Skip to Main Content

Vakfiche boekhouden 2 bso

Geldig van 01 januari 2022 tot en met 31 december 2022
 

content

Studierichting

Geen studierichtingen gevonden

Referentiekader

ReferentiekaderOpmerking
LeerplannenGO! 2006/126 OVSG O/2/2013/169 VVKSO D/2013/7841/003

Inhoud

Waarom leer je dit vak?

Het vak Boekhouden is een praktisch vak. Je leert de inhouden van dit vak beheersen om in een onderneming eenvoudige boekhoudverrichtingen uit te voeren en je voor te bereiden op het ondernemerschap.

Elke activiteit die een onderneming of een zelfstandige onderneemt brengt kosten, opbrengsten, inkomsten en/of uitgaven met zich mee. Het is belangrijk dat die allemaal geregistreerd worden op een gestructureerde wijze. Alle belanghebbenden zoals aandeelhouders, leveranciers, klanten, kredietverschaffers, fiscus, werknemers, …moeten hier immers een duidelijk zicht op krijgen.

Boekhouden is een methode om alle bedrijfsactiviteiten met financiële gevolgen op een uniforme wijze te registreren. Alle bedrijven moeten daarbij dezelfde spelregels respecteren zodat we ze bijvoorbeeld binnen eenzelfde sector kunnen vergelijken.

Ook voor de ondernemer of de zelfstandige zelf is het belangrijk inzicht te hebben in de boekhouding of de financiële toestand van zijn bedrijf. Hij moet er een antwoord vinden op zeer uiteenlopende vragen: of zijn onderneming winst  maakt, hoeveel de omzet bedraagt, hoeveel schulden hij heeft openstaan, hoe hoog zijn personeelskosten zijn, of hij moet investeren, …

Zelf een boekhouding kunnen voeren en kunnen lezen, dat is het doel van dit vak. Daarvoor moet je de boekhoudregels en het systeem van dubbel boekhouden beheersen. Wanneer je die boekhoudprincipes beheerst kan je elke bedrijfsactiviteit boekhoudkundig registreren. Je kan later ook zelf toezicht houden op je eigen bedrijf. Ook al besteed je je boekhouding uit aan een gespecialiseerde boekhouder of accountant, dan nog kan je je boekhouding lezen, begrijpen en er belangrijke besluiten uit trekken.

Toon meer
Toon minder

Op het examen krijg je:

  • theorievragen.
  • documenten die je moet verwerken in een boekhoudalgoritme, grootboek of journaal.
  • vragen over een boekhoudpakket aan de hand van schermafdrukken en lijsten, zowel om aan te vullen als om te interpreteren.

 

De examencommissie toetst zo je kennis van en inzicht in boekhouden uit de praktijk. We toetsen niet de beheersing van de techniek die eigen is aan één bepaald boekhoudpakket. De boekhoudpakketten die de examencommissie zal gebruiken om vragen op te stellen zijn BOB en ProAcc. Als je met één van deze twee pakketten oefent, kan je je voldoende voorbereiden op onze examens.

Er wordt tevens rekening gehouden met de recentste aanpassingen in de boekhoudwetgeving die doorgevoerd werden sedert 01/01/2016. De gewijzigde structuur van de resultatenrekening heeft immers invloed op de MAR (Minimumindeling van het Algemeen Rekeningenstelsel). De examencommissie voegt daarom een aangepaste MAR toe aan deze vakfiche.

Ook met de wijzigingen in de btw-wetgeving werd rekening gehouden: die is van kracht sedert 01/04/2017. Dit heeft gelukkig weinig gevolgen voor de basis van boekhouden.

Wat moet je leren?

In de tweede graad komen in het vak boekhouden vooral de volgende leerinhouden aan bod:

  • de basisprincipes van het dubbel boekhouden
  • courante boekingen in de loop van het boekjaar.
  • het btw-principe

 

In de volgende tabellen vind je wat je voor elke leerinhoud moet kennen en kunnen op het examen.

Verderop vind je concrete leermiddelen die je kunnen helpen om deze leerinhouden onder de knie te krijgen.

 

Voor elk van deze leerinhouden moet je op het examen aantonen dat je de volgende vaardigheden beheerst:

  • details opmerken
  • nauwkeurig rekenen
  • boekingen ordelijk en nauwkeurig uitvoeren in een boekhoudalgoritme, grootboek of journaal

Belangrijke richtlijnen

1.  Als we bij de leerinhouden spreken over ‘registreren’, dan bedoelen we boekhoudkundig registreren in :

  • een boekhoudalgoritme,
  • het grootboek of
  • het journaal

 

2.  Voor de btw gebruik je de volgende rekeningen:

  • tijdens de boekingsperiode:
    • bij een aankoopfactuur:   41110
    • bij een verkoopfactuur:    45110
    • bij een inkomende creditnota:       45120
    • bij een uitgaande creditnota:         41120

 

  • bij de btw-afrekening, één keer per kwartaal of per maand, voor de overboeking van het saldo:
    • bij een vordering op de overheid:   41100
    • bij een schuld aan de overheid:     45100

 

3.  Voor de kortingen en kosten op aan- en verkoopfacturen boek je:

  • bij een aankoop het nettobedrag exclusief btw op de rekening 60400.
    Met nettobedrag wordt bedoeld: aankoopprijs – handelskorting + aankoopkosten.
    Er worden dus geen afzonderlijke rekeningen gebruikt voor de handelskorting en de aankoopkosten.

 

  • bij een verkoop het nettobedrag exclusief btw op de rekening 70400.
    Met nettobedrag wordt bedoeld: verkoopprijs – handelskorting.
    De verkoopkosten komen op de rekening 74600.

 

Tips

In principe moet je geen voorkennis hebben.

Heb je in de 1ste graad Sociaal Economische Initiatie gekregen, dan heb je wel een kleine voorsprong. Sommige begrippen uit dat vak worden immers ook in boekhouden gebruikt.

Wie voor de eerste keer kennis maakt met dubbel boekhouden doet er goed aan om de basisprincipes onder begeleiding van een ervaringsdeskundige (leraars boekhouden, boekhouders, …) in de vingers te krijgen. Eenmaal je die basisprincipes goed beheerst, kan je het vervolg van het vak boekhouden gemakkelijker zelfstandig verwerken.

Wanneer je met een boekhoudpakket oefent, vergeet dan niet om steeds de onderliggende redenering bij elke boeking te maken. Je moet immers inzicht krijgen in het bedrijfseconomisch proces en niet alleen maar technieken kunnen toepassen.

Algemeen kader

Wat moet je kennen?
Wat moet je kunnen?

het begrip boekhouden

het begrip boekhouden definiëren

het doel van een boekhouding

het doel van een boekhouding verklaren

Basisbegrippen van dubbel boekhouden

Wat moet je kennen?
Wat moet je kunnen?

inventaris

het begrip inventaris beschrijven

een eenvoudige inventaris opstellen aan de hand van gegeven cijfermateriaal

het vermogen van een onderneming berekenen aan de hand van een inventaris

balans

het begrip balans definiëren door de begrippen oorsprong en aanwending te gebruiken

delen, rubrieken en balansposten benoemen

de verschillende rubrieken van een balans illustreren met voorbeelden

een gegeven voorbeeld van een balansonderdeel situeren in de balans

het balansevenwicht toelichten

de balans afleiden uit de inventaris

een eenvoudige balans opstellen met rubrieken

rekeningen en grootboek

de balans uitsplitsen in balansrekeningen

het begrip grootboek beschrijven

de samenhang tussen rekeningen en grootboek toelichten

de boekingsregels van de balansrekeningen benoemen

de boekingsregels van de balansrekeningen toepassen

minimumindeling van het algemeen rekeningenstelsel of MAR

het doel van het MAR als geordend boekhoudsysteem toelichten

de decimale structuur en de indeling van het MAR in klassen en groepen toelichten

de balansrekeningen in het MAR situeren

het journaal

het begrip journaal beschrijven

eenvoudige verrichtingen in het journaal registreren

journaalposten interpreteren

salderen van rekeningen

het saldo van rekeningen berekenen

het saldo van rekeningen verklaren

proef- en saldibalans

het begrip proef- en saldibalans beschrijven

het doel van een proef- en saldibalans toelichten

aan de hand van grootboekrekeningen de proefbalans opstellen

aan de hand van de proefbalans de saldibalans opstellen

uitgaande van de saldibalans de eindbalans met rubrieken opstellen

de resultatenrekeningen

het begrip resultatenrekening beschrijven

de boekingsregels voor resultatenrekeningen beschrijven

de boekingsregels voor resultatenrekeningen toepassen

resultatenrekeningen in het MAR situeren

bedrijfskosten en -opbrengsten herkennen en benoemen

financiële kosten en opbrengsten herkennen en benoemen

niet-recurrente bedrijfskosten en -opbrengsten herkennen en benoemen

niet-recurrente financiële kosten en opbrengsten herkennen en benoemen

het resultaat van het boekjaar

de indeling van de resultatenrekening (volgens de jaarrekening) beschrijven en toelichten (let op: nieuwe wetgeving)

het begrip resultaat van het boekjaar definiëren en toelichten

het resultaat van het boekjaar indelen in het bedrijfs- en financieel resultaat

de niet-recurrente kosten en opbrengsten onderbrengen bij het bedrijfsresultaat of het financieel resultaat

Verrichtingen in de loop van het boekjaar

Wat moet je kennen?
Wat moet je kunnen?

aankopen

  • aankoopfactuur
  • inkomende creditnota
  • aankopen in het boekhoudpakket

de aankopen classificeren in

  • aankopen van handelsgoederen
  • aankopen van diensten en diverse goederen
  • aankopen van vaste activa

 

de aankoopfactuur beschrijven

een aankoopfactuur herkennen

eenvoudige aankoopfacturen inclusief btw met en zonder kortingen, kosten en terugstuurbare verpakking registreren

een creditnota beschrijven

een inkomende creditnota herkennen

eenvoudige inkomende creditnota’s inclusief btw met en zonder kortingen en terugstuurbare verpakking registreren

aankoopfacturen en inkomende creditnota’s verwerken met een boekhoudpakket

verkopen

  • winkelverkopen
  • verkopen met factuur
  • uitgaande creditnota
  • verkopen in het boekhoudpakket

 

het begrip winkelverkopen beschrijven

uit het totaal van de dagontvangsten de btw en de maatstaf van heffing berekenen

winkelverkopen registreren

een verkoopfactuur herkennen

eenvoudige verkoopfacturen inclusief btw met en zonder kortingen, kosten en terugstuurbare verpakking registreren

een uitgaande creditnota herkennen

eenvoudige uitgaande creditnota’s inclusief btw met en zonder kortingen en terugstuurbare verpakking registreren

verkoopfacturen en uitgaande creditnota’s verwerken met een boekhoudpakket

financiële verrichtingen

  • betalingen
  • inningen
  • financiële verrichtingen in het boekhoudpakket

de betaling van aankoopfacturen, rekening houdend met bijhorende creditnota’s, registreren

de inning van verkoopfacturen rekening houdend met bijhorende creditnota’s registreren

betalingen en inningen  verwerken met een boekhoudpakket

bezoldigingen en sociale lasten

  • loonstaat en loonkost
  • boekhoudkundige verwerking

 

een loonstaat beschrijven

uit een loonstaat voor arbeiders en bedienden relevante gegevens afleiden zoals

  • het bruto- en nettoloon of -salaris
  • de werkgevers- en werknemersbijdrage rsz
  • de bedrijfsvoorheffing
  • de totale loonkost

 

de bezoldigingen van arbeiders en bedienden, inclusief de werkgeversbijdrage rsz, registreren

Btw

Wat moet je kennen?
Wat moet je kunnen?

btw principe

het begrip btw beschrijven

toelichten waarom de btw op aankopen een vordering op de btw-administratie betekent

toelichten waarom de btw op verkopen een schuld aan de btw-administratie betekent

btw boekhoudkundig registreren

de rekeningen die gebruikt worden voor btw op aankopen herkennen en benoemen

de rekeningen die gebruikt worden voor btw op verkopen herkennen en benoemen

documenten die verband houden met btw

  • btw-aangifte
  • klantenlisting

het doel en het gebruik van de btw-aangifte toelichten

het doel en het gebruik van de klantenlisting toelichten

Welke opdracht moet je uitvoeren?

Dit vak heeft geen opdrachten

Welke bijlagen heb je nodig?

Bijlage
Bijlage 1 Veel gebruikte afkortingen.pdf
Bijlage 4 Boekhoudalgoritme in Edumatic.pdf
Bijlage 5 Nieuwe boekhoudwetgeving-aandachtspunten.pdf
Bijlage 2 MAR_nieuw_2017.pdf
Bijlage 3 btw-aangifte.pdf

Hoe verloopt het examen?

120 minuten voor examens vanaf 01-01-2022 tot 31-12-2022
Het examen boekhouden is een digitaal examen. Vraag je je af hoe een digitaal examen verloopt? De uitleg over onze digitale examens, de instructies en heel wat voorbeeldvragen vind je op http://examencommissiesecundaironderwijs.be/examens
/
Kladpapier Balpen Digitale rekenmachine op de computer Bijlagen - veel gebruikte afkortingen - MAR - btw-aangifte
Het digitaal examen bestaat uit gesloten vragen. Er zijn verschillende vraagtypes: invulvragen, sleepvragen, dropdownvragen, meerkeuzevragen en boekhoudalgoritmes. Elk vraagtype heeft zijn eigen instructiezin, die duidelijk aangeeft wat je precies moet doen. Het is belangrijk dat je de verschillende vraagtypes vooraf inoefent. Op de website vind je enkele voorbeeldvragen, waarin je ze kan uitproberen. Uiteraard is dit geen echt examen: de bedoeling is dat je de techniek van de digitale vraagtypes in de vingers krijgt. Boekingen kunnen op volgende manieren gevraagd worden: - in journaalposten - op grootboekrekeningen - in een boekhoudalgoritme. Een boekhoudalgoritme, of coderingsschema of redeneerschema, is een hulpmiddel om stapsgewijs tot de juiste boeking te komen. Daarbij beantwoord je enkele vragen die leiden tot de uiteindelijke boeking: - welke rekeningen veranderen? - welke is het MAR-nummer van deze rekeningen? - is het een actief-, passief-, kosten- of opbrengstenrekening? - wordt de rekening vermeerderd of verminderd? - welk is het te boeken bedrag? - controleer of het debettotaal gelijk is aan het credittotaal;

Hoe beoordelen we het examen?

Via het examen test de examencommissie vooral of de kandidaat een inzichtelijk redeneervermogen heeft. Daarvoor wordt vooral het boekhoudalgoritme (redeneerschema) gehanteerd. Tevens wordt getest of de kandidaat het waarom van een boeking en de achterliggende mechanismen beheerst. Je kennis van en inzicht in boekhouden wordt in de eerste plaats getest via theoretische vragen, zoals: - welke soort rekening is het? A/P/K/O - op welke zijde van de rekening boek je … ? - welke rekening gebruik je om … te registreren? - wat is de betekenis van rekening … ? - … Op de tweede plaats wordt je inzicht in boekhouden getest aan de hand van praktische toepassingen, zoals: - een balans of resultatenrekening kunnen aanvullen - het kunnen lezen van documenten (AF, VF, CNA, CNV, BU, …) en er vragen over kunnen beantwoorden; dat kunnen schermafdrukken uit een boekhoudpakket zijn; - documenten boekhoudkundig verwerken (coderen) in een boekhoudalgoritme, in een grootboek, in een journaal of in een blanco schermafdruk uit een boekhoudpakket; - berekenen van het resultaat van de onderneming; - … Sommige vragen handelen over één bepaalde leerinhoud: bijvoorbeeld over aankopen, verkopen, personeelskosten, btw, … Andere vragen gaan echter over de leerinhouden heen: bijvoorbeeld over verschillende elementen uit een balans of resultatenrekening, … REGELS BIJ QUOTERING VAN HET BOEKHOUDALGORITME De boekingen van verrichtingen zal je meestal moeten invoeren in een boekhoudalgoritme, zoals hieronder voorgesteld. - Bij het invullen van een boekhoudalgoritme, bekom je punten per regel die juist is. - Dit wil zeggen: het rekeningnummer, het bedrag en de plaats van het bedrag (D of C) moeten juist zijn. Als hierin iets fout is, bekom je geen punten. - De rekeningnaam verschijnt automatisch wanneer je het rekeningnummer hebt ingevoerd. Een volledig rekeningnummer bestaat uit 5 cijfers. - Je mag, maar moet niet de soort rekening (A/P/K/O) of +/- invullen. Dit grijze gedeelte wordt niet gequoteerd. Je mag ze gebruiken om je redenering op te bouwen. Maak je hierin fouten, dan worden hiervoor geen punten afgetrokken. - Het debet- en credittotaal wordt automatisch berekend: dit deel wordt ook niet gequoteerd. In de bijlagen vind je een voorbeeld van zo'n boekhoudalgoritme. REGELS BIJ QUOTERING VAN MEERKEUZEVRAGEN Bij de meerkeuzevragen is er telkens slechts één antwoord mogelijk. Er worden geen punten afgetrokken voor een fout antwoord. Met andere woorden: er gebeurt geen giscorrectie.

Basisbegrippen dubbel boekhouden

45 %

Verrichtingen in de loop van het boekjaar

40 %

Btw

15 %

Met welk materiaal bereid je je voor?

Je moet zelf op zoek naar leermiddelen om je examen voor te bereiden. De Examencommissie stelt zelf geen leermiddelen ter beschikking. Je kan ze kopen in een (online) boekhandel of ontlenen en raadplegen in een bibliotheek. De bibliotheken van de lerarenopleiding aan de universiteit of de hogeschool bieden heel wat leermiddelen aan.
Bij elke nieuwe editie van de vakfiche actualiseren we deze bibliografie. Toch is het best mogelijk dat bepaalde werken niet meer verkrijgbaar zijn of dat nieuwe werken die al op de markt zijn nog niet zijn opgenomen. Ook websites veranderen al eens van naam of worden aangepast. Als je niet onmiddellijk op de juiste website terechtkomt, kan je die proberen te vinden via een goede zoekmachine.
We maken bewust een selectie van leermiddelen die ons op dit ogenblik het meest aangewezen lijken om je voor te bereiden op onze examens. Zo willen we je helpen om je studie efficiënter aan te pakken. Je kan echter ook andere werken of cursussen gebruiken bij je voorbereiding op het examen.
Hieronder staan enkele handboeken die vaak gebruikt worden in het secundair onderwijs. Ze bieden je voldoende ondersteuning om de leerstof zelfstandig te verwerken. We verwijzen naar websites of andere uitgaven die je ook kunnen helpen bij je voorbereiding.
 

Methode
Uitgeverij
Gegevens

Optimum 3 : Handelseconomie  Boekhouden

Van In

www.vanin.be

 

ACTIE!

Van In

www.vanin.be

 

Me & Company 3 / Office 3.2  (Focus 4 bevat de basisprincipes van dubbel boekhouden)
Let op: dit is een leerwerkboek

Van In

www.vanin.be

 

Website
Hoe kan deze site je helpen? Wat vind je hier?

http://www.lexalert.be/nl/article/omzetting-boekhoudrichtijn-belgisch-recht-het-kb

Wijzigingen in jaarrekening en MAR sinds 1 januari 2016: beknopt maar met verwijzing naar de volledige tekst van het koninklijk besluit

http://www.cnc-cbn.be/files/news/link/20072016_Ontwerpadvies_Niet_recurrente_resultaten_NL_ED.pdf

Commissie voor Boekhoudkundige Normen: nieuwe schema van de resultatenrekening en overzicht van MAR-rekeningen in verband met niet-recurrente resultaten

https://www.nbb.be/nl/balanscentrale/opmaken/modellen/modellen-ondernemingen

Website van de NBB/ Balanscentrale: Standaardmodellen van jaarrekeningen in functie van de grootte van de onderneming

/
2024.03.26.01