Siersmid/Kunstsmid

 
BK-0240-2
 Dit is de actuele versie van de beroepskwalificatie.

Globaal

Titel

Siersmid/Kunstsmid

Definitie

Het ontwerpen en plastisch vormen van metalen voorwerpen op een ambachtelijke manier, op basis van diverse smeedtechnieken teneinde op maat vervaardigd smeedwerk/constructies af te leveren.

Niveau (VKS en EQF)

4

Jaar van erkenning

versie 2, 2020

Competenties

Opsomming competenties

  • Competentie 1:
    Bouwt de eigen deskundigheid op
    • Volgt de maatschappelijke ontwikkelingen op
    • Volgt opleidingen
    • Wisselt ervaringen en informatie uit met collega’s binnen en buiten de eigen organisatie
    • Verwerkt vakgerichte of vakspecifieke informatie en speelt hierop in
    • Werkt mee aan studiedagen, werkgroepen, colloquia en andere vormingsinitiatieven
  • met inbegrip van kennis:
    • Basiskennis van kunstgeschiedenis en smeedstijlen
    • Basiskennis van innovatieve productiemethoden
    • Kennis van metaaleigenschappen en staalsoorten
  • Competentie 2:
    Zet sensibiliseringsacties op en geeft de technieken van het vak door
    • Bouwt verder op reeds aanwezige kennis en vaardigheden
    • Geeft uitleg over de uitvoering en het doel van de opdrachten
    • Demonstreert de werking van uitrusting en materiaal en/of licht methodieken en technieken toe
    • Deelt complexe opdrachten op in stappen
    • Past taalgebruik aan de medewerkers aan
    • Ondersteunt de medewerker bij het inoefenen van vaardigheden
    • Beantwoordt vragen van de medewerker
  • met inbegrip van kennis:
    • Basiskennis van kunstgeschiedenis en smeedstijlen
    • Basiskennis van giettechnieken
    • Basiskennis van innovatieve productiemethoden
    • Grondige kennis over het smidsevuur en de onderhoudsmethoden ervan
    • Grondige kennis van diverse smeedtechnieken
  • Competentie 3:
    Informeert en adviseert de klant over het ontwerpen, het reproduceren en herstellen van metaalstukken en de voorwaarden voor realisatie van het werkstuk
    • Identificeert wensen en voorkeuren van klant/opdrachtgever
    • Adviseert de klant/opdrachtgever op basis van portfolio/fotoboek
    • Schat de haalbaarheid van de opdracht in
    • Kiest stijl en design in functie van klant/opdrachtgever
    • Maakt een schaalmodel, schets of prototype of stelt een tekening voor
    • Bespreekt het voorstel en past het aan waar nodig
    • Stelt materialen en toepassingen voor in functie van technische vereisten, noden en budget
    • Houdt rekening met bouwplaats en bouwvoorschriften, bereikbaarheid en geldende normen
    • Bepaalt de totale kostprijsstructuur (gereedschap, werkplaats en kantoor, marketing, grondstoffen, manuren…)
    • Houdt de klant/opdrachtgever op de hoogte tijdens productieproces
    • Evalueert de opdracht
  • met inbegrip van kennis:
    • Basiskennis van kunstgeschiedenis en smeedstijlen
    • Kennis van siertekenen
    • Kennis van gereedschap en diens onderhoudsmethoden
    • Grondige kennis van diverse smeedtechnieken
  • Competentie 4:
    Ontwerpt nieuwe modellen of tekent nieuwe motieven
    • Neemt kennis van het globale idee en de beschrijving van een project en stelt indien nodig aanpassingen voor
    • Verzamelt relevante informatie
    • Organiseert en documenteert het opzoek- en tekenwerk
    • Bedenkt, selecteert en probeert diverse opties uit en evalueert ze ten slotte in functie van idee, kostprijs en tijd
    • Vergewist zich ervan dat zijn interpretatie en visie overeenstemmen met die van de klant/opdrachtgever, stelt opties voor en houdt rekening met feedback
    • Bepaalt technieken, materialen, gereedschap en uitrusting voor de realisatie van het ontwerp, rekening houdend met hun beperkingen
    • Identificeert moeilijkheden en stelt oplossingen voor
    • Interpreteert aangeleverde werktekeningen, uitslagen en schetsen
    • Tekent werkstukken uit in technische plannen
    • Neemt nota van ideeën, ervaringen en waarnemingen en documenteert ze
  • met inbegrip van kennis:
    • Basiskennis van giettechnieken
    • Kennis van siertekenen
    • Kennis van gereedschap en diens onderhoudsmethoden
    • Grondige kennis van diverse smeedtechnieken
  • Competentie 5:
    Kiest voor de geschikte uitrusting in functie van de persoonlijke veiligheid, die van anderen en van zijn omgeving
    • Zorgt voor regelmatig onderhoud van machines, hand- en meetgereedschappen
    • Volgt de wettelijke veiligheidsvoorschriften (veiligheidsschoenen, handschoenen, en aangepaste kleding (leren schort), oog- en oorbescherming, stofmasker, veiligheidshelm…)
    • Verwijdert afval op een correcte manier volgens de geldende wetgeving
    • Organiseert een werkplek waar het veilig werken is en waar materialen, gereedschap en uitrusting veilig ondergebracht zijn
  • met inbegrip van kennis:
    • Kennis van de relevante regelgeving rond veiligheid en bescherming op het werk
    • Kennis over de werkplek en het onderhoud ervan
    • Kennis van gereedschap en diens onderhoudsmethoden
  • Competentie 6:
    Bereidt de elementen voor en traceert ze volgens de technische tekening/het werkplan of schets
    • Stelt productieprocédés op voor het maken van hedendaagse en historische decoratieve elementen
    • Gebruikt meet- en controle-instrumenten
    • Markeert lengtes, referentielijnen en centerlijnen
    • Gebruikt het materiaal op een efficiënte wijze
    • Past hef-en tiltechnieken toe
  • met inbegrip van kennis:
    • Basiskennis van geometrie
    • Kennis van aftekentechnieken
    • Kennis van het productieproces van decoratieve elementen
    • Kennis van de voorbereiding van het materiaal (afschroten, berekenen, traceren,…)
    • Kennis van ergonomisch werken
  • Competentie 7:
    Realiseert de onderdelen van het werkstuk (historische en hedendaagse decoratieve vormen) en monteert ze
    • Zet het werkkader uit in het atelier (montageopstelling, gebruik van mallen)
    • Smeedt de stukken volgens de werktekening of schets
    • Maakt gereedschap dat specifiek voor het werkstuk wordt gebruikt
    • Voert verspanende metaalbewerkingen uit (bijvoorbeeld zagen, boren, vijlen, tappen…)
    • Monteert de gesmede stukken door gebruik van aangepaste verbindingstechnieken (smeedtechnisch of lastechnisch) en past indien nodig hef- en tiltechnieken toe en gebruikt hijs- en transportmiddelen
  • met inbegrip van kennis:
    • Basiskennis van giettechnieken
    • Kennis van metaaleigenschappen en staalsoorten
    • Kennis van koude vervormingstechnieken
    • Kennis van warme vervormingstechnieken
    • Kennis van verspaningstechnieken
    • Kennis van het productieproces van decoratieve elementen
    • Kennis van methoden om gespecialiseerd gereedschap te maken
    • Kennis van gereedschap en diens onderhoudsmethoden
    • Kennis van ergonomisch werken
    • Grondige kennis van verbindingstechnieken
    • Grondige kennis van diverse smeedtechnieken
  • Competentie 8:
    Stelt het smeedwerk samen
    • Gebruikt manueel en elektrisch gereedschap
    • Past smeedtechnische verbindingstechnieken toe (bijvoorbeeld pen/gatverbinding, klinken, afplatten, verkroppen, verzetten, half-om-half verbinding en vuurlasverbindingen…)
    • Past lastechnische verbindingsprocessen toe (lassen, solderen) of andere verbindingstechnieken (verbinden met bouten, kitten, lijmen)
    • Voert tussentijdse metingen en controles uit
    • Monteert onderdelen voorlopig (bijvoorbeeld door middel van hechtlassen of bouten)
    • Monteert onderdelen definitief met verbindingstechnieken (smeedtechnische, lastechnische en/of andere technieken)
    • Controleert tijdens de montage of alle onderdelen werden vastgezet
    • Controleert de gemonteerde elementen op visuele gebreken
  • met inbegrip van kennis:
    • Basiskennis van elektriciteit
    • Basiskennis van geometrie
    • Basiskennis van giettechnieken
    • Kennis van metaaleigenschappen en staalsoorten
    • Kennis van koude vervormingstechnieken
    • Kennis van warme vervormingstechnieken
    • Kennis van gereedschap en diens onderhoudsmethoden
    • Grondige kennis van verbindingstechnieken
    • Grondige kennis van diverse smeedtechnieken
  • Competentie 9:
    Werkt het werkstuk af (bijvoorbeeld afbramen, polijsten, aanbrengen van antiroest…)
    • Gebruikt manueel en elektrisch gereedschap
    • Slijpt en/of polijst de elementen
    • Voert specifieke afwerkingen en bewerkingen uit (bijvoorbeeld zandstralen, graveren,…)
    • Voert een aangepaste oppervlaktebehandeling uit op het werkstuk (corrosiebehandeling en/of esthetische behandeling)
    • Controleert of het product aan alle vereisten voldoet
    • Maakt het werkstuk klaar voor bescherming bij transport of stockage
    • Stockeert of transporteert het werkstuk
  • met inbegrip van kennis:
    • Basiskennis van elektriciteit
    • Kennis van koude vervormingstechnieken
    • Kennis van warme vervormingstechnieken
    • Kennis van gereedschap en diens onderhoudsmethoden
    • Kennis van corrosiebestrijding
    • Grondige kennis van afwerkingstechnieken (beschermingslagen, slijpen,…)
  • Competentie 10:
    Plaatst het werkstuk op de site (controle van evenwicht, afstellen…)
    • Raadpleegt en interpreteert technische bronnen correct (plannen, detailtekeningen)
    • Bedient hijsmaterieel
    • Gebruikt uitrusting voor veiligheid en bescherming op de site
    • Bepaalt en markeert assen, referentiepunten en horizontale en verticale peilen
    • Controleert de uitvoering (uitlijning, hoogte, stabiliteit, horizontaliteit, verticaliteit, binnen- en buitenwelflijn, aanzetlijn, tegenpeil)
    • Voert retouches uit en brengt eventueel beschermingsproducten aan
    • Reinigt het geplaatste werkstuk en de site
  • met inbegrip van kennis:
    • Basiskennis van geometrie
    • Kennis van aftekentechnieken
    • Kennis van ergonomisch werken
  • Competentie 11:
    Voert herstellingen uit op werkstukken
    • Documenteert de toestand waarin het werkstuk wordt gevonden en wint bij twijfel advies in (erfgoed)
    • Stelt de omvang vast van de interventie op het werkstuk
    • Stelt de oorzaken vast van schade, slijtage, verwering
    • Bestudeert en interpreteert plannen, tekeningen, schema’s indien voorhanden
    • Selecteert de meest geschikte technieken, materialen en gereedschap voor de uitvoering van onderhoud, herstel… waaronder bijvoorbeeld het gebruik van de oorspronkelijke technieken
    • Demonteert het werkstuk
    • Herstelt het werkstuk
    • Brengt klant/opdrachtgever op de hoogte van alle belangrijke informatie ter voorkoming van schade, slijtage, en verwering
    • Evalueert succes van de interventie
  • met inbegrip van kennis:
    • Kennis van gereedschap en diens onderhoudsmethoden

Beschrijving competenties a.d.h.v. de descriptorelementen

Kennis

  • Basiskennis van kunstgeschiedenis en smeedstijlen
  • Basiskennis van elektriciteit
  • Basiskennis van geometrie
  • Basiskennis van giettechnieken
  • Basiskennis van innovatieve productiemethoden
  • Kennis van aftekentechnieken
  • Kennis van metaaleigenschappen en staalsoorten
  • Kennis van koude vervormingstechnieken
  • Kennis van warme vervormingstechnieken
  • Kennis van verspaningstechnieken
  • Kennis van de relevante regelgeving rond veiligheid en bescherming op het werk
  • Kennis van het productieproces van decoratieve elementen
  • Kennis van methoden om gespecialiseerd gereedschap te maken
  • Kennis van siertekenen
  • Kennis over de werkplek en het onderhoud ervan
  • Kennis van gereedschap en diens onderhoudsmethoden
  • Kennis van corrosiebestrijding
  • Kennis van de voorbereiding van het materiaal (afschroten, berekenen, traceren,…)
  • Kennis van ergonomisch werken
  • Grondige kennis van verbindingstechnieken
  • Grondige kennis over het smidsevuur en de onderhoudsmethoden ervan
  • Grondige kennis van diverse smeedtechnieken
  • Grondige kennis van afwerkingstechnieken (beschermingslagen, slijpen,…)

Cognitieve vaardigheden

  • Volgt de maatschappelijke ontwikkelingen op
  • Volgt opleidingen
  • Wisselt ervaringen en informatie uit met collega’s binnen en buiten de eigen organisatie
  • Verwerkt vakgerichte of vakspecifieke informatie en speelt hierop in
  • Werkt mee aan studiedagen, werkgroepen, colloquia en andere vormingsinitiatieven
  • Bouwt verder op reeds aanwezige kennis en vaardigheden
  • Geeft uitleg over de uitvoering en het doel van de opdrachten
  • Demonstreert de werking van uitrusting en materiaal en/of licht methodieken en technieken toe
  • Deelt complexe opdrachten op in stappen
  • Past taalgebruik aan de medewerkers aan
  • Ondersteunt de medewerker bij het inoefenen van vaardigheden
  • Beantwoordt vragen van de medewerker
  • Identificeert wensen en voorkeuren van klant/opdrachtgever
  • Adviseert de klant/opdrachtgever op basis van portfolio/fotoboek
  • Schat de haalbaarheid van de opdracht in
  • Kiest stijl en design in functie van klant/opdrachtgever
  • Maakt een schaalmodel, schets of prototype of stelt een tekening voor
  • Bespreekt het voorstel en past het aan waar nodig
  • Stelt materialen en toepassingen voor in functie van technische vereisten, noden en budget
  • Houdt rekening met bouwplaats en bouwvoorschriften, bereikbaarheid en geldende normen
  • Bepaalt de totale kostprijsstructuur (gereedschap, werkplaats en kantoor, marketing, grondstoffen, manuren…)
  • Houdt de klant/opdrachtgever op de hoogte tijdens productieproces
  • Evalueert de opdracht
  • Neemt kennis van het globale idee en de beschrijving van een project en stelt indien nodig aanpassingen voor
  • Verzamelt relevante informatie
  • Organiseert en documenteert het opzoek- en tekenwerk
  • Bedenkt, selecteert en probeert diverse opties uit en evalueert ze ten slotte in functie van idee, kostprijs en tijd
  • Vergewist zich ervan dat zijn interpretatie en visie overeenstemmen met die van de klant/opdrachtgever, stelt opties voor en houdt rekening met feedback
  • Bepaalt technieken, materialen, gereedschap en uitrusting voor de realisatie van het ontwerp, rekening houdend met hun beperkingen
  • Interpreteert aangeleverde werktekeningen, uitslagen en schetsen
  • Neemt nota van ideeën, ervaringen en waarnemingen en documenteert ze
  • Zorgt voor regelmatig onderhoud van machines, hand- en meetgereedschappen
  • Volgt de wettelijke veiligheidsvoorschriften (veiligheidsschoenen, handschoenen, en aangepaste kleding (leren schort), oog- en oorbescherming, stofmasker, veiligheidshelm…)
  • Verwijdert afval op een correcte manier volgens de geldende wetgeving
  • Organiseert een werkplek waar het veilig werken is en waar materialen, gereedschap en uitrusting veilig ondergebracht zijn
  • Stelt productieprocédés op voor het maken van hedendaagse en historische decoratieve elementen
  • Gebruikt het materiaal op een efficiënte wijze
  • Voert tussentijdse metingen en controles uit
  • Controleert tijdens de montage of alle onderdelen werden vastgezet
  • Controleert de gemonteerde elementen op visuele gebreken
  • Controleert of het product aan alle vereisten voldoet
  • Maakt het werkstuk klaar voor bescherming bij transport of stockage
  • Raadpleegt en interpreteert technische bronnen correct (plannen, detailtekeningen)
  • Bepaalt en markeert assen, referentiepunten en horizontale en verticale peilen
  • Controleert de uitvoering (uitlijning, hoogte, stabiliteit, horizontaliteit, verticaliteit, binnen- en buitenwelflijn, aanzetlijn, tegenpeil)
  • Documenteert de toestand waarin het werkstuk wordt gevonden en wint bij twijfel advies in (erfgoed)
  • Stelt de omvang vast van de interventie op het werkstuk
  • Stelt de oorzaken vast van schade, slijtage, verwering
  • Bestudeert en interpreteert plannen, tekeningen, schema’s indien voorhanden
  • Selecteert de meest geschikte technieken, materialen en gereedschap voor de uitvoering van onderhoud, herstel… waaronder bijvoorbeeld het gebruik van de oorspronkelijke technieken
  • Brengt klant/opdrachtgever op de hoogte van alle belangrijke informatie ter voorkoming van schade, slijtage, en verwering
  • Evalueert succes van de interventie

Probleemoplossende vaardigheden

  • Identificeert moeilijkheden en stelt oplossingen voor

Motorische vaardigheden

  • Tekent werkstukken uit in technische plannen
  • Gebruikt meet- en controle-instrumenten
  • Markeert lengtes, referentielijnen en centerlijnen
  • Past hef-en tiltechnieken toe
  • Zet het werkkader uit in het atelier (montageopstelling, gebruik van mallen)
  • Smeedt de stukken volgens de werktekening of schets
  • Maakt gereedschap dat specifiek voor het werkstuk wordt gebruikt
  • Voert verspanende metaalbewerkingen uit (bijvoorbeeld zagen, boren, vijlen, tappen…)
  • Monteert de gesmede stukken door gebruik van aangepaste verbindingstechnieken (smeedtechnisch of lastechnisch) en past indien nodig hef- en tiltechnieken toe en gebruikt hijs- en transportmiddelen
  • Gebruikt manueel en elektrisch gereedschap
  • Past smeedtechnische verbindingstechnieken toe (bijvoorbeeld pen/gatverbinding, klinken, afplatten, verkroppen, verzetten, half-om-half verbinding en vuurlasverbindingen…)
  • Past lastechnische verbindingsprocessen toe (lassen, solderen) of andere verbindingstechnieken (verbinden met bouten, kitten, lijmen)
  • Monteert onderdelen voorlopig (bijvoorbeeld door middel van hechtlassen of bouten)
  • Monteert onderdelen definitief met verbindingstechnieken (smeedtechnische, lastechnische en/of andere technieken)
  • Gebruikt manueel en elektrisch gereedschap
  • Slijpt en/of polijst de elementen
  • Voert specifieke afwerkingen en bewerkingen uit (bijvoorbeeld zandstralen, graveren,…)
  • Voert een aangepaste oppervlaktebehandeling uit op het werkstuk (corrosiebehandeling en/of esthetische behandeling)
  • Stockeert of transporteert het werkstuk
  • Bedient hijsmaterieel
  • Gebruikt uitrusting voor veiligheid en bescherming op de site
  • Voert retouches uit en brengt eventueel beschermingsproducten aan
  • Reinigt het geplaatste werkstuk en de site
  • Demonteert het werkstuk
  • Herstelt het werkstuk

Omgevingscontext

  • De beroepsbeoefenaar moet flexibel zijn in werkuren en -dagen
  • Het dragen van een beroepsoutfit (werkoverall, laarzen, …) is vereist
  • Dit beroep wordt uitgeoefend in een smidse en omvat specifieke werkomstandigheden
  • Dit beroep wordt alleen of in teamverband uitgeoefend, al dan niet in een onderneming
  • De opdrachten worden afgebakend in de tijd, wat deadlines met zich meebrengt; resultaatgerichtheid, stressbestendigheid en doorzettingsvermogen zijn belangrijke eigenschappen

Handelingscontext

  • De siersmid/kunstsmid moet oog hebben voor esthetiek
  • De beroepsbeoefenaar moet op constructieve en professionele wijze informatie uitwisselen met klant/opdrachtgevers, collega’s en derden
  • De siersmid/kunstsmid moet uiterst nauwkeurig en zeer geconcentreerd te werk gaan
  • De beroepsbeoefenaar moet machines, gereedschappen en materialen zorgvuldig en nauwkeurig gebruiken
  • Het beroep kan samenwerken in teamverband inhouden
  • De siersmid/kunstsmid moet kwaliteitsvol en klantgericht handelen in alle omstandigheden
  • De siersmid/kunstsmid moet de veiligheidsvoorschriften op de werkvloer en het arbeidsreglement respecteren
  • De beroepsuitoefening vereist het hanteren van lasten en langdurig rechtstaan. Ergonomisch verantwoord werken is dus verplicht.
  • Het beroep kan gevaarlijke situaties inhouden

Autonomie

Is zelfstandig in
  • het uitvoeren van de eigen werkzaamheden (voorbereiden, bewerken, afwerken, plaatsen en controleren)
Is gebonden aan
  • veiligheids- en milieuvoorschriften
Doet beroep op
  • een bevoegd persoon voor de werkopdracht, gegevens, planning, leveringen, melden van problemen en gevaarlijke situaties en bijkomende instructies.

Verantwoordelijkheid

  • Bouwt de eigen deskundigheid op
  • Zet sensibiliseringsacties op en geeft de technieken van het vak door
  • Ontwerpt nieuwe modellen of tekent nieuwe motieven
  • Kiest voor de geschikte uitrusting in functie van de persoonlijke veiligheid, die van anderen en van zijn omgeving
  • Bereidt de elementen voor en traceert ze volgens de technische tekening/het werkplan of schets
  • Stelt het smeedwerk samen
  • Werkt het werkstuk af (bijvoorbeeld afbramen, polijsten, aanbrengen van antiroest…)
  • Voert herstellingen uit op werkstukken
  • Informeert en adviseert de klant over het ontwerpen, het reproduceren en herstellen van metaalstukken en de voorwaarden voor realisatie van het werkstuk
  • Plaatst het werkstuk op de site (controle van evenwicht, afstellen…)
  • Realiseert de onderdelen van het werkstuk (historische en hedendaagse decoratieve vormen) en monteert ze

Attesten en voorwaarden

Wettelijke attesten en voorwaarden

Er zijn geen wettelijke attesten of voorwaarden vereist.