Vakfiche wetenschappen 3 bso

herkennen

het antwoord op een vraag herkennen op het gegeven bronmateriaal

aflezen

het antwoord op een vraag aflezen van het gegeven bronmateriaal

situeren

leerstof situeren op een tijdlijn of aanduiden op een kaart

uitleggen

aan de hand van gegeven bronmateriaal, de leerstof verduidelijken

illustreren

een voorbeeld geven

afleiden

gegevens halen uit gegeven bronmateriaal en er een besluit uit trekken

vergelijken

gegevens halen uit gegeven bronmateriaal en er een besluit uit trekken

berekenen

een berekening maken en hierbij gebruik maken van de correcte eenheid

toepassen

kennis gebruiken om een vraag te beantwoorden

gegevens over het weer bespreken

weerelementen (zoals windrichting, windsterkte, temperatuur, bewolking, luchtdruk, … ) van een weerkaart aflezen

 

informatie van een neerslagradar aflezen en gebruiken

 

eenvoudige wolkenbeelden met een weerkaart vergelijken

Een kaart correct lezen

de werkelijke afstand berekenen op basis van de afstand op kaart, en omgekeerd, aan de hand van een breukschaal of lijnschaal

 

Het verband tussen reizen en het milieu bespreken

aan de hand van bronnenmateriaal de invloed van reizen op het milieu herkennen en uitleggen

de mogelijkheden om duurzaam te reizen herkennen en uitleggen

verschillende transportmiddelen (trein, auto, vliegtuig, cruise schepen, …) vergelijken op het vlak van duurzaamheid

 

De kenmerken van migratie bespreken

de recente migratieroutes afleiden aan de hand van bronnen

diverse redenen om te migreren (push- en pullfactoren) herkennen en uitleggen


aan de hand van bronnenmateriaal problemen door migratie herkennen en uitleggen

duurzame leefomgeving

aan de hand van bronnenmateriaal uitleggen hoe de natuurwetenschappen bijdragen aan een duurzame leefomgeving.

Onderwerpen die hierbij aan bod kunnen komen:

-        Ecotoerisme

-        Alternatieve brandstoffen voor auto’s

natuurwetenschappelijke verschijnselen

aan de hand van bronnenmateriaal verschillende natuurwetenschappelijke verschijnselen verbinden met toepassingen uit het dagelijks leven.

Onderwerpen die hierbij aan bod kunnen komen:

-        Gebruik van hefbomen (autokrik, flesopener)

-        Toepassingen op druk (brede banden aan rugzak, skiën, druk op oren bij duiken)

-        Geluid en licht (donder en bliksem, echo van vleermuizen)

Ruimtelijke kenmerken van Vlaanderen bespreken

aan de hand van bronnenmateriaal de verschillende landschappen in Vlaanderen herkennen:

• natuur- en stiltegebieden
• industriële landschappen
• toeristische landschappen
• landelijke landschappen
• stedelijke landschappen
• havens

 

de voor- en nadelen  van toerisme op het landschap, de economie en het milieu in Vlaanderen herkennen en uitleggen

 

de voor- en nadelen van verstedelijking, zoals verkeersproblemen, versnippering van de open ruimte, verschuiving van tewerkstelling,  lawaaihinder, … herkennen en uitleggen

 

Het begrip ecologische voetafdruk bespreken

 

het begrip ecologische voetafdruk uitleggen

het verschil in ecologische voetafdruk tussen groepen van mensen en regio’s herkennen en uitleggen

 

 

de evolutie van de ecologische voetafdruk in de tijd herkennen en uitleggen

 

 

illustreren hoe je zelf je eigen ecologische voetafdruk kan verkleinen


maatregelen van de overheid om de ecologische voetafdruk van een land of regio te verkleinen, herkennen 

 

Ontginning van grondstoffen bespreken

veel gebruikte grondstoffen in dagelijkse gebruiksvoorwerpen (zoals bouwmaterialen, kledij, elektronica, … ) herkennen

 
de herkomst van veel gebruikte grondstoffen en fossiele energiebronnen afleiden aan de hand van bronnenmateriaal
 

milieuproblemen door de grootschalige ontginning van grondstoffen en fossiele energiebronnen herkennen en uitleggen

 

maatschappelijke problemen door de grootschalige ontginning van grondstoffen en fossiele energiebronnen herkennen en uitleggen
 

produceren van voedsel bespreken

aan de hand van bronnenmateriaal de impact van landbouw en veeteelt op het milieu herkennen en uitleggen

 

 

oorzaken van honger in de wereld (biobrandstoffen, voedselverspilling, klimaatverandering, stijgende vleesconsumptie, oorlog, armoede, bevolkingsevolutie, …) herkennen en uitleggen

 

 

mogelijke oplossingen om honger te voorkomen (bewaartechnieken, genetisch gewijzigde planten, bevolkingsgroei beperken, ….) herkennen en uitleggen

 

duurzame leefomgeving

aan de hand van bronnenmateriaal uitleggen hoe de natuurwetenschappen bijdragen aan een duurzame leefomgeving.

Onderwerpen die hierbij aan bod kunnen komen:

-        duurzame voeding  

-        groene economie

-        alternatieve energiebronnen

-        cradle to cradle

-        biologisch afbreekbare producten

natuurwetenschappelijke verschijnselen

aan de hand van bronnenmateriaal verschillende natuurwetenschappelijke verschijnselen verbinden met toepassingen uit het dagelijks leven.

Onderwerpen die hierbij aan bod kunnen komen:

-        isoleren van woningen (energiebesparende producten)

-        energielabels op huishoudtoestellen

-        groene energie

belang van water bespreken

het belang van water voor levende wezens herkennen en uitleggen

 

waterkwaliteit en dagelijks gebruik van water bespreken

de waterkwaliteit van de rivieren en kanalen in België afleiden aan de hand van kaarten, tabellen of grafieken

informatie afleiden over het dagelijks gebruik van water 

illustreren hoe je je eigen waterverbruik kan verminderen

Waterschaarste en –vervuiling wereldwijd bespreken

de oorzaken en gevolgen van waterschaarste en - vervuiling herkennen en uitleggen

Overstromingsgebieden herkennen en de oorzaken van overstromingen bespreken

overstromingsgevoelige gebieden in België herkennen aan de hand van kaartmateriaal, tabellen en grafieken

de oorzaken van overstromingen herkennen en uitleggen 

maatregelen om overstromingen te voorkomen herkennen en uitleggen

duurzame leefomgeving

aan de hand van bronnenmateriaal uitleggen hoe de natuurwetenschappen bijdragen aan een duurzame leefomgeving.

Onderwerpen die hierbij aan bod kunnen komen:

-        duurzame drinkwaterproductie

-        afvalwaterverzameling

-        afvalwaterzuivering

-        microplastics

 

Basisbegrippen erfelijkheid omschrijven

op bronnenmateriaal de begrippen cel, celkern, chromosoom, DNA en gen herkennen en aanduiden

Doorgeven van erfelijke kenmerken van generatie op generatie bespreken

aan de hand van bronnenmateriaal herkennen en uitleggen dat kenmerken van ouders aan kinderen worden doorgegeven

Voorbeelden:

-        kleur ogen

-        tongrollen

-        oorlel

-        bloedgroep

 

aan de hand van bronnenmateriaal en stambomen aantonen dat elke persoon het genetisch materiaal van beide ouders overerft, maar dat niet elke eigenschap tot uiting komt.

 

natuurwetenschappelijke verschijnselen

aan de hand van bronnenmateriaal verschillende natuurwetenschappelijke verschijnselen verbinden met toepassingen uit het dagelijks leven.

Onderwerpen die hierbij aan bod kunnen komen:

-        manieren om bevruchting te vermijden (anticonceptie)

-        manieren om SOA te voorkomen en genezen

-        vruchtbaarheidstechnieken zoals prenataal testen, draagmoederschap, klonen, in vitro fertilisatie, genetische manipulatie

Biologische evolutie bespreken

aan de hand van bronnenmateriaal argumenten voor biologische evolutie toelichten.

Onderwerpen die hierbij aan bod kunnen komen:

-        gelijkenis van het embryo bij verschillende organismen

-        gelijkenis van skelet

-        gelijkenis van DNA

-        rudimentaire organen

-        fossielen & ouderdomsbepaling

 

de belangrijke stappen in de biologische evolutie herkennen op een tijdlijn:

-        ontstaan van de aarde

-        ontstaan van het eerste leven

-        ontstaan van vissen, amfibieën, reptielen, zoogdieren, mens

 

aan de hand van bronnenmateriaal het spanningsveld tussen wetenschappen en geloof met betrekking tot het ontstaan en de evolutie van het leven toelichten met wetenschappelijke argumenten