Natuursteenbewerker

BK-0192-2

Globaal

Titel

Natuursteenbewerker

Deze benaming wordt gebruikt in het beroepscompetentieprofiel van het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid fvb - ffc constructiv. Deze benaming wordt algemeen gebruikt door de sector. De Competent-fiche F161201 gebruikt eveneens de benaming ‘Natuursteenbewerker (m/v)’. De Competent-fiche geeft ook andere benamingen aan zoals ‘Steenhouwer’, ‘Marmerbewerker’, ‘Bikker van natuursteen’, ‘Plaatser van natuursteen’, ‘Polijster van natuursteen’, ‘Steller van natuursteen’, ‘Zager van natuursteen’, ‘Gevelsteller’, …

Definitie

‘Een natuursteenbewerker staat in voor het bewerken en plaatsen van natuursteen teneinde gebouwen af te werken en te versieren, monumenten op te richten of renovatie- en restauratiewerkzaamheden uit te voeren.’

Niveau (VKS en EQF)

4

Jaar van erkenning

versie 2, 2020

Competenties

Opsomming competenties

• Competentie 1:
  Werkt in teamverband
  • Communiceert effectief en efficiënt
  • Wisselt informatie uit met collega’s en verantwoordelijken
  • Rapporteert aan leidinggevenden
  • Werkt efficiënt samen met collega's
  • Volgt aanwijzingen van verantwoordelijken op
  • Past zich flexibel aan (verandering van collega’s, …)
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van communicatietechnieken
  • Kennis van vakterminologie

• Competentie 2:
  Werkt met oog voor veiligheid, milieu, kwaliteit en welzijn
  • Herkent en signaleert gevaarlijke situaties, neemt gepaste maatregelen bij ongelukken en meldt ongevallen en incidenten volgens interne procedures
  • Herkent, voorkomt en beschermt tegen specifieke risico’s
  • Maakt onderscheid tussen gevaarlijk en niet gevaarlijke producten en afvalstoffen
  • Vraagt om informatie ingeval van twijfel over afvalstoffen
  • Sorteert afval volgens de richtlijnen
  • Werkt ergonomisch
  • Gebruikt persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen
  • Past de voorschriften met betrekking tot netheid en hygiëne toe
  • Ziet er op toe dat veiligheids- en milieuvoorschriften worden gerespecteerd
  • Beperkt stofemissie
  • Gebruikt (stof)afzuigapparatuur
  • Evalueert zijn eigen werkzaamheden kwalitatief en kwantitief, en stuurt desnoods bij
  • Meldt problemen aan de verantwoordelijke
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van (veiligheids)pictogrammen
  • Kennis van controle- en meetmethoden en –instrumenten
  • Kennis van elektrisch-, pneumatisch- en handgereedschap
  • Kennis van ergonomische hef- en tiltechnieken
  • Kennis van kwaliteitsnormen, waarden en toleranties
  • Kennis van persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen
  • Kennis van technische voorschriften en aanbevelingen in functie van de eigen werkzaamheden
  • Kennis van veiligheids-, gezondheids-, hygiëne-, milieu- en welzijnsvoorschriften
  • Kennis van voorschriften rond afval en gevaarlijke producten
  • Grondige kennis van specifieke risico’s van gevaarlijke en schadelijke stoffen (kwartsstof, slijpwater, steenstof, …), elektriciteit, lawaai, trillingen,…

• Competentie 3:
  Organiseert zijn werkplek veilig en ordelijk
  • Organiseert zijn werkplaats rekening houdend met een logische werkvolgorde
  • Richt de werkplaats (ergonomisch) in
  • Plaatst de signalisatie en brengt waarschuwingstekens aan
  • Houdt de werkplek schoon
  • Bergt de eigen gereedschappen en hulpmiddelen op
  • Gebruikt collectieve beschermingsmiddelen
• met inbegrip van kennis:
  • Basiskennis van opslag- en stapeltechnieken
  • Kennis van (interne) transportmiddelen
  • Kennis van laad- en zekeringstechnieken
  • Kennis van signalisatievoorschriften

• Competentie 4:
  Werkt op hoogte
  • Gebruikt ladders volgens de veiligheidsregels als toegangsmiddel
  • Gebruikt steigers volgens de instructies en veiligheidsregels
  • Gebruikt beschermingsmiddelen (PBM’s en CBM’s) aangepast aan de werkomstandigheden
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van maatregelen ter preventie van het vallen van personen en voorwerpen van een steiger en hoogwerker
  • Kennis van persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen
  • Kennis van voorschriften voor het veilig werken op hoogte
  • Kennis van voorwaarden om een steiger en hoogwerker te betreden

• Competentie 5:
  Gebruikt stromen duurzaam en beperkt geluidshinder
  • Gebruikt water voor taken en schoonmaak efficiënt
  • Gebruikt machines en gereedschappen efficiënt
  • Beperkt het lawaai: implementeert preventiemaatregelen voor omgeving
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van geoptimaliseerd verbruik en recuperatie van water, materialen en energie

• Competentie 6:
  Gebruikt machines en gereedschappen
  • Selecteert te gebruiken machines en gereedschappen
  • Controleert de machines en gereedschappen voor gebruik
  • Gebruikt machines en gereedschappen op een veilige en efficiënte manier
  • Onderhoudt en reinigt de machines en gereedschappen na gebruik
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van elektriciteit i.f.v. de werkzaamheden
  • Kennis van onderhoudstechnieken van gereedschappen en materieel
  • Kennis van werking en veiligheidsaspecten van gebruikte machines en gereedschappen

• Competentie 7:
  Voert preventief basisonderhoud uit aan natuursteenbewerkings-machines
  • Merkt noodzaak aan technisch onderhoud op
  • Plaatst de CNC-gestuurde machine in veiligheidsmodus voor het uitvoeren van onderhoud
  • Houdt zich aan het onderhoudsplan en -richtlijnen
  • Voert eenvoudige onderhoudswerkzaamheden uit
  • Rapporteert problemen aan de technicus of de verantwoordelijke
  • Registreert basisonderhoud
• met inbegrip van kennis:
  • Basiskennis van de opbouw van machines voor natuursteenbewerking
  • Basiskennis van registratiesystemen
  • Kennis van machinerichtlijnen
  • Kennis van materialen en gereedschappen
  • Kennis van onderhoudstechnieken en -procedures voor preventief basisonderhoud
  • Kennis van werking van natuursteen-bewerkingsmachines

• Competentie 8:
  Gebruikt waterzuivering
  • Voert controle uit op de werking van de waterzuivering
  • Voert dagelijkse controle uit op big bags of filterpers
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van flocculant waterzuivering
  • Kennis van loos-arme oplossing
  • Kennis van milieuwetgeving
  • Kennis van natuurlijke bezinking
  • Kennis van nul-loos oplossing

• Competentie 9:
  Gebruikt de stofafzuiging
  • Voert controle uit op de werking van de stofafzuiging
  • Onderhoudt stofafzuigingsinstallatie
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van onderhoud van stofafzuiging
  • Kennis van stofafzuiging

• Competentie 10:
  Beheert het materiaal en het materieel
  • Neemt leveringen in ontvangst en controleert op hoeveelheid en kwaliteit
  • Gebruikt rolbruggen, til- en heftoestellen
  • Sorteert, klasseert en stockeert het materieel, de natuurstenen en de overige materialen op de daartoe voorziene plaats
  • Zorgt voor de bescherming van de gestockeerde goederen
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van (interne) transportmiddelen
  • Kennis van beschermingsmaatregelen tegen schade, extreme weersomstandigheden (hitte, droogte, regen, koude, …)
  • Kennis van commerciële classificatie
  • Kennis van eigenschappen van natuursteen
  • Kennis van gangbare codes, symbolen en tekens in werkdocumenten en plannen
  • Kennis van handelsafmetingen
  • Kennis van kwaliteitscontroles bij de selectie en ontvangst van natuursteen (mogelijke afwijkingen: holtes, geoden, aders, draden en vlekken, …)
  • Kennis van ontginning van natuursteenblokken
  • Kennis van ontstaan van de meest courant gebruikte natuursteen (stollingsgesteente, sedimentair gesteente, metamorfe gesteente)
  • Kennis van verschillende technieken voor opslag van elementen in de werkplaats

• Competentie 11:
  Bereidt de eigen werkzaamheden voor
  • Leest en begrijpt de overzichtsplannen, detailtekeningen en documenten die nodig zijn voor een goed begrip en voor de uitvoering van het werk
  • Raadpleegt (technische) voorschriften en productfiches
  • Maakt detail- en werktekeningen
  • Maakt uitslagen en mallen volgens de werkopdracht
  • Bepaalt de werkmethode en maakt een planning op van het verloop van de werkzaamheden, d.w.z. bepaalt de uitvoeringsfasen
  • Bepaalt het nodige materiaal en materieel
  • Selecteert de steensoorten en voert ze aan
  • Schrijft de stenen af en lijnt ze uit
  • Merkt de stenen
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van functionele berekeningen
  • Kennis van gangbare codes, symbolen en tekens in werkdocumenten en plannen
  • Kennis van specifieke veiligheidsmaatregelen voor het selecteren, aanvoeren, bewerken en plaatsen van natuursteen
  • Kennis van te gebruiken materiaal en materieel
  • Kennis van technische voorschriften en productfiches

• Competentie 12:
  Maakt CAD-tekeningen
  • Leest en begrijpt (werk)tekeningen en plannen
  • Raadpleegt relevante informatie en interpreteert ze
  • Maakt nieuwe tekeningen of past bestaande tekeningen aan
  • Controleert (tussentijds) de eigen werkzaamheden op juistheid en maatvoering en lost eventuele problemen op
  • Archiveert plannen en tekeningen
  • Overlegt met betrokkenen bij onduidelijkheden of tekortkomingen
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van archiveren i.f.v. de eigen werkzaamheden
  • Kennis van regels voor conversie van meeteenheden
  • Kennis van relevante tekenprogramma’s (CAD)
  • Kennis van tekening- en planlezen
  • Kennis van tekennormen
  • Kennis van werkdocumenten

• Competentie 13:
  Stelt een bewerkingsprogramma op
  • Leest en begrijpt (werk)tekeningen en plannen
  • Leidt uit een aangereikte (werk)tekening, de noodzakelijke parameters, afmetingen, … af
  • Zet tekeningen om in CNC-programma’s (CAD-CAM)
  • Past een bestaand CNC-programma aan
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van CAD-CAM
  • Kennis van functionele berekeningen
  • Kennis van genereren van CNC-programma’s
  • Kennis van machine specifieke software
  • Kennis van regels voor conversie van meeteenheden
  • Kennis van tekening- en planlezen
  • Kennis van verschillende assen van een machine
  • Kennis van werkdocumenten

• Competentie 14:
  Brengt natuursteenelementen op maat en vorm met CNC-gestuurde machines
  • Selecteert het CNC-programma
  • Stelt parameters en coördinaten in
  • Simuleert een CNC-programma
  • IJkt de machine
  • Monteert en vervangt snijgereedschappen
  • Beheert het gereedschapsmagazijn
  • Houdt zich aan technische voorschriften en productiefiches
  • Controleert de beveiliging voor het opstarten
  • Bedient de machines
  • Maakt, indien nodig, gebruik van mallen
  • Brengt stenen op maat
  • Recht de steenvlakken
  • Schuint de elementen met een lijst of randafwerking af
  • Graveert computergestuurd
  • Controleert kwaliteit en maatvoering
  • Stapelt zorgvuldig
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van controle- en meettechnieken en -middelen
  • Kennis van lasergraveren
  • Kennis van mallen
  • Kennis van opbouw en werking van CNC-gestuurde machines
  • Kennis van opspannen van gereedschappen en onderdelen
  • Kennis van productieproces
  • Kennis van randapparatuur
  • Kennis van specifieke software
  • Kennis van verspaningstechnologie, -technieken en -gereedschappen
  • Grondige kennis van machinale CNC-bewerkingen

• Competentie 15:
  Voert (CNC-gestuurde) machinale en/of manuele behouwingswerken en afwerkingstechnieken uit
  • Stelt (CNC-gestuurde) machines in en bedient ze
  • Voert behouwingswerken en afwerkingen uit
  • Voert eventueel kleine herstellingen uit
  • Voegt onderdelen samen
  • Controleert de kwaliteit van de behouwingstechnieken en afwerkingsgraad
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van gebruikte machines (raamzaag, monolam, multicirkelzaag, draadzaag, cirkelzaagmachines, waterstraalsnijder, …) en hun toepassing
  • Kennis van kwaliteitsnormen, waarden en toleranties
  • Kennis van soorten lijmen en harsen
  • Kennis van specifieke veiligheidsmaatregelen voor het bewerken van natuursteen
  • Grondige kennis van behouwingstechnieken (bijvoorbeeld gekloofd, gezaagd, gezandstraald, gebikt, geribd, gehamerd of gebouchardeerd, sclypé, gegradeerd, gefrijnd, gevlamd, met ijsbloemen, …)
  • Grondige kennis van afwerkingstechnieken (bijvoorbeeld geschuurd, gezoet, gepolijst, geslepen, gepolymeriseerd, behandeld met hars, …)
  • Grondige kennis van kleine herstellingstechnieken

• Competentie 16:
  Bereidt het transport en de plaatsing voor
  • Schikt de stenen elementen
  • Pakt de stenen in
  • Maakt de stenen klaar voor vervoer
• met inbegrip van kennis:
  • Kennis van specifieke veiligheidsmaatregelen voor het aanvoeren van natuursteen
  • Kennis van verschillende technieken voor het transport en opslag van elementen in de werkplaats, onderweg en op de bouwplaats

• Competentie 17:
  Plaatst natuursteen
  • Bepaalt vaste punten en referentiepeilen op basis van de instructies en plannen
  • Zet de referentiepeilen (merktekens) uit en beschermt deze
  • Controleert hoogte, uitlijning en conformiteit met de plannen
  • Brengt, indien nodig, dichtingslagen aan
  • Plaatst, indien nodig, isolatiematerialen en lucht- en dampdichtingslagen
  • Maakt de onderlaag/het steunvlak klaar
  • Plaatst en stelt de nodige mallen, steunen, formelen, passen en sluitstenen
  • Voert verankeringstechnieken uit
  • Voert plaatsingstechnieken uit (bekledingen, geprefabriceerde elementen, inlegwerk, …)
  • Maakt verschillende mortels, vulspecie of kit aan
  • Brengt de verschillende mortels, vulspecie of kit aan
  • Voegt (en/of hervoegt)
  • Reinigt de geplaatste elementen, platen en stenen
  • Verzekert, indien nodig, de waterdichtheid
  • Beschermt het geplaatste materiaal tegen klimatologische omstandigheden, belastingen en beschadigingen (bv. graffiti,…)
• met inbegrip van kennis:
  • Basiskennis van algemene principes EPB
  • Basiskennis van principes van thermische en akoestische isolatie
  • Basiskennis van principes van lucht- en dampdichting
  • Kennis van beschermingsmaatregelen tegen schade, extreme weersomstandigheden (hitte, droogte, regen, koude, …)
  • Kennis van leg- en verbandpatronen
  • Kennis van merktekens
  • Kennis van plaatsingswijze van lucht- en dampdichtingslagen
  • Kennis van referentiepeilen
  • Kennis van reinigingstechnieken
  • Kennis van soorten lijmen en harsen
  • Kennis van specifieke veiligheidsmaatregelen voor het plaatsen van natuursteen
  • Kennis van verankeringstechnieken
  • Kennis van verschillende componenten voor de vulspecie of kit
  • Kennis van verschillende soorten mortels en species, hun bereidingswijze en eigenschappen (vlekvorming), eigenschappen van kalk

Beschrijving competenties a.d.h.v. de descriptorelementen

Attesten en voorwaarden