Skip to Main Content

Vakfiche psychologie 3 tso

Geldig van 01 januari 2020 tot en met 31 december 2020
 

content

Studierichting

3e graad tso
  • Lichamelijke Opvoeding en Sport (*stopt in 2025)

Referentiekader

ReferentiekaderOpmerking
Leerplannenhttp://ond.vvkso-ict.com/vvksomainnieuw/leerplanpubliek.asp?NR=2010/007

Inhoud

Waarom leer je dit vak?

In de richting lichamelijke opvoeding en sport ontdek je alle aspecten van beweging.

Je reflecteert over de lichamelijke, motorische en cultureelmaatschappelijke aspecten van sport. Vakken als toegepaste chemie/fysica/biologie, bewegingsagogiek, lichamelijke opvoeding - maatschappij en psychologie leggen de basis voor verdere studies. Daarnaast vormen ook de algemene vakken, zoals wiskunde en talen, een belangrijk onderdeel van deze studierichting.

Je specialiseert je niet in één sport. De sporttakken gymnastiek, atletiek, balsport, zwemmen, omnisport en ritmisch expressieve vorming komen aan bod en dit zowel op technisch als op tactisch gebied. Je moet de bereidheid tonen om zelfstandig te oefenen en te volharden tot je een opgelegde bewegingstaak beheerst. Binnen de diverse bewegingsdomeinen ontwikkel je sociale vaardigheden: fair play, samenwerking en het aanvaarden van normen, regels en waarden. Ook attitudes als durf, zelfbeheersing, doorzettingsvermogen, aandacht voor veiligheid en een gezonde levensstijl krijgen de nodige aandacht.

Toon meer
Toon minder

Je leert, specifiek in dit vak, via theoretische inzichten en concrete praktijkervaringen een verantwoorde spelorganisatie opmaken van kleine spelletjes, teamspelen, sporttrainingen, (grote) sportevenementen ...  Je leert hoe je voor een groep moet staan en hoe je de leiding moet nemen. Je werkt met leerlingen uit de eigen klas maar ook met leerlingen van buiten de school. Verschillende doelgroepen zullen aan bod komen; personen met een handicap, verschillende leeftijdscategorieën, gender,.. Je leert bewegingsopdrachten helder te communiceren, goed te begeleiden, te observeren en te evalueren.

Wat moet je leren?

Bewegingsagogiek

Wat moet je kennen?
Wat moet je kunnen?

Begrip: bewegingsagogiek

Dit begrip beschrijven

Het agogisch perspectief vanuit verschillende oogpunten:

- Psychologish

- Pedagogisch

- Sociologisch

- Filosofisch

Deze oogpunten benoemen, verklaren, illustreren, toepassen, analyseren en beoordelen

Spel

Begrippen
Wat moet je kennen?
Wat moet je kunnen?

Begrippen met betrekking tot spel: recreatie, supporter, tegenstander, competitie

Deze begrippen beschrijven, benoemen en toepassen

Spel en ontwikkeling van de sportaanpak
Wat moet je kennen?
Wat moet je kunnen?

Ontwikkelingsleer:

- Kenmerken op psychomotorisch vlak

Deze kenmerken beschrijven, illustreren en toepassen

Gepast spel voor de verschillende leeftijdsfasen kunnen afleiden, beschrijven en verklaren

8 ontwikkelingsfasen volgens Erik Erikson

Deze fasen beschrijven, toepassen en illustreren met betrekking tot spel.

Verschillen t.g.v. een handicap:

- lichamelijk

- sensorisch

- cognitief

- psychisch

Deze verschillen beschrijven, illustreren en toepassen

Geslachtsverschillen

Deze verschillen beschrijven, illustreren en toepassen

Persoonlijkheidsverschillen:

- Lichamelijk, sociaal, verstandelijk, emotioneel

- Invloed van karakter en temperament op gedrag

Deze verschillen benoemen, beschrijven, illustreren en toepassen

Deze invloed beschrijven en toepassen

Verschillende organisatievormen
Wat moet je kennen?
Wat moet je kunnen?

Verschillende organisatievormen:

- opschuifsysteem

- uitdaagsysteem

- competitie

- poulesysteem

- afvalsysteem

Deze organisatievormen benoemen, verklaren, illustreren, toepassen, analyseren en beoordelen

Spelopbouw
Wat moet je kennen?
Wat moet je kunnen?

Bouwstenen van een spel:

- spelreglement

- spelmateriaal

- spelterrein

Deze bouwstenen analyseren en beoordelen

Efficiënte speluitleg

De speluitleg benoemen, verklaren, illustreren, toepassen, beschrijven, verklaren en analyseren

Opbouw van spel: van eenvoudig naar complex

Deze opbouw beschrijven en toepassen

Nut van een spel
Wat moet je kennen?
Wat moet je kunnen?

Doel van het spel

Deze doelen beschrijven, verklaren, illustreren, toepassen

Motieven tot spelen

Deze motieven beschrijven, verklaren, illustreren, toepassen

Spelleiding
Wat moet je kennen?
Wat moet je kunnen?

Kenmerken van spelleiding:

- analyseren

- plannen

- realiseren

- evalueren

- feedback

Deze kenmerken benoemen en toepassen

Begeleider

Uitstraling
Wat moet je kennen?
Wat moet je kunnen?

Begrippen:

- persoonlijkheid

- identiteit

- zelfbeeld

Deze begrippen beschrijven, vergelijken, illustreren en toepassen

- positief versus negatief zelfbeeld

- reëel versus ideaal zelfbeeld

Deze begrippen beschrijven, vergelijken, illustreren en toepassen

Verschillende soorten zelfbeeld:

- sociaal

- emotioneel

- cognitief

- fysiek

Deze soorten beschrijven, verklaren, illustreren en toepassen

Omgangsvaardigheden
Wat moet je kennen?
Wat moet je kunnen?

Verbale en non – verbale communicatie

Deze vormen beschrijven, illustreren en toepassen

Actief luisteren:

- Actief luisteren

- Principes van actief luisteren

Dit begrip beschrijven

Deze principes beschrijven, illustreren en toepassen

(Niet) opkomen voor zichzelf:

- Assertiviteit

- Subassertiviteit

- Agressiviteit

Deze begrippen beschrijven, illustreren en toepassen

IK – boodschap:

- Elementen van IK – boodschap

- Correcte IK – boodschap

Deze elementen benoemen en toepassen

Deze boodschap beschrijven, vergelijken, verklaren beoordelen en creëren.

Waarnemen en observeren:

- Begrippen: waarnemen en observeren

- Principes van observatie

Deze begrippen benoemen, vergelijken en toepassen

Deze principes beschrijven, illustreren en toepassen

Conflict:

Oorzaak en aanleiding van conflict

Oorzaak en aanleiding beschrijven, illustreren, toepassen en vergelijken

Conflicthanteringstijl via het model van Thomas en Kilman:

- Doordrukken/ forceren

- Confronteren / samenwerken

- Toedekken/ aanpassen

- Ontlopen/ vermijden

- Compromis sluiten/ onderhandelen

Dit model beschrijven, illustreren, toepassen en vergelijken

Leider
Wat moet je kennen?
Wat moet je kunnen?

Leiderschapsstijlen:

- Leiderschap

- Verschillende leiderschapsstijlen: autoritair, democratisch, laissez – faire, begeleidend leiderschap

dit begrip benoemen

deze stijlen beschrijven, vergelijken en toepassen             

Groepsdynamiek:

- Groepscohesie, groepsgeest 

- Peer pressure: positief en negatief

- Groepsrollen: bemiddelaar, kankeraar, pias, showbink, slijmjurk, betweter, tijdbewaker, zondebok, solo, …   

deze begrippen benoemen en toepassen 

deze begrippen benoemen, vergelijken en toepassen

deze rollen benoemen en toepassen

Normen en waarden binnen een groep:

- Normen en waarden

- Groepsnorm

- Strategieën om met winnen en verliezen om te gaan

deze begrippen beschrijven en toepassen

dit begrip benoemen en toepassen

deze strategieën beschrijven, verklaren, vergelijken en toepassen

Motivatie met betrekking tot spel:

- Motivatie ontstaat vanuit verschillende behoeften: sociaal, prestatie, biologisch, afweerreactie, emotioneel

- Oorzaak van motivatie: intrinsiek en extrinsiek

- Gevolgen van motivatie

- Theorie van Maslow

Deze behoeften benoemen, beschrijven en toepassen

Deze oorzaken benoemen, verklaren en toepassen

Deze gevolgen benoemen en toepassen

Deze theorie beschrijven, toepassen, analyseren en beoordelen

Welke opdracht moet je uitvoeren?

Dit vak heeft geen opdrachten

Welke bijlagen heb je nodig?

Dit vak heeft geen bijlagen

Hoe verloopt het examen?

70 minuten voor examens vanaf 01-01-2020 tot 31-12-2020
Het examen psychologie 3 tso is een digitaal examen. Vraag je je af hoe een digitaal examen verloopt? De uitleg over onze digitale examens, de instructies en heel wat voorbeeldvragen vind je op http://www.ond.vlaanderen.be/secundair/examencommissie/digitale-examens/index.htm.
/
Kladpapier
Het digitaal examen bestaat uit gesloten en open vragen. Er zijn verschillende vraagtypes: invulvragen, sleepvragen, dropdownvragen, meerkeuzevragen. Soms krijg je ook een open vraag, waarop je het antwoord intypt in het voorziene vak. Elk vraagtype heeft zijn eigen instructiezin, die duidelijk aangeeft wat je precies moet doen. Je kan de verschillende vraagtypes vooraf inoefenen. Op de website vind je een oefenexamen, waarin je ze kan uitproberen. Uiteraard is dit geen echt examen: de bedoeling is dat je de techniek van de digitale vraagtypes in de vingers krijgt.

Hoe beoordelen we het examen?

Voor de gesloten vragen moet je het juiste antwoord aanduiden om punten te scoren. Naargelang het vraagtype kan je voor een gedeeltelijk juist antwoord soms ook punten scoren. Er is geen giscorrectie. Voor de open vragen bekijken de correctoren of je antwoord de juiste vaktermen bevat, ondubbelzinnig is en de juiste inhoud bevat. We houden geen rekening met taalfouten.

Bewegingsagogiek

5 %

Spel

45%

Begeleider

50 %

Met welk materiaal bereid je je voor?

Je moet zelf op zoek naar leermiddelen om je examen voor te bereiden. De Examencommissie stelt zelf geen leermiddelen ter beschikking. Je kan ze kopen in een (online) boekhandel of ontlenen en raadplegen in een bibliotheek. De bibliotheken van de lerarenopleiding aan de universiteit of de hogeschool bieden heel wat leermiddelen aan.
Bij elke nieuwe editie van de vakfiche actualiseren we deze bibliografie. Toch is het best mogelijk dat bepaalde werken niet meer verkrijgbaar zijn of dat nieuwe werken die al op de markt zijn nog niet zijn opgenomen. Ook websites veranderen al eens van naam of worden aangepast. Als je niet onmiddellijk op de juiste website terechtkomt, kan je die proberen te vinden via een goede zoekmachine.
We maken bewust een selectie van leermiddelen die ons op dit ogenblik het meest aangewezen lijken om je voor te bereiden op onze examens. Zo willen we je helpen om je studie efficiënter aan te pakken. Je kan echter ook andere werken of cursussen gebruiken bij je voorbereiding op het examen.
Methode
Uitgeverij
Gegevens

BRYSBAERT Marc

Psychologie

Academia Press (2009)

JANSSENS G

Gedragswetenschappen 3 (VO)

De Boeck, Antwerpen 

DE MAN L en DE BOECK X

Gedragswetenschappen 4 

De Boeck, Antwerpen

 

Zimbardo, Johnson, McCann

Psychologie: een inleiding (7de editie) 

Pearson Benelux

2016

Vrancken, Van Hoogtem & Henderickx

Het speelveld, de spelregels en de spelers?

Handboek sociologie

Acco Leuven

2013

Van Beemen

Ontwikkelingspsychologie

Noordhoff Uitgevers, Groningen

2015

Titel 1
Titel 2

http://www.orthopedagogiek.com/begrippenlijst.htm

/
2024.03.26.01