Het vak algemene economie is een childvak van het vak economie, samen met het vak bedrijfseconomie.Voor het vak economie moet je een economische kijk op de samenleving ontwikkelen en je woordenschat uitbreiden met economische begrippen om in een taal eigen aan de economie te kunnen communiceren. Bovendien moet je inzicht verwerven in de economische mechanismen die een belangrijke rol spelen in de samenleving.Om dit inzicht te verwerven, vertrek je van realistische en actuele situaties. Het is belangrijk om zelfstandig en op actieve wijze inzicht in de leerinhouden te krijgen. Dit doe je door gegevens op te zoeken, teksten, cijfermateriaal en grafieken uit krantenartikelen en nieuwsberichten te bestuderen en te analyseren. Pas de verworven inzichten toe op nieuwe situaties, op de actualiteit en leg verbanden tussen de leerinhouden.Het vak economie leert je kritisch reflecteren op de actualiteit vanuit een economisch perspectief en zo zal je als een kritische en weerbare burger kunnen functioneren in en participeren aan onze samenleving.Voor het vak economie werk je aan je onderzoekscompetenties. Hierdoor kan je je onderzoeksvaardigheden oefenen, zowel in functie van levenslang leren als ter voorbereiding op de bachelor- en masterproeven in het hoger onderwijs. Je leert hypotheses of vragen te formuleren, analyseren, argumenteren, bewijzen en hierover te rapporteren. Tenslotte leer je kritisch reflecteren op je denken en handelen.Het werken aan je onderzoeksvaardigheden voor het vak economie helpt je om verbanden te leggen binnen het vak economie alsook met andere vakken en bij levensechte situaties en problemen uit de maatschappij.De onderzoeksopdracht voor de pool economie moet ofwel voor algemene economie ofwel voor bedrijfseconomie ofwel deels voor algemene economie en deels voor bedrijfseconomie uitgevoerd worden.Verderop in de rubriek 'Opdrachten, taken, werkjes ...' vind je de concrete opdracht. Hieronder lichten we in het algemeen toe hoe je een onderzoeksopdracht moet uitvoeren.Deze vakfiche sluit nauw aan bij de eindtermen van de Vlaamse overheid. Deze eindtermen vormen de basis voor onze examens. Zo toetsen we of je de vereiste vaardigheden en competenties voldoende beheerst.
de markt
dit begrip benoemen, definiëren en illustreren
de productmarkt of goederen- en dienstenmarktde arbeidsmarktde financiële marktde wisselmarkt
deze soorten markten benoemen en definiëren
de kenmerken van een competitieve markt
deze kenmerken benoemen, beschrijven en toepassen
het aanbod en de aanbodcurve
de begrippen aanbod en aanbodcurve benoemen en definiërenhet aanbod grafisch voorstellen op basis van cijfergegevenshet verloop van de aanbodcurve toelichten en verklareneen beweging op de aanbodcurve toelichten, grafisch voorstellen, verklaren en toepasseneen verschuiving van de aanbodcurve toelichten grafisch voorstellen, verklaren en toepassen
de vraag en de vraagcurve
de begrippen vraag en vraagcurve benoemen en definiërende vraag grafisch voorstellen op basis van cijfergegevenshet verloop van de vraagcurve toelichten en verklareneen beweging op de vraagcurve toelichten, grafisch voorstellen, verklaren en toepasseneen verschuiving van de vraagcurve toelichten, grafisch voorstellen, verklaren en toepassen
de prijsvorming op een competitieve markt
de begrippen marktevenwicht, markt- of evenwichtsprijs en markt- of evenwichtshoeveelheid benoemen en definiërenhet marktevenwicht grafisch bepalende werking van het marktmechanisme toelichten en toepassen door gebruik te maken van vraag- en aanbodschema’sde signaal- en coördinatiefunctie van het prijsmechanisme benoemen, toelichten en toepassende factoren die het aanbod beïnvloeden benoemende factoren die de vraag beïnvloeden benoemenhet effect van vraag- en aanbodverschuivingen op de prijs grafisch voorstellen, toelichten, verklaren en toepassen
de prijselasticiteit van vraag en aanbod
de begrippen prijselasticiteit van de vraag en het aanbod beschrijvende prijselasticiteit van de vraag en van het aanbod berekenen, interpreteren en toepassende effecten van vraag- en aanbodverschuivingen op de prijs toelichten en grafisch voorstellen zowel bij een elastische als een inelastische vraag en een elastisch als een inelastisch aanbod
de vrije prijsvorming als welvaartsoptimum
het welvaartsoptimum volgens Smith en Pareto beschrijvenhet begrip Pareto-optimum toelichten en grafisch voorstellenhet consumenten- en het producentensurplus toelichten en grafisch bepalen
de kenmerken van niet competitieve markten (monopolie, oligopolie en monopolistische concurrentie)
de belangrijkste kenmerken van niet competitieve markten (monopolie, oligopolie en monopolistische concurrentie) benoemen, beschrijven en vergelijken
monopolie
het begrip monopolie beschrijven, herkennen en illustrerende oorzaken van het ontstaan van monopolies benoemen en beschrijvende prijsvorming bij monopolie beschrijven, toelichtende evenwichtshoeveelheid, de evenwichtsprijs en de winst grafisch bepalenhet systeem van prijsdiscriminatie beschrijven
oligopolie
het begrip oligopolie beschrijven, herkennen en illustrerende oorzaken van het ontstaan van oligopolies benoemen en beschrijvende prijsvorming bij oligopolie toelichtende evenwichtshoeveelheid, de evenwichtsprijs en de winst van de grafisch bepalen
monopolistische concurrentie
het begrip monopolistische concurrentie beschrijven, herkennen en illustrerende prijsvorming bij monopolistische concurrentie toelichtende evenwichtshoeveelheid, de evenwichtsprijs en de winst van de grafisch bepalen
het welvaartsverlies bij monopolistische situaties
het welvaartsverlies bij monopolistische situaties toelichten en grafisch bepalen
instrumenten voor tussenkomst van de overheid
de instrumenten voor tussenkomst van de overheid benoemen
prijsreglementering
de werking van maximum- en minimumprijszetting toelichten en grafisch voorstellende effecten van maximum- en minimumprijszetting toelichten en grafisch voorstellen het welvaartsverlies bij prijsreglementering toelichten en grafisch voorstellen
productiequota
de werking van productiequota toelichten en grafisch voorstellende effecten van productiequota toelichten en grafisch voorstellen
belastingen en subsidies
de werking van belastingen en subsidies toelichten en grafisch voorstellende effecten van belastingen en subsidies toelichten en grafisch voorstellen
tekortkomingen op competitieve markten
de motieven voor tussenkomst van de overheid op competitieve markten benoemen
externe effecten
positieve en negatieve externe effecten benoemen, herkennen, beschrijven en illustrerenhet falen van het marktmechanisme bij positieve en negatieve externe effecten beschrijvende instrumenten voor tussenkomst van de overheid bij negatieve externe effecten benoemen en beschrijven
collectieve behoeften
het begrip collectieve behoefte benoemen, herkennen, beschrijven en illustrerenhet falen van het marktmechanisme voor collectieve behoeften beschrijvenhet begrip (quasi-) publieke goederen benoemen, beschrijven, illustreren en herkennen
tekortkomingen op niet competitieve markten
de motieven voor tussenkomst van de overheid op niet competitieve markten benoemen en beschrijven
het mededingingsbeleid
het begrip mededingingsbeleid beschrijvende tussenkomst van de Europese overheid om het welvaartsverlies bij monopolistische situaties te beperken beschrijven de tussenkomst van de Belgische overheid om het welvaartsverlies bij monopolistische situaties te beperken beschrijven
het aanbod van arbeidde aanbodcurve
het begrip aanbod van arbeid beschrijvenhet aanbod op de arbeidsmarkt grafisch voorstellen
factoren die het arbeidsaanbod beïnvloeden
factoren die het arbeidsaanbod bepalen, benoemen, beschrijven en toepassen
de vraag naar arbeidde vraagcurve
het begrip vraag naar arbeid beschrijvende vraag op de arbeidsmarkt grafisch voorstellen
de factoren die de vraag naar arbeid beïnvloeden
de factoren die de arbeidsvraag bepalen, benoemen, beschrijven en toepassenhet begrip arbeidsproductiviteit en het verband met de vraag naar arbeid beschrijvende arbeidsproductiviteit berekenen
het marktevenwicht: markt- of evenwichtsprijs (loon) en markt- of evenwichtshoeveelheidde werking van het marktmechanisme: de wet van vraag en aanbodde signaal- en coördinatiefunctie van het marktmechanismehet effect van vraag- en aanbodverschuivingen op het loon
het marktevenwicht, de markt- of evenwichtsprijs (loon) en de markt- of evenwichtshoeveelheid grafisch bepalende werking van het marktmechanisme toelichten en toepassen door gebruik te maken van vraag- en aanbodschema’sde signaal- en coördinatiefunctie van het prijsmechanisme benoemen, toelichten, beschrijven en toepassenhet effect van vraag- en aanbodverschuivingen op het loon grafisch voorstellen, toelichten, verklaren en toepassen
de werknemers- en de werkgeversorganisatiesde rol van de werknemers- , de werkgeversorganisaties en de overheid bij de loonvorming
de werknemers- en de werkgeversorganisaties benoemen, herkennen en beschrijvende rol van de werknemers- , de werkgeversorganisaties en de overheid bij de loonvorming beschrijven
de bepaling van minimumlonen
de bepaling van minimumlonen grafisch toelichten
het werkgelegenheidsbeleid
het werkgelegenheidsbeleid illustreren
de koppeling van de lonen aan de evolutie van het gezondheidsindexcijfer (loonindexering)
de koppeling van de lonen aan de evolutie van het gezondheidsindexcijfer (loonindexering) beschrijven
de rol van geld in de economie
de rol van het geld in de economie beschrijven
de soorten geld
de soorten geld (chartaal geld en giraal geld) benoemen, illustreren en beschrijven
de rol van de bank van op de financiële markten
de rol van de bank van op de financiële markt beschrijven
het aanbod van geld door gezinnen, ondernemingen, overheid en buitenland
het aanbod van geld door gezinnen, ondernemingen, overheid en buitenland beschrijven
de aanbodcurve
het aanbod op de financiële markt grafisch voorstellen
de vraag naar geld door gezinnen, ondernemingen, overheid en buitenland
de vraag naar geld door gezinnen, ondernemingen, overheid en buitenland beschrijven
de vraagcurve
de vraag op de financiële markt grafisch voorstellen
het marktevenwicht: markt- of evenwichtsprijs (intrest) en markt- of evenwichtshoeveelheidde werking van het marktmechanismemarktmechanisme: de wet van vraag en aanbodde signaal- en coördinatiefunctie van het marktmechanismehet effect van vraag- en aanbodverschuivingen op de intrest
het marktevenwicht, de markt- of evenwichtsprijs (intrest) en de markt- of evenwichtshoeveelheid grafisch bepalende werking van het marktmechanisme toelichten en toepassen door gebruik te maken van vraag- en aanbodschema’sde signaal- en coördinatiefunctie van het prijsmechanisme benoemen, toelichten, beschrijven en toepassenhet effect van vraag- en aanbodverschuivingen grafisch voorstellen, toelichten, verklaren en toepassen
het monetair beleid van de centrale banken
de doelstelling van het monetair beleid van de ECB beschrijvende instrumenten van het monetair beleid van de ECB beschrijven
de soorten inkomensverdeling
de soorten inkomensverdeling benoemen en beschrijven
de meting van inkomensongelijkheid
het meten van inkomensongelijkheid beschrijven
de grafische voorstelling van de ongelijke inkomensverdeling: de Lorenzcurve
het falen van het marktmechanisme bij de inkomensverdeling beschrijvende inkomensverdeling binnen een land grafisch voorstellen en beschrijven aan de hand van de Lorenzcurvede inkomensverdeling tussen landen vergelijken aan de hand van de Lorenzcurven
de Ginicoëfficient
de Ginicoëfficientde inkomensverdeling binnen een land bepalen en beschrijven aan de hand van de Ginicoëfficientde inkomensverdeling tussen landen vergelijken aan de hand van de Ginicoëfficienten
persoonlijke eigenschappenvermogensociaal milieuarbeidsmarktfactoren
deze oorzaken van inkomensongelijkheid benoemen en beschrijven
de instrumenten van inkomensherverdeling benoemen en beschrijven
de personenbelasting
het systeem van de personenbelasting toelichtende herverdelende werking van de personenbelasting toelichten
de sociale zekerheid
het sociale zekerheidssysteem in België beschrijvende herverdelende werking van de sociale zekerheid toelichten
armoede
het begrip armoede beschrijven
de meting van armoede
methodes om de armoede te meten benoemende wettelijke, relatieve, absolute en subjectieve methode beschrijven
armoedebestrijding
de maatregelen die ondernomen kunnen worden om armoede te bestrijden benoemen
het ontstaan van internationale handel
het ontstaan van internationale handel beschrijvende economische verklaringen voor internationale handel (de theorie van de absolute kostenvoordelen van Adam Smith en de theorie van de comparatieve kostenvoordelen van David Ricardo) toelichten
handelsbelemmeringen
argumenten voor handelsbelemmeringen benoemen en beschrijvende vormen van handelsbelemmeringen benoemen en beschrijvende afbouw van handelsbelemmeringen door multilaterale onderhandelingen in het kader van de Wereldhandelsorganisatie beschrijvende afbouw van handelsbelemmeringen via de creatie van regionale handelszones beschrijvende gelijkenissen en de verschillen tussen een vrijhandelszone, een douane-unie en een economische unie benoemen
kenmerken van de wisselmarkt: een competitieve markt
de kenmerken van de wisselmarkt benoemen en beschrijven
het aanbod en de aanbodcurve op de wisselmarkt
het begrip aanbod op de wisselmarkt beschrijvenhet aanbod op de wisselmarkt grafisch voorstellen
de vraag en de vraagcurve op de wisselmarkt
het begrip vraag op de wisselmarkt beschrijvende vraag op de wisselmarkt grafisch voorstellen
de prijsvorming op de vrije wisselmarkt
het begrip wisselkoers beschrijvenhet marktevenwicht, de markt- of evenwichtsprijs (wisselkoers) en de markt- of evenwichtshoeveelheid op de vrije wisselmarkt grafisch bepalende werking van het marktmechanismemarktmechanisme toelichten en toepassen door gebruik te maken van vraag- en aanbodschema’sde signaal- en coördinatiefunctie van het prijsmechanisme benoemen, toelichten, beschrijven en toepassende effecten van vraag- en aanbodverschuivingen op de wisselkoers grafisch voorstellen, toelichten, verklaren en toepassen
het systeem van stabiele wisselkoersen
het tot stand komen van de wisselkoers in een systeem van stabiele wisselkoersen beschrijven
inflatie en deflatie
de begrippen inflatie en deflatie beschrijvenhet onderscheid tussen inflatie en deflatie beschrijven
de meting van inflatie en deflatie
inflatie en deflatie berekenen voor een cijfervoorbeeld
de ruilvergelijking van Fisher
inflatie verklaren door de ruilvergelijking van Fisher
de oorzaken van inflatie:
de oorzaken van inflatie benoemen en beschrijven
de oorzaken van deflatie:
de oorzaken van deflatie benoemen en beschrijven
gevolgen van inflatie
de positieve en negatieve gevolgen van inflatie benoemen beschrijven
gevolgen van deflatie
de positieve en negatieve gevolgen van deflatie benoemen beschrijven
het monetair beleid van de centrale ECB
het monetair beleid van de ECB om inflatie te bestrijden beschrijven
het beleid van de regeringen
het beleid van de regeringen om inflatie te bestrijden beschrijven
het bruto binnenlands product
het begrip bruto binnenlands product beschrijven
de bestedingsbenaderingde inkomensbenaderingde productiebenadering
de drie berekeningswijzen van het bbp benoemen en toelichten de samenstelling van het bbp vanuit de bestedingsbenadering, de inkomensbenadering en de productiebenadering toelichten
het nominale en het reële bbp
het onderscheid tussen de nominale en de reële evolutie van het bbp beschrijven
het bbp als welvaartsindicatortekortkomingen van het bbp als welvaartsindicator
het bbp als welvaartsindicator beschrijventekortkomingen van het bbp als welvaartsindicator beschrijven
de menselijk ontwikkelingsindicator van de VN als welvaartsindicator
de menselijk ontwikkelingsindicator van de VN als welvaartsindicator beschrijven
economische groei
het begrip economische groei beschrijvende economische groei berekenen
het bbp per capitavergelijking van economische groei
het bruto binnenlands product per hoofd berekenende economische groei internationaal vergelijken
determinanten van economische groei
de determinanten van economische groei benoemen en beschrijven
arbeid
het verschil tussen kwantiteit en kwaliteit van arbeid illustrerende begrippen bevolking op arbeidsleeftijd of op beroepsactieve leeftijd, economisch actieve of beroepsbevolking, werkenden, werklozen, economische inactieve bevolking beschrijvende bevolking op arbeidsleeftijd, de beroepsbevolking, de werkenden, de werklozen, de economische inactieve bevolking berekenende begrippen activiteitsgraad, werkgelegenheidsgraad, werkloosheidsgraad, beschrijvende activiteitsgraad, werkgelegenheidsgraad, werkloosheidsgraad berekenende kwaliteit van arbeid beschrijvenhet ontstaan van werkloosheid toelichtende verschillende vormen van werkloosheid beschrijven
kapitaal
het verschil tussen kwantiteit en kwaliteit van kapitaalgoederen illustrerende rol van het binnenlands en buitenlands sparen bij de kapitaalvorming beschrijven
technologie: het belang van onderzoek en ontwikkeling
het belang van onderzoek en ontwikkeling beschrijven
de voordelen van economische groei
de voordelen van economische groei benoemen en beschrijven
de nadelen van economische groei
de nadelen van economische groei benoemen en beschrijven
het stimuleren van het sparen en investerenhet bevorderen van de tewerkstelling en het scholen van de beroepsbevolkinghet ondersteunen van onderzoek en ontwikkelinghet zorgen voor goede overheidsinstellingen en –beleid
de overheidsmaatregelen ter bevordering van de economische groei benoemen en beschrijven
de conjunctuurhet onderscheid tussen het reële bbp en het potentiële bbp
het begrip conjunctuur beschrijvenhet onderscheid tussen het reële bbp en het potentiële bbp beschrijven
de meting van de conjunctuur
het bruto binnenlands product (bbp) als meetinstrument voor economische groei beschrijvenandere conjunctuurindicatoren benoemen
hoogconjunctuur en laagconjunctuur
de begrippen hoogconjunctuur en laagconjunctuur beschrijven
de conjunctuurfasen
de verschillende fasen in de conjunctuurcyclus benoemen en de kenmerken beschrijven
de evolutie van werkloosheid, inflatie en interestvoeten tijdens de conjunctuurfasen
de evolutie van de werkloosheid, inflatie en interestvoeten tijdens de verschillende conjunctuurfasen beschrijven
de overheidsbegroting
het begrip overheidsbegroting beschrijven
het budgettair beleid als instrument om de conjunctuur en de groei te beïnvloeden
het budgettair beleid als instrument om de conjunctuur en de groei te beïnvloeden beschrijven
de mogelijkheden en beperkingen van het budgettair beleid als instrument om de conjunctuur en de groei te beïnvloeden
de mogelijkheden en beperkingen van het budgettair beleid als instrument om de conjunctuur en de groei te beïnvloeden beschrijven
de doelstellingen van de monetaire politiek van de Europese Centrale Bank (ECB)
de doelstellingen van het monetair beleid van de ECB beschrijven
het monetaire beleid als instrument om de conjunctuur en de groei te beïnvloeden
het monetaire beleid als instrument om de conjunctuur en de groei te beïnvloeden beschrijven
de mogelijkheden en beperkingen van het monetaire beleid als instrument om de conjunctuur en de groei te beïnvloeden
het handelsbeleid als instrument om de conjunctuur en de groei te beïnvloeden
het handelsbeleid als instrument om de conjunctuur en de groei te beïnvloeden beschrijven
je oriënteren op een onderzoeksprobleem door gericht informatie
informatie uit een wetenschappelijke bron
een onderzoeksopdracht in verband met het studiedomein
een onderwerp verkennen
een hoofdvraag (of probleemstelling) en deelvraag of deelvragen formuleren
een werkplan met onderzoeks- en tijdsplan opmaken
een werkplan uitvoeren:
een conclusie of de onderzoeksresultaten rapporteren door een intellectueel eerlijk, gestructureerd en foutloos onderzoeksverslag met korte samenvatting te schrijven volgens de vastgelegde structuur
een correcte bronvermelding opstellen volgens de regels van de bronvermeldingje onderzoek evalueren en over je eigen werk en de aanpak van de onderzoeksopdracht reflecteren
de onderzoeksresultaten en conclusies rapporteren
een onderzoeksverslag opstellen volgens de vastgelegde structuur: titelpagina, voorwoord, inhoudsopgave, samenvatting, inleiding, kerntekst, conclusie, bronnenlijst en bijlage(n)
De markten
60%
De economische ontwikkeling
30%
De onderzoekscompetentie
10%
Je moet zelf op zoek naar leermiddelen om je examen voor te bereiden. De Examencommissie biedt geen leermiddelen aan. Je kan boeken of cursussen kopen in een (online of tweedehands-) boekhandel of ontlenen in een bibliotheek. De bibliotheken van de lerarenopleiding aan de universiteit of de hogeschool bieden heel wat leermiddelen aan in hun collectie.Bij elke nieuwe editie van de vakfiche actualiseren we deze bibliografie. Toch is het best mogelijk dat bepaalde werken niet meer verkrijgbaar zijn of dat nieuwe werken die al op de markt zijn nog niet zijn opgenomen.We maken bewust een selectie van leermiddelen die ons op dit ogenblik het meest aangewezen lijken om je voor te bereiden op onze examens. Zo willen we je helpen om je studie efficiënter aan te pakken. Je kan echter ook andere werken, cursussen of audiovisuele middelen gebruiken bij je voorbereiding op het examen.Vind je bepaalde leerstof niet in één van de opgegeven hand- of werkboeken, dan zoek je deze natuurlijk ergens anders op.
Economie direct 5 - Algemene economie
VAN IN
website: www.vanin.be
telefoon: 03 491 14 80
e-mailadres: secundair.onderwijs@vanin.be
Economie direct 6 - Algemene economie
Economie Online 1ste jaar van de 3de graad Algemene economie
Plantyn
website: www.plantyn.com
telefoon: 015 36 36 36
e-mailadres: klantendienst@plantyn.com
Economie Online 2de jaar van de 3de graad Algemene economie
Economische Topper 5 - Algemene economie
www.vanin.be
telefoon: 0800 99 613
e-mailadres: bestellingen@deboeck.com
Economische Topper 6 - Algemene economie
Opmerking
Economische Topper is niet meer verkrijgbaar bij de uitgeverij. Je kan deze methode wel nog gebruiken om je voor te bereiden op onze examens.
Economix 5 Algemene economie
Pelckmans
website: www.pelckmans.be
telefoon: 03 660 27 20
e-mailadres: klantendienst@pelckmansuitgevers.be
Economix 6 Algemene economie
O Zo! Onderzoeken doe je zo.
website: www.plantyn.comtelefoon: 015 36 36 36e-mailadres: klantendienst@plantyn.com
Stapstenen. Onderzoek stap voor stap.
website: www.vanin.betelefoon: 03 491 14 80e-mailadres: secundair.onderwijs@vanin.be
Mijn masterplan.Hoofdstuk 6: de researchafdeling. Een onderzoeksopdracht uitwerken.
Averbode
www.averbode.be