechnieken (inclusief opstart- en stopprocedures)
  • Kennis van kleurmengsystemen
  • Kennis van de eigenschappen, de aard en de samenstelling van inkten
  • Kennis van de eigenschappen en de aard van drukdragers, o.a. papier, karton, folie, PVC …
  • Kennis van de eigenschappen en de kwaliteit van drukplaten
  • Kennis van het aanbrengen van beschermingsgom op drukplaten voor opslag in het archief
  • Kennis van de regeling van antismetpoeder
  • Kennis van de eigenschappen van rubberdoeken
  • Kennis van de (de)montage van onderdelen van drukpersen (inkt- en vochtrollen, rubberdoek, …)
  • Kennis van de correcte manipulatie van drukdragers (stapelen, keren, tegenkrullen, nazicht op beschadigde vellen)
  • Kennis van de correcte manipulatie en reiniging van drukplaten, drukcylinders, inktrollen, rubberdoeken, inktbakken, met de aangewezen reinigingsmiddelen
  • Kennis van de conditioneringstechnieken van de grondstoffen en de (half)afgewerkte producten (voorbeeld: instellen van de luchtvochtigheid)
  • Kennis van de meting en instelling van de inkt- en waterbalans
  • Kennis van register (voor- en zijmarges)
  • Kennis van de beoordelingscriteria van een proefdruk
  • Kennis van drooglopen
  • Kennis van de beoogde effenheid en de egaliteit van het drukwerk
  • Kennis van de instellingen van de papierinvoer en -transport
*Densitometrie: de techniek voor het beoordelen voor het onderscheiden van kleuren en kleurnuances in het drukwerk ten behoeve van een correcte weergave ervan
  • Basiskennis van ICT
  • Basiskennis van opslag- en stapeltechnieken
  • Basiskennis van registratie- en informatiesystemen
  • Basiskennis van regels m.b.t. welzijn op het werk
  • Basiskennis van milieuzorgsystemen
  • Basiskennis van materialen
  • Basiskennis van grondstoffen in functie van de eigen productie
  • Basiskennis van kwaliteitsnormen en -systemen
  • Basiskennis van communicatietechnieken
  • Kennis van interne productieprocedure en kwaliteitscontroles
  • Kennis van de gebruikte productieapparatuur en gereedschappen
  • Kennis van de werking van een machine(straat), -lijn
  • Kennis van kwaliteitsprocedures, waarden en toleranties
  • Kennis van milieuvoorschriften
  • Kennis van veiligheidsmaatregelen en -voorschriften
  • Kennis van persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen
  • Kennis van (veiligheids)pictogrammen
  • Kennis van ergonomische hef- en tiltechnieken
  • Kennis van regels van persoonlijke hygiëne
  • Kennis van nood- en evacuatieprocedures
  • Kennis van etikettering en productidentificatie
  • Kennis van procedures om de automatische machine(straat), -lijn te bedienen (incl. opstart- en stopprocedures)
  • Kennis van het productieproces
  • Kennis van toestellen voor goederentransport

Cognitieve vaardigheden

  • Raadpleegt veiligheidsvoorschriften en leeft ze na
  • Volgt informatie op, zowel ter plaatse als via beeldschermen
  • Neemt de werkzaamheden van de vorige ploeg over
  • Raadpleegt de productieplanning
  • Houdt zich aan productieorder en technische fiche
  • Houdt gegevens bij over het productieverloop
  • Houdt gegevens bij over het gebruik van grondstoffen en materiaal
  • Rapporteert mondeling en/of schriftelijk aan collega’s en leidinggevenden
  • Onderneemt actie bij afwijkingen of tekorten van de te verwerken grondstoffen
  • Stemt de hoeveelheid grondstoffen en materialen af op de opdracht
  • Volgt informatie van beeldschermen op
  • Gebruikt controle-instrumenten en interpreteert de controlegegevens volgens procedure
  • Houdt rekening met de interne codering
  • Past de voorgeschreven veiligheids- en milieuvoorschriften toe
  • Communiceert effectief en efficiënt
  • Wisselt informatie uit met collega’s en verantwoordelijken
  • Rapporteert aan leidinggevenden
  • Draagt de werkzaamheden over aan de volgende ploeg
  • Werkt efficiënt samen met collega’s
  • Volgt aanwijzingen van verantwoordelijken op
  • Houdt zich aan (technische) voorschriften en productiefiches
  • Start de machine(straat), -lijn op
  • Voert grondstoffen en hulpproducten aan/in
  • Bedient de machine(straat), -lijn
  • Volgt informatie op, zowel ter plaatse als via beeldschermen
  • Interpreteert gegevens en reageert passend
  • Voert de geproduceerde goederen af
  • Doet controles/controlerondes
  • Raadpleegt (technische) voorschriften en productiefiches
  • Doet controles/controlerondes
  • Volgt informatie op, zowel ter plaatse als via beeldschermen
  • Volgt informatie van beeldschermen op
  • Gebruikt instrumenten voor de productcontrole
  • Voert productcontroles uit op basis van voorschriften
  • Merkt afwijkingen aan producten op
  • Verwijdert producten die niet voldoen aan de voorschriften
  • Vult opvolgdocumenten in (tijdstip, waarden, …)
  • Stopt de productie indien nodig
  • Bedient één of meerdere van de volgende machines: 1 of 2 kleuren / 4 kleuren en meer / digitaal te bedienen machine
  • Maakt drukdragers voor continue bevoorrading van een pers klaar
  • Gebruikt conditioneringstoestellen (voorbeeld: luchtvochtigheid)
  • Maakt eenvoudige berekeningen

Probleemoplossende vaardigheden

  • Merkt afwijkingen, storingen aan de machine(straat), -lijn op
  • Meldt problemen en veiligheidsrisico’s aan de verantwoordelijke
  • Legt de productie stil in noodgevallen
  • Merkt afwijkingen, storingen op
  • Merkt afwijkingen, storingen op en neemt op passende wijze actie
  • Meldt problemen, afwijkingen aan de verantwoordelijke
  • Stopt de productie indien nodig
  • Rapporteert problemen aan de verantwoordelijke

Motorische vaardigheden

  • Gebruikt toestellen voor goederentransport
  • Past hef- en tiltechnieken toe
  • Sorteert afval volgens de richtlijnen
  • Houdt de werkplek schoon
  • Bergt de eigen gereedschappen en hulpmiddelen op
  • Stopt de machine(straat), -lijn
  • Past de juiste ergonomische beginselen (werkhouding, aanpassingen van de werkpost…) toe
  • Hanteert handgereedschappen (tangen, sleutels, schroevendraaiers …)
  • (de)monteert specifieke onderdelen van de drukpers (inkt- en vochtrollen, rubberdoek,… )

Omgevingscontext

  • Dit beroep wordt uitgeoefend in productiebedrijven
  • Het kan ook uitgeoefend worden in ploegen, tijdens het weekend, op feestdagen of ’s nachts
  • De activiteit varieert naargelang de grootte en de automatiseringsgraad van de onderneming
  • Het werk vindt plaats in een productieruimte, waarbij de eigenschappen van de grondstoffen en het productieproces bepalend kunnen zijn voor de omgevingscondities van de productieruimte
  • Het werk vindt plaats aan een machine(straat), -lijn, eventueel met beeldschermen en/of controlepanelen
  • Het dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen is vereist en kan verschillen naar gelang de producten die behandeld worden en de aard van de uitgevoerde handelingen
  • In deze sector bestaan hygiëne-, milieu- en veiligheidsvoorschriften
  • Dit beroep wordt in teamverband uitgeoefend
  • Dit beroep wordt staande uitgevoerd
  • Dit beroep vraagt een inspannende houding bij het uitvoeren van stelwerkzaamheden en reinigingswerkzaamheden
  • Dit beroep vraagt zware kracht bij het verplaatsen van transpaletten, bobijnen en pakken papier en het tillen van pakken papier gedurende een aanzienlijk gedeelte van de dag
  • Er wordt gewerkt in een ruimte waar men wordt blootgesteld aan lawaai, warmte, stof, geurhinder (inkt, reinigingsmiddelen), een wisselende vochtigheidsgraad en chemicaliën
  • Dit beroep kent een verhoogd risico op letsel door gekneld raken
  • Dit beroep veroorzaakt regelmatig kleine snijwonden bij het manipuleren van papier

Handelingscontext

  • Werkt steeds onder toezicht/leiding van een verantwoordelijke
  • Werkt aan de hand van instructies
  • Communiceert efficiënt in het team en naar de verantwoordelijke toe
  • Houdt rekening met veiligheidsvoorschriften bij omgang met grondstoffen en producten
  • Gaat economisch en ecologisch om met grondstoffen en producten
  • Houdt zich aan voorschriften en procedures
  • Houdt rekening met veiligheidssignalisatie op de werkplek
  • Heeft permanente aandacht voor de kwaliteit van het product
  • Verzorgt het intern transport van producten
  • Houdt zich aan tijdsschema’s voor de realisatie van het productieproces
  • Is zich bewust van de mogelijke impact van zijn handelingen
  • Besteedt extra aandacht bij taalwissels (via een plaatwissel), wanneer een meertalige (re)productieopdracht wordt uitgevoerd
  • Het vereist een grote mate aan nauwkeurigheid
  • De uitoefening van het beroep vereist een hoge mate van handigheid en technisch inzicht
  • De beroepsbeoefenaar toont belangstelling om zijn/haar competentie(s) te verbreden en/of te verdiepen
  • De beroepsbeoefenaar moet open kunnen staan voor en zich kunnen aanpassen aan wisselende contexten, eisen, omstandigheden, vereisten, gebeurtenissen,…

Autonomie

Is zelfstandig in
  • het zorgen voor toevoer van de grondstoffen, het opstarten en bedienen van de machine(straat), -lijn, het stoppen van de productie, het opvolgen van de eigen productie, de kwaliteitsopvolging en -controle maar werkt onder leiding en toezicht
Is gebonden aan
  • instructies, productieplanning, veiligheids- en milieuvoorschriften/ procedures, productieorder/technische fiche, hygiënische voorschriften, eigenschappen van grondstoffen, richtwaarden en toleranties, kwaliteitsvoorschriften en rapporteringsprocedures
Doet beroep op
  • de leidinggevende voor planning, productieorder, meldingen van storingen en bijkomende instructies

Verantwoordelijkheid

  • Controleert de veiligheidsvoorzieningen van de machine(straat), -lijn
  • Neemt kennis van de productiefiches en -voorschriften
  • Registreert en rapporteert het verloop van de eigen productie
  • Controleert de voorraad grondstoffen en materialen voor de eigen productie (tekorten, hoeveelheid, dosering, mengeling, kwaliteitsafwijkingen,…)
  • Organiseert de eigen werkplek, veilig, ordelijk en milieubewust
  • Werkt in teamverband
  • Start, bedient en stopt de machine(straat), -lijn volgens de instructies
  • Bewaakt de continuïteit van zijn eigen productie
  • Voert kwaliteitscontroles uit op de eigen productie volgens de instructies
  • Beheerst en maakt gebruik van één van de volgende procedés of technieken: offsetdruk, rotatiedruk, digitaal, flexodruk, zeefdruk, diepdruk (fotogravure/kopergravure), stempeldruk (tampondruk), hoogdruk (typografie*)
  • Bedient één of meerdere van de volgende machines: 1 kleur, meerkleurendruk, digitale bediening

Attesten en voorwaarden

Wettelijke attesten en voorwaarden

Er zijn geen wettelijke attesten of voorwaarden vereist.