Het vak Boekhouden is een praktisch vak. Je leert de inhouden van dit vak beheersen om in een onderneming eenvoudige boekhoudverrichtingen uit te voeren en je voor te bereiden op het ondernemerschap.
Elke activiteit die een onderneming of een zelfstandige onderneemt brengt kosten, opbrengsten, inkomsten en/of uitgaven met zich mee. Het is belangrijk dat die allemaal geregistreerd worden op een gestructureerde wijze. Alle belanghebbenden zoals aandeelhouders, leveranciers, klanten, kredietverschaffers, fiscus, werknemers, …moeten hier immers een duidelijk zicht op krijgen.
Boekhouden is een methode om alle bedrijfsactiviteiten met financiële gevolgen op een uniforme wijze te registreren. Alle bedrijven moeten daarbij dezelfde spelregels respecteren zodat we ze bijvoorbeeld binnen eenzelfde sector kunnen vergelijken.
Ook voor de ondernemer of de zelfstandige zelf is het belangrijk inzicht te hebben in de boekhouding of de financiële toestand van zijn bedrijf. Hij moet er een antwoord vinden op zeer uiteenlopende vragen: of zijn onderneming winst maakt, hoeveel de omzet bedraagt, hoeveel schulden hij heeft openstaan, hoe hoog zijn personeelskosten zijn, of hij moet investeren, …
Zelf een boekhouding kunnen voeren en kunnen lezen, dat is het doel van dit vak. Daarvoor moet je de boekhoudregels en het systeem van dubbel boekhouden beheersen. Wanneer je die boekhoudprincipes beheerst kan je elke bedrijfsactiviteit boekhoudkundig registreren. Je kan later ook zelf toezicht houden op je eigen bedrijf. Ook al besteed je je boekhouding uit aan een gespecialiseerde boekhouder of accountant, dan nog kan je je boekhouding lezen, begrijpen en er belangrijke besluiten uit trekken.
Op het examen krijg je:
De examencommissie toetst zo je kennis van en inzicht in boekhouden uit de praktijk. We toetsen niet de beheersing van de techniek die eigen is aan één bepaald boekhoudpakket. De boekhoudpakketten die de examencommissie zal gebruiken om vragen op te stellen zijn BOB en ProAcc. Als je met één van deze twee pakketten oefent, kan je je voldoende voorbereiden op onze examens.
Er wordt tevens rekening gehouden met de recentste aanpassingen in de boekhoudwetgeving die doorgevoerd werden sedert 01/01/2016. De gewijzigde structuur van de resultatenrekening heeft immers invloed op de MAR (Minimumindeling van het Algemeen Rekeningenstelsel). De examencommissie voegt daarom een aangepaste MAR toe aan deze vakfiche.
Ook met de wijzigingen in de btw-wetgeving werd rekening gehouden: die is van kracht sedert 01/04/2017. Dit heeft gelukkig weinig gevolgen voor de basis van boekhouden.
In de tweede graad komen in het vak boekhouden vooral de volgende leerinhouden aan bod:
In de volgende tabellen vind je wat je voor elke leerinhoud moet kennen en kunnen op het examen.
Verderop vind je concrete leermiddelen die je kunnen helpen om deze leerinhouden onder de knie te krijgen.
Voor elk van deze leerinhouden moet je op het examen aantonen dat je de volgende vaardigheden beheerst:
Belangrijke richtlijnen
1. Als we bij de leerinhouden spreken over ‘registreren’, dan bedoelen we boekhoudkundig registreren in :
2. Voor de btw gebruik je de volgende rekeningen:
3. Voor de kortingen en kosten op aan- en verkoopfacturen boek je:
Tips
In principe moet je geen voorkennis hebben.
Heb je in de 1ste graad Sociaal Economische Initiatie gekregen, dan heb je wel een kleine voorsprong. Sommige begrippen uit dat vak worden immers ook in boekhouden gebruikt.
Wie voor de eerste keer kennis maakt met dubbel boekhouden doet er goed aan om de basisprincipes onder begeleiding van een ervaringsdeskundige (leraars boekhouden, boekhouders, …) in de vingers te krijgen. Eenmaal je die basisprincipes goed beheerst, kan je het vervolg van het vak boekhouden gemakkelijker zelfstandig verwerken.
Wanneer je met een boekhoudpakket oefent, vergeet dan niet om steeds de onderliggende redenering bij elke boeking te maken. Je moet immers inzicht krijgen in het bedrijfseconomisch proces en niet alleen maar technieken kunnen toepassen.
het begrip boekhouden
het begrip boekhouden definiëren
het doel van een boekhouding
het doel van een boekhouding verklaren
inventaris
het begrip inventaris beschrijven
een eenvoudige inventaris opstellen aan de hand van gegeven cijfermateriaal
het vermogen van een onderneming berekenen aan de hand van een inventaris
balans
het begrip balans definiëren door de begrippen oorsprong en aanwending te gebruiken
delen, rubrieken en balansposten benoemen
de verschillende rubrieken van een balans illustreren met voorbeelden
een gegeven voorbeeld van een balansonderdeel situeren in de balans
het balansevenwicht toelichten
de balans afleiden uit de inventaris
een eenvoudige balans opstellen met rubrieken
rekeningen en grootboek
de balans uitsplitsen in balansrekeningen
het begrip grootboek beschrijven
de samenhang tussen rekeningen en grootboek toelichten
de boekingsregels van de balansrekeningen benoemen
de boekingsregels van de balansrekeningen toepassen
minimumindeling van het algemeen rekeningenstelsel of MAR
het doel van het MAR als geordend boekhoudsysteem toelichten
de decimale structuur en de indeling van het MAR in klassen en groepen toelichten
de balansrekeningen in het MAR situeren
het journaal
het begrip journaal beschrijven
eenvoudige verrichtingen in het journaal registreren
journaalposten interpreteren
salderen van rekeningen
het saldo van rekeningen berekenen
het saldo van rekeningen verklaren
proef- en saldibalans
het begrip proef- en saldibalans beschrijven
het doel van een proef- en saldibalans toelichten
aan de hand van grootboekrekeningen de proefbalans opstellen
aan de hand van de proefbalans de saldibalans opstellen
uitgaande van de saldibalans de eindbalans met rubrieken opstellen
de resultatenrekeningen
het begrip resultatenrekening beschrijven
de boekingsregels voor resultatenrekeningen beschrijven
de boekingsregels voor resultatenrekeningen toepassen
resultatenrekeningen in het MAR situeren
bedrijfskosten en -opbrengsten herkennen en benoemen
financiële kosten en opbrengsten herkennen en benoemen
niet-recurrente bedrijfskosten en -opbrengsten herkennen en benoemen
niet-recurrente financiële kosten en opbrengsten herkennen en benoemen
het resultaat van het boekjaar
de indeling van de resultatenrekening (volgens de jaarrekening) beschrijven en toelichten (let op: nieuwe wetgeving)
het begrip resultaat van het boekjaar definiëren en toelichten
het resultaat van het boekjaar indelen in het bedrijfs- en financieel resultaat
de niet-recurrente kosten en opbrengsten onderbrengen bij het bedrijfsresultaat of het financieel resultaat
aankopen
de aankopen classificeren in
de aankoopfactuur beschrijven
een aankoopfactuur herkennen
eenvoudige aankoopfacturen inclusief btw met en zonder kortingen, kosten en terugstuurbare verpakking registreren
een creditnota beschrijven
een inkomende creditnota herkennen
eenvoudige inkomende creditnota’s inclusief btw met en zonder kortingen en terugstuurbare verpakking registreren
aankoopfacturen en inkomende creditnota’s verwerken met een boekhoudpakket
verkopen
het begrip winkelverkopen beschrijven
uit het totaal van de dagontvangsten de btw en de maatstaf van heffing berekenen
winkelverkopen registreren
een verkoopfactuur herkennen
eenvoudige verkoopfacturen inclusief btw met en zonder kortingen, kosten en terugstuurbare verpakking registreren
een uitgaande creditnota herkennen
eenvoudige uitgaande creditnota’s inclusief btw met en zonder kortingen en terugstuurbare verpakking registreren
verkoopfacturen en uitgaande creditnota’s verwerken met een boekhoudpakket
financiële verrichtingen
de betaling van aankoopfacturen, rekening houdend met bijhorende creditnota’s, registreren
de inning van verkoopfacturen rekening houdend met bijhorende creditnota’s registreren
betalingen en inningen verwerken met een boekhoudpakket
bezoldigingen en sociale lasten
een loonstaat beschrijven
uit een loonstaat voor arbeiders en bedienden relevante gegevens afleiden zoals
de bezoldigingen van arbeiders en bedienden, inclusief de werkgeversbijdrage rsz, registreren
btw principe
het begrip btw beschrijven
toelichten waarom de btw op aankopen een vordering op de btw-administratie betekent
toelichten waarom de btw op verkopen een schuld aan de btw-administratie betekent
btw boekhoudkundig registreren
de rekeningen die gebruikt worden voor btw op aankopen herkennen en benoemen
de rekeningen die gebruikt worden voor btw op verkopen herkennen en benoemen
documenten die verband houden met btw
het doel en het gebruik van de btw-aangifte toelichten
het doel en het gebruik van de klantenlisting toelichten
Basisbegrippen dubbel boekhouden
45 %
Verrichtingen in de loop van het boekjaar
40 %
Btw
15 %
Je moet zelf op zoek naar leermiddelen om je examen voor te bereiden. De Examencommissie stelt zelf geen leermiddelen ter beschikking. Je kan ze kopen in een (online) boekhandel of ontlenen en raadplegen in een bibliotheek. De bibliotheken van de lerarenopleiding aan de universiteit of de hogeschool bieden heel wat leermiddelen aan.Bij elke nieuwe editie van de vakfiche actualiseren we deze bibliografie. Toch is het best mogelijk dat bepaalde werken niet meer verkrijgbaar zijn of dat nieuwe werken die al op de markt zijn nog niet zijn opgenomen. Ook websites veranderen al eens van naam of worden aangepast. Als je niet onmiddellijk op de juiste website terechtkomt, kan je die proberen te vinden via een goede zoekmachine.We maken bewust een selectie van leermiddelen die ons op dit ogenblik het meest aangewezen lijken om je voor te bereiden op onze examens. Zo willen we je helpen om je studie efficiënter aan te pakken. Je kan echter ook andere werken of cursussen gebruiken bij je voorbereiding op het examen.Hieronder staan enkele handboeken die vaak gebruikt worden in het secundair onderwijs. Ze bieden je voldoende ondersteuning om de leerstof zelfstandig te verwerken. We verwijzen naar websites of andere uitgaven die je ook kunnen helpen bij je voorbereiding.
Optimum 3 : Handelseconomie Boekhouden
Van In
www.vanin.be
ACTIE!
Me & Company 3 / Office 3.2 (Focus 4 bevat de basisprincipes van dubbel boekhouden)Let op: dit is een leerwerkboek
http://www.lexalert.be/nl/article/omzetting-boekhoudrichtijn-belgisch-recht-het-kb
Wijzigingen in jaarrekening en MAR sinds 1 januari 2016: beknopt maar met verwijzing naar de volledige tekst van het koninklijk besluit
http://www.cnc-cbn.be/files/news/link/20072016_Ontwerpadvies_Niet_recurrente_resultaten_NL_ED.pdf
Commissie voor Boekhoudkundige Normen: nieuwe schema van de resultatenrekening en overzicht van MAR-rekeningen in verband met niet-recurrente resultaten
https://www.nbb.be/nl/balanscentrale/opmaken/modellen/modellen-ondernemingen
Website van de NBB/ Balanscentrale: Standaardmodellen van jaarrekeningen in functie van de grootte van de onderneming