Skip to Main Content
 

Beroepskwalificatie

Bouwer van historische strijk- en tokkelinstrumenten

 

BK-0439-2
 Dit is de actuele versie van de beroepskwalificatie.

Globaal

Titel

Bouwer van historische strijk- en tokkelinstrumenten

Definitie

Het ontwerpen en vervaardigen van historische strijk- en tokkelinstrumenten (gitaar, viool, luit, gamba …) teneinde een bespeelbaar en accuraat historisch muziekinstrument af te leveren

Niveau (VKS en EQF)

4

Jaar van erkenning

versie 2, 2020

Competenties

Opsomming competenties

  • Competentie 1:
    Bouwt eigen deskundigheid op
    • Leest vakspecifieke literatuur
    • Volgt recente vakspecifieke ontwikkelingen op
    • Woont studiedagen, werkgroepen, congressen en/of andere vormingsinitiatieven bij
    • Wisselt ervaringen en informatie uit met collega’s
    • Verwerkt vakspecifieke informatie
    • Onderhoudt voeling met de muziekwereld
    • Toetst het werkresultaat af bij bespelers van het muziekinstrument
    • Beheerst de basistechnieken en uitvoeringspraktijk van historische strijk- en tokkelinstrumenten
  • met inbegrip van kennis:
    • Kennis van de sector
    • Kennis van muziekgeschiedenis
    • Kennis van de markt/leveranciers
    • Kennis van de muziekrichtingen en -stijlen die kenmerkend zijn voor historische strijk- en tokkelinstrumenten
    • Kennis van de basistechnieken en uitvoeringspraktijk eigen aan historische strijk- en tokkelinstrumenten
    • Kennis van vakspecifieke literatuur
    • Grondige kennis van de muziekwereld
  • Competentie 2:
    Werkt met oog voor veiligheid, milieu, kwaliteit en welzijn
    • Maakt onderscheid tussen gevaarlijke en niet gevaarlijke producten en afvalstoffen
    • Vraagt om informatie in geval van twijfel over afvalstoffen
    • Sorteert afval volgens wettelijke richtlijnen
    • Houdt zich aan de regels voor traceerbaarheid van producten
    • Werkt ergonomisch verantwoord
    • Gebruikt persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen (PBM’s en CBM’s)
    • Gaat veilig om met materialen en gereedschappen
    • Zorgt voor optimale klimatologische omstandigheden (zoals gepaste vochtigheidsgraad en temperatuur)
  • met inbegrip van kennis:
    • Basiskennis van ergonomie
    • Basiskennis van gevaarlijke producten
    • Kennis van de wettelijke richtlijnen i.v.m. afval, CBM’s en PBM’s
    • Kennis van afvalsortering en optimale opslagomstandigheden
    • Grondige kennis van het omgaan met materialen en gereedschappen voor de bouw van historische strijk- en tokkelinstrumenten
  • Competentie 3:
    Organiseert de eigen werkplek ordelijk
    • Organiseert de eigen werkplaats rekening houdend met een logische werkvolgorde
    • Richt de werkplaats (ergonomisch) in
    • Beperkt stofemissie (bv. met (stof)afzuigapparatuur/installaties …)
    • Houdt de werkplek schoon en ordelijk
    • Bergt de eigen gereedschappen en hulpmiddelen op
    • Zorgt voor een gepaste ruimte waarin de muziekinstrumenten kunnen uitgeprobeerd en ingespeeld worden
  • met inbegrip van kennis:
    • Basiskennis van ergonomie
    • Basiskennis van (stof)afzuigapparatuur
  • Competentie 4:
    Bevraagt de opdrachtgever of leidinggevende (over het bouwen van het instrument, het speelcomfort,…) en respecteert de afgesproken prijs, termijn …
    • Stelt gericht vragen over de wens van de opdrachtgever of over de opdracht van de leidinggevende (op esthetisch, akoestisch en historisch vlak zoals basisvorm, materialen, afwerking, klankkleur, historische bouwstijl …)
    • Bestudeert, indien voorhanden, plannen, werktekeningen of werkopgaveblad
    • Maakt duidelijke afspraken en houdt zich daaraan
    • Bespreekt de voor- en nadelen van alternatieven met de opdrachtgever of leidinggevende (bv. prijs en kwalitatieve aspecten van materialen)
    • Maakt een schets of ontwerp (digitaal of handmatig)
    • Respecteert het tijds- en prijsbestek
    • Respecteert het evenwicht tussen de wensen en de mogelijkheden (vb. financiële) van de opdrachtgever
  • met inbegrip van kennis:
    • Kennis van werkplanning
    • Kennis van technieken om digitaal of handmatig een schets of ontwerp te maken
    • Grondige kennis van bouwstijlen van historische strijk- en tokkelinstrumenten
    • Grondige kennis van de geschiedenis van de bouw van historische strijk- en tokkelinstrumenten
    • Grondige kennis van de historische en financiële waarde van historische strijk- en tokkelinstrumenten
    • Grondige kennis van kenmerken van historische strijk- en tokkelinstrumenten
    • Grondige kennis van materialen en technieken voor de bouw van historische strijk- en tokkelinstrumenten
  • Competentie 5:
    Bepaalt de verschillende stappen van de uitvoering van de opdracht en kiest de materialen en toebehoren
    • Plant de technische en logistieke eigenschappen van de bouw van het muziekinstrument
    • Maakt een definitieve keuze voor materialen en technieken, hierbij rekening houdend met de beoogde esthetische, akoestische en historische kenmerken van het instrument
    • Berekent de benodigde hoeveelheden materiaal
    • Regelt eventueel een verzekering voor het muziekinstrument
    • Evalueert de kwaliteit van de producten en geleverde diensten
    • Houdt rekening met het tijds- en prijsbestek
    • Legt de voorraad materiaal en toebehoren aan
    • Vervaardigt indien nodig eenvoudige handgereedschappen, werktuigen of specifieke hulpstukken
  • met inbegrip van kennis:
    • Basiskennis van machinale houtbewerking
    • Kennis van de markt/leveranciers
    • Kennis van werkplanning
    • Grondige kennis van manuele houtbewerking
    • Grondige kennis van kenmerken van historische strijk- en tokkelinstrumenten
    • Grondige kennis van materialen en technieken voor de bouw van historische strijk- en tokkelinstrumenten
  • Competentie 6:
    Vervaardigt de onderdelen van het historisch muziekinstrument en zet het muziekinstrument in elkaar
    • Raadpleegt technische bronnen (bouwplan, structuurelementen, …)
    • Past meet- en aftekentechnieken toe
    • Maakt en gebruikt mallen
    • Past manuele en/of beperkte machinale houtbewerkingstechnieken toe
    • Past montage-, lijm- en klemtechnieken toe
    • Bereidt oppervlakken voor en brengt beschermings-, preservatie- en afwerkingsproducten aan
    • Werkt het muziekinstrument af volgens historisch bestaande gegevens, de eventuele wensen van de klant of de opdracht van de leidinggevende (op esthetisch, akoestisch en historisch vlak zoals basisvorm, materialen, afwerking, klankkleur, historische bouwstijl …)
    • Maakt het muziekinstrument speelklaar (montage, besnaring, stemming …)
    • Controleert klank, bespeelbaarheid en esthetiek van het muziekinstrument en de historische correctheid van de bouw
    • Regelt de klank in samenspraak met de opdrachtgever of leidinggevende
  • met inbegrip van kennis:
    • Basiskennis van machinale houtbewerking
    • Kennis van meet-en aftekentechnieken
    • Kennis van montage-, lijm-, en klemtechnieken
    • Kennis van technieken om mallen te vervaardigen
    • Kennis van beschermings-, preservatie- en afwerkingsproducten
    • Kennis van stemmingstechnieken
    • Grondige kennis van manuele houtbewerking
    • Grondige kennis van bouwstijlen van historische strijk- en tokkelinstrumenten
    • Grondige kennis van het omgaan met materialen en gereedschappen voor de bouw van historische strijk- en tokkelinstrumenten
    • Grondige kennis van kenmerken van historische strijk- en tokkelinstrumenten
    • Grondige kennis van materialen en technieken voor de bouw van historische strijk- en tokkelinstrumenten
  • Competentie 7:
    Voert het onderhoud en de reiniging van het historisch muziekinstrument uit en adviseert de opdrachtgever over het onderhoud en de reiniging
    • Adviseert de opdrachtgever over de wijze waarop het muziekinstrument in goede staat kan blijven
    • Demonstreert het onderhoud en reinigingstechnieken
    • Informeert over eventuele onderhoudstechnieken en reinigingsproducten
    • Stockeert het muziekinstrument in optimale klimatologische omstandigheden
    • Adviseert de opdrachtgever over de bewaring van het muziekinstrument (klimatologische omstandigheden, plaats, wijze …)
    • Vervangt onderdelen
    • Maakt onderdelen schoon en stofvrij
  • met inbegrip van kennis:
    • Kennis van optimale opslagomstandigheden
    • Kennis van onderhoudstechnieken en reinigingsproducten
  • Competentie 8:
    Stemt historische muziekinstrumenten
    • Controleert de stembaarheid van het historisch muziekinstrument
    • Stemt op het gehoor of met behulp van stemapparatuur
    • Stemt het instrument op de voor het historisch instrument relevante toonhoogte
  • met inbegrip van kennis:
    • Kennis van stemmingstechnieken
    • Kennis van stemapparatuur

Beschrijving competenties a.d.h.v. de descriptorelementen

Kennis

  • Basiskennis van ergonomie
  • Basiskennis van gevaarlijke producten
  • Basiskennis van machinale houtbewerking
  • Basiskennis van (stof)afzuigapparatuur
  • Kennis van afvalsortering en optimale opslagomstandigheden
  • Kennis van beschermings-, preservatie- en afwerkingsproducten
  • Kennis van de basistechnieken en uitvoeringspraktijk eigen aan historische strijk- en tokkelinstrumenten
  • Kennis van de markt/leveranciers
  • Kennis van de muziekrichtingen en -stijlen die kenmerkend zijn voor historische strijk- en tokkelinstrumenten
  • Kennis van de sector
  • Kennis van de wettelijke richtlijnen i.v.m. afval, CBM’s en PBM’s
  • Kennis van meet-en aftekentechnieken
  • Kennis van montage-, lijm-, en klemtechnieken
  • Kennis van muziekgeschiedenis
  • Kennis van onderhoudstechnieken en reinigingsproducten
  • Kennis van optimale opslagomstandigheden
  • Kennis van stemapparatuur
  • Kennis van stemmingstechnieken
  • Kennis van technieken om digitaal of handmatig een schets of ontwerp te maken
  • Kennis van technieken om mallen te vervaardigen
  • Kennis van vakspecifieke literatuur
  • Kennis van werkplanning
  • Grondige kennis van bouwstijlen van historische strijk- en tokkelinstrumenten
  • Grondige kennis van de geschiedenis van de bouw van historische strijk- en tokkelinstrumenten
  • Grondige kennis van de historische en financiële waarde van historische strijk- en tokkelinstrumenten
  • Grondige kennis van de muziekwereld
  • Grondige kennis van het omgaan met materialen en gereedschappen voor de bouw van historische strijk- en tokkelinstrumenten
  • Grondige kennis van kenmerken van historische strijk- en tokkelinstrumenten
  • Grondige kennis van manuele houtbewerking
  • Grondige kennis van materialen en technieken voor de bouw van historische strijk- en tokkelinstrumenten

Cognitieve vaardigheden

  • Adviseert de opdrachtgever over de bewaring van het muziekinstrument (klimatologische omstandigheden, plaats, wijze …)
  • Adviseert de opdrachtgever over de wijze waarop het muziekinstrument in goede staat kan blijven
  • Berekent de benodigde hoeveelheden materiaal
  • Bespreekt de voor- en nadelen van alternatieven met de opdrachtgever of leidinggevende (bv. prijs en kwalitatieve aspecten van materialen)
  • Bestudeert, indien voorhanden, plannen, werktekeningen of werkopgaveblad
  • Controleert klank, bespeelbaarheid en esthetiek van het muziekinstrument en de historische correctheid van de bouw
  • Evalueert de kwaliteit van de producten en geleverde diensten
  • Houdt rekening met het tijds- en prijsbestek
  • Houdt zich aan de regels voor traceerbaarheid van producten
  • Informeert over eventuele onderhoudstechnieken en reinigingsproducten
  • Leest vakspecifieke literatuur
  • Legt de voorraad materiaal en toebehoren aan
  • Maakt duidelijke afspraken en houdt zich daaraan
  • Maakt een definitieve keuze voor materialen en technieken, hierbij rekening houdend met de beoogde esthetische, akoestische en historische kenmerken van het instrument
  • Maakt onderscheid tussen gevaarlijke en niet gevaarlijke producten en afvalstoffen
  • Onderhoudt voeling met de muziekwereld
  • Organiseert de eigen werkplaats rekening houdend met een logische werkvolgorde
  • Plant de technische en logistieke eigenschappen van de bouw van het muziekinstrument
  • Raadpleegt technische bronnen (bouwplan, structuurelementen, …)
  • Regelt eventueel een verzekering voor het muziekinstrument
  • Respecteert het evenwicht tussen de wensen en de mogelijkheden (vb. financiële) van de opdrachtgever
  • Respecteert het tijds- en prijsbestek
  • Richt de werkplaats (ergonomisch) in
  • Sorteert afval volgens wettelijke richtlijnen
  • Stelt gericht vragen over de wens van de opdrachtgever of over de opdracht van de leidinggevende (op esthetisch, akoestisch en historisch vlak zoals basisvorm, materialen, afwerking, klankkleur, historische bouwstijl …)
  • Toetst het werkresultaat af bij bespelers van het muziekinstrument
  • Verwerkt vakspecifieke informatie
  • Volgt recente vakspecifieke ontwikkelingen op
  • Wisselt ervaringen en informatie uit met collega’s
  • Woont studiedagen, werkgroepen, congressen en/of andere vormingsinitiatieven bij
  • Zorgt voor een gepaste ruimte waarin de muziekinstrumenten kunnen uitgeprobeerd en ingespeeld worden
  • Zorgt voor optimale klimatologische omstandigheden (zoals gepaste vochtigheidsgraad en temperatuur)

Probleemoplossende vaardigheden

  • Vraagt om informatie in geval van twijfel over afvalstoffen

Motorische vaardigheden

  • Beheerst de basistechnieken en uitvoeringspraktijk van historische strijk- en tokkelinstrumenten
  • Beperkt stofemissie (bv. met (stof)afzuigapparatuur/installaties …)
  • Bereidt oppervlakken voor en brengt beschermings-, preservatie- en afwerkingsproducten aan
  • Bergt de eigen gereedschappen en hulpmiddelen op
  • Controleert de stembaarheid van het historisch muziekinstrument
  • Demonstreert het onderhoud en reinigingstechnieken
  • Gaat veilig om met materialen en gereedschappen
  • Gebruikt persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen (PBM’s en CBM’s)
  • Houdt de werkplek schoon en ordelijk
  • Maakt een schets of ontwerp (digitaal of handmatig)
  • Maakt en gebruikt mallen
  • Maakt het muziekinstrument speelklaar (montage, besnaring, stemming …)
  • Maakt onderdelen schoon en stofvrij
  • Past manuele en/of beperkte machinale houtbewerkingstechnieken toe
  • Past meet- en aftekentechnieken toe
  • Past montage-, lijm- en klemtechnieken toe
  • Regelt de klank in samenspraak met de opdrachtgever of leidinggevende
  • Stemt het instrument op de voor het historisch instrument relevante toonhoogte
  • Stemt op het gehoor of met behulp van stemapparatuur
  • Stockeert het muziekinstrument in optimale klimatologische omstandigheden
  • Vervaardigt indien nodig eenvoudige handgereedschappen, werktuigen of specifieke hulpstukken
  • Vervangt onderdelen
  • Werkt ergonomisch verantwoord
  • Werkt het muziekinstrument af volgens historisch bestaande gegevens, de eventuele wensen van de klant of de opdracht van de leidinggevende (op esthetisch, akoestisch en historisch vlak zoals basisvorm, materialen, afwerking, klankkleur, historische bouwstijl …)

Omgevingscontext

  • De beroepsbeoefenaar moet flexibel zijn in werkuren en -dagen
  • De beroepsbeoefenaar toont respect voor het vak, collega’s en concurrenten en vertegenwoordigt het beroep
  • Dit beroep wordt alleen of in teamverband uitgeoefend, al dan niet in een onderneming
  • Dit beroep wordt uitgeoefend in een atelier
  • Het beroep situeert zich in de muziekwereld. De beroepsbeoefenaar moet dus steeds op de hoogte blijven van vakspecifieke ontwikkelingen

Handelingscontext

  • De beroepsbeoefenaar handelt steeds binnen het eigen kennisdomein en vraagt in geval van problemen raad aan collega’s (bv. dendrologen, muziekhistorici)
  • De beroepsbeoefenaar moet de veiligheidsvoorschriften op de werkvloer respecteren
  • De beroepsbeoefenaar moet gereedschappen en materialen zorgvuldig en nauwkeurig gebruiken
  • De beroepsbeoefenaar moet oog hebben voor de beoogde esthetische en akoestische kenmerken van het muziekinstrument
  • De beroepsbeoefenaar moet op constructieve en professionele wijze informatie uitwisselen met klant/opdrachtgevers en collega’s
  • De beroepsbeoefenaar moet steeds rekening houden met klankkwaliteit, bespeelbaarheid en accuratesse van het muziekinstrument
  • De beroepsbeoefenaar moet uiterst nauwkeurig en zeer geconcentreerd te werk gaan, de beoogde historische, esthetische en akoestische kenmerken van het muziekinstrument steeds indachtig
  • De beroepsbeoefenaar moet zich stipt aan de gemaakte afspraken houden
  • De beroepsbeoefenaar moet zich vlot kunnen aanpassen aan de wensen van de opdrachtgever of aan de opdracht van de leidinggevende wat een hoge mate van flexibiliteit vergt
  • De beroepsuitoefening vereist het hanteren van lasten en langdurig rechtstaan: ergonomisch verantwoord werken is dus gewenst
  • De muziekinstrumentenbouwer moet kwaliteitsvol, historisch verantwoord en klantgericht handelen in alle omstandigheden
  • De opdrachten worden afgebakend in de tijd, wat deadlines met zich meebrengt; resultaatgerichtheid en stressbestendigheid zijn belangrijke eigenschappen
  • Passie voor het vak is de belangrijkste drijfveer van de beroepsbeoefenaar

Autonomie

Is zelfstandig in
  • het adviseren van de opdrachtgever over het onderhoud en de reiniging
  • het bepalen van de verschillende stappen van de uitvoering van de opdracht (bouw van het historisch muziekinstrument plannen)
  • het bevragen van de opdrachtgever of van de leidinggevende (over het bouwen van het instrument, het speelcomfort, de gewenste esthetische, akoestische en historische eigenschappen van het instrument …)
  • het kiezen van materialen en toebehoren
  • het opbouwen van eigen deskundigheid (vakspecifieke literatuur lezen, vakspecifieke ontwikkelingen opvolgen, vakspecifieke informatie verwerken, basistechnieken en uitvoeringspraktijk van historische strijk- en tokkelinstrumenten onderhouden …)
  • het ordelijk organiseren van de werkplek (de werkplek schoon houden, de eigen gereedschappen en hulpmiddelen opbergen …)
  • het respecteren van de gemaakte afspraken (het tijds- en prijsbestek, het evenwicht tussen de wensen en de mogelijkheden van de opdrachtgever …)
  • het stemmen van het muziekinstrument op de voor het historisch instrument relevante toonhoogte
  • het uitvoeren van de eigen werkzaamheden (voorbereiden, bewerken, afwerken en controleren)
  • het uitvoeren van de opdracht in functie van de beoogde akoestische, esthetische en historische kenmerken van het historisch muziekinstrument
  • het uitvoeren van het onderhoud en de reiniging van het historisch muziekinstrument
  • het vervaardigen van de onderdelen van het historisch muziekinstrument en het in elkaar zetten van het muziekinstrument
  • het werken met oog voor veiligheid, milieu, kwaliteit en welzijn (veilig omgaan met materialen en gereedschappen …)
Is gebonden aan
  • de beoogde esthetische, akoestische en historische kenmerken van het historisch muziekinstrument
  • veiligheids- en milieuvoorschriften
Doet beroep op
  • kennisspecialisten (bv. op vlak van dendrologie, muziekgeschiedenis, waardeschatting) bij eventueel gebrek aan specifieke expertise

Verantwoordelijkheid

  • Bepaalt de verschillende stappen van de uitvoering van de opdracht en kiest de materialen en toebehoren
  • Bevraagt de opdrachtgever of leidinggevende (over het bouwen van het instrument, het speelcomfort,…) en respecteert de afgesproken prijs, termijn …
  • Bouwt eigen deskundigheid op
  • Organiseert de eigen werkplek ordelijk
  • Stemt historische muziekinstrumenten
  • Vervaardigt de onderdelen van het historisch muziekinstrument en zet het muziekinstrument in elkaar
  • Voert het onderhoud en de reiniging van het historisch muziekinstrument uit en adviseert de opdrachtgever over het onderhoud en de reiniging
  • Werkt met oog voor veiligheid, milieu, kwaliteit en welzijn

Attesten en voorwaarden

Wettelijke attesten en voorwaarden

Er zijn geen wettelijke attesten of voorwaarden vereist.