Voor het vak toegepaste economie moet je je vertrouwd maken met enkele essentiële begrippen uit het economische en juridische leven. De nadruk ligt hier op het opzoeken, het ordenen, het toepassen en het analyseren van de kennis als voorbereiding op het efficiënt functioneren in de samenleving.
Voor het onderdeel economie wordt er vooral aandacht besteed aan het gedrag van de gezinnen en krijg je antwoorden op de volgende vragen:
Basisbegrippen
de basisbegrippen kunnen omschrijven en illustreren met voorbeeldendit geldt ook voor de begrippen produceren (productie) en consumeren (consumptie), materiële en immateriële producten, duurzame en niet duurzame producten, consumptie- en industriële producten, verbruiksgoederen en gebruiksgoederen, vrije en economische goederen, luxegoederen en levensnoodzakelijke goederende productiefactoren opsommen en illustreren met voorbeeldenhet onderscheid tussen welzijn en welvaart toelichten en gebruiken in toepassingen
Economische kringloop
een eenvoudige economische kringloop (met gezinnen, bedrijven en financiële instellingen) opbouwen en toelichten aan de hand van voorbeeldende goederen- en geldstromen onderscheiden en toelichten
Inkomensvorming
de inkomensvorming uit arbeid in dienstverband omschrijvende inkomensvorming uit arbeid als zelfstandige omschrijvenhet nettoloon/nettowedde berekenen aan de hand van een opdracht met cijfergegevensde betekenis van de rsz en de bedrijfsvoorheffing uitleggende begrippen nominaal en reëel loon (koopkracht) benoemen en aan de hand van een cijfervoorbeeld het onderscheid tussen nominaal en reëel loon makende inkomensvorming uit kapitaal omschrijven en toelichten (winst, intrest, huur, pacht, …)het onderscheid tussen goederenkapitaal en geldkapitaal herkennen in een gegeven situatie
Gezinsbudget
het begrip en het belang van een gezinsbudget omschrijven en verduidelijkenaan de hand van een concreet voorbeeld een eenvoudig gezinsbudget opstellen
Inkomensbesteding
de verschillende elementen van de inkomensbesteding (consumptie, sparen, en belastingen) kunnen omschrijven en van elkaar onderscheidenuit statistieken die je krijgt kan je aflezen voor welk bedrag gezinnen hun inkomen besteden aan de consumptie van goederen en dienstende verandering van het consumptiepatroon van de gezinnen onder invloed van diverse factoren (behoeften, opleiding, inkomen, …) verklarende begrippen sparen en beleggen omschrijvenenkele bepalende factoren bij de keuze van beleggingen toelichtenetisch beleggen beschrijveneen aantal spaar- en beleggingsvormen (spaarrekening, termijnrekening, kasbons, staatsbons, obligaties, aandelen) toelichten en onderling vergelijken met betrekking tot de volgende criteria: uitgever, looptijd, opvraagbaarheid (liquiditeit), opbrengst, risico
Belastingen
de noodzaak van belastingen omschrijven en met voorbeelden aantonenhet onderscheid tussen directe en indirecte belastingen uitleggen en verduidelijken met voorbeeldende inkomens die aan personenbelasting onderworpen worden besprekenhet systeem van progressieve belasting uitleggende bedoeling van diverse voorheffingen (bedrijfsvoorheffing, roerende en onroerende voorheffing)kunnen uitleggeneen eenvoudige ingevulde belastingaangifte toelichtenuit een aanslagbiljet relevante informatie afleiden
Rechtstreekse betaling
het begrip kwijting omschrijvende kwijting herkennen en hanterenhet begrip kwitantie (kwijtschrift) omschrijvende kwitantie (kwijtschrift) herkennen en hanterenhet begrijp ontvangstbewijs omschrijvenhet ontvangstbewijs herkennen en hanteren
Onrechtstreekse betaling
de rol van de financiële instellingen bij onrechtstreekse betaling toelichtenhet begrip storting omschrijvende storting herkennende weg die een storting aflegt in een routeschema weergevenhet begrip overschrijving omschrijvende overschrijving herkennende weg die de overschrijving aflegt in een routeschema weergevenhet begrip domiciliëring omschrijvenvoorbeelden van nuttige toepassingen van de domiciliëring opsommenhet begrip permanente of doorlopende opdracht omschrijvenvoorbeelden van nuttige toepassingen van de doorlopende opdracht opsommende domiciliëring en de doorlopende opdracht met elkaar vergelijken op basis van enkele criteria: opdrachtgever, frequentie, bedrag, …het begrip debetkaart omschrijvenhet gebruik van de debetkaart toelichtenvoorbeelden van nuttige toepassingen van de debetkaart opsommende weg die verrichtingen met een debetkaart afleggen in een routeschema weergevenhet begrip kredietkaart omschrijvenhet gebruik van de kredietkaart toelichtenvoorbeelden van nuttige toepassingen van de kredietkaart opsommende weg die verrichtingen met een kredietkaart afleggen in een routeschema weergevende debet- en kredietkaart onderling vergelijkenhet systeem van pc-banking uitleggentoepassingen van pc-banking toelichtenhet begrip zelfbankieren omschrijventoepassingen van zelfbankieren gevenhet gebruik van andere betaalvormen en de nieuwe tendensen inzake betalingen (zoals maaltijdcheque, betalen via gsm, opleidingscheque, cultuurcheque, …) toelichtenuit een rekeninguittreksel relevante informatie afleiden het belang van het rekeninguittreksel als bewijsmiddel toelichten
Begrip en belang
het begrip krediet omschrijven en het belang ervan toelichten
Krediet op korte termijn
het begrip kredietopening omschrijven; het gebruik van de kredietopening toelichtenconcrete toepassingen opzoeken (bv. in gekregen artikel)het begrip kasfaciliteit omschrijvenhet gebruik van de kasfaciliteit toelichtende kasfaciliteit op basis van een concreet voorbeeld vergelijken met een kredietopeninghet begrip verkoop op afbetaling omschrijvenhet gebruik van de verkoop op afbetaling toelichtenconcrete toepassingen opzoeken
Krediet op lange termijn
het begrip persoonlijke lening omschrijvenhet gebruik van de persoonlijke lening toelichtenconcrete toepassingen opzoekenhet begrip hypothecaire lening omschrijvenhet gebruik van de hypothecaire lening toelichtenconcrete toepassingen opzoeken
Intrestvergelijking
de intrestlasten van een aantal besproken kredietvormen vergelijken en de voor- en nadelen van de verschillende financieringsvormen afwegen
Valkuilen voor de kredietnemer
de mogelijke gevaren voor de kredietnemer toelichten
Bescherming van de kredietnemer : wet op consumentenkrediet
de wet op het consumentenkrediet raadplegen en interpreterende wettekst of delen eruit zullen bij het examen gevoegd wordenhet doel van de wet verduidelijken aan de hand van wettekstdelen die je krijgt
Kredietproblemen
gevaren van krediet kunnen opzoeken en bespreken
Nut van het recht
het nut van het recht verklaren
Bronnen van het recht
de bronnen (wetten, decreten, verordeningen, rechtsleer, gewoonten, rechtspraak) van het nationaal recht omschrijven en beknopt met voorbeelden verduidelijken
Gerechtelijke instellingen
de rechtbanken en –hoven in een schema herkennende voornaamste taak van de rechtbanken en –hoven opzoeken, situeren en toelichten met voorbeeldende verschillende actoren in rechtszaken (rechter, openbaar ministerie, onderzoeksrechter) herkenneneen gerechtelijke procedure opzoeken en toelichten
Natuurlijke – en rechtspersoon
de begrippen ‘natuurlijke personen’ en ‘rechtspersonen’ omschrijven en met concrete voorbeelden verduidelijken
Staat van een persoon als individu, in de familie en in de gemeenschap
de begrippen in verband met de staat van een persoon als individu (naam, woonplaats, nationaliteit) omschrijven en met concrete voorbeelden verduidelijkende begrippen in verband met staat van een persoon als lid van een familie (bloed- en aanverwantschap, in rechte lijn en in zijlijn) omschrijven en met concrete voorbeelden verduidelijkende begrippen in verband met de staat van een persoon in de gemeenschap (aangifte van de geboorte) omschrijven
De goederen
het begrip 'goed’ omschrijvende indeling van de goederen met voorbeelden kunnen illustrerenmerk op dat het begrip 'goed’ een andere betekenis heeft in Recht dan in Economie. De soorten goederen worden omschreven in het nieuwe Boek 3 Goederenrecht van het BW in de artikelen 3.40 tot en met 3.49
De eigendom, het bezit
het onderscheid tussen eigendom en bezit gevenhet begrip eigendom (volgens artikel 3.50 van Boek 3 Het goederenrecht van het BW) en de wijzen van verkrijgen van eigendom omschrijven en illustreren met voorbeeldende begrippen vruchtgebruik en naakte eigendom omschrijven en illustreren met voorbeeldenerfdienstbaarheden toelichten en met voorbeelden illustreren
Begrip
het begrijp verbintenis omschrijven en met concrete voorbeelden toelichten
Bronnen
de bronnen van verbintenissen (wet, contract, oneigenlijk contract, onrechtmatige daad, eenzijdige rechtshandeling) beknopt omschrijven en met voorbeelden illustreren
Voornaamste gevolgen van verbintenissen
de voornaamste gevolgen van verbintenissen uit overeenkomsten en uit onrechtmatige daden beknopt en schematisch besprekenuit een voorbeeldsituatie de gevolgen van de verbintenissen afleiden
Tenietgaan van verbintenissen
enkele oorzaken van het tenietgaan van een verbintenis beknopt omschrijven aan de hand van voorbeelden
Bewijs van verbintenissen
de schriftelijke en niet-schriftelijke bewijsmiddelen in het burgerlijk recht omschrijven en de waarde (bewijskracht) van deze bewijsmiddelen praktijkgericht bespreken
Grondbeginselen
de grondbeginselen van contracten concreet toelichten
Geldigheidsvereisten
de geldigheidsvereisten van contracten bespreken en illustreren met voorbeelden
Het koopcontract
het begrip koopcontract omschrijvende geldigheidsvereisten van een koopcontract toelichten, deze terugvinden in een koopcontractin een koopcontract de vormvereisten aanduiden en toelichtenin een koopcontract de rechten en plichten van koper en verkoper terugvinden en deze toelichtenmogelijke bewijsmiddelen in verband met koopcontracten opzoeken en illustrerende verschillende manieren van tenietgaan van een koopcontract toelichten
Het huurcontract
het begrip huurcontract omschrijvende geldigheidsvereisten van het huurcontract toelichtende vormvereisten van een huurcontract toelichtende rechten en plichten van huurder en verhuurder in een huurcontract terugvinden en toelichtende mogelijke wettelijke termijnen van een huurcontract en de mogelijkheden om het te beëindigen kennen
Verzekeringen
het belang van verzekeringen voor de verzekeringsnemer aantonende basisterminologie met betrekking tot verzekeringen beschrijvende soorten verplichte en aanvullende verzekeringen opzoeken en hun risicodekking omschrijvenop basis van een contract uit de leefwereld van de kandidaat (bijvoorbeeld bromfietsverzekering) vragen in verband met de terminologie beantwoordende belangrijkste verplichte verzekeringen schematisch ordenen en bondig toelichtende belangrijkste aanvullende verzekeringen schematisch ordenen en bondig toelichten
Arbeidscontract
het begrip ‘arbeidscontract omschrijven en de soorten toelichtenhet begrip ‘schorsing’ omschrijvende oorzaken van schorsing toelichten aan de hand van concrete situaties: ziekte en ongeval, arbeidsongeval en beroepsziekte, moederschapsverlof, geboorteverlof, adoptieverlof, kort verzuim, verlof om dwingende redende wijze van beëindiging van de arbeidsovereenkomst aan de hand van concrete situaties toelichten: einde door overlijden van de werknemer, einde van de arbeidsovereenkomst voor onbepaalde en voor bepaalde tijd, einde van de arbeidsovereenkomst omwille van dringende reden
het begrip arbeidsreglement omschrijven
Inhoud
de inhoud van een arbeidsreglement toelichten op basis van een concreet voorbeeld
De rijksdienst voor sociale zekerheid
de algemene organisatie van de RSZ aan de hand van een schema beschrijvende functie van de RSZ kaderen in het maatschappelijk levenhet doel en nut van de RSZ omschrijven
De sectoren binnen de RSZ
het belang en het doel van elke sector van de RSZ opzoeken, toelichten en concretiseren met enkele voorbeeldende uitbetalingsorganen en de organisatie van de uitbetalingen binnen de verschillende sectoren van de RSZ opzoeken en toelichten
60 %
Economie
40 %
Recht
Je moet zelf op zoek naar leermiddelen om je examen voor te bereiden. De Examencommissie stelt zelf geen leermiddelen ter beschikking. Je kan ze kopen in een (online) boekhandel of ontlenen en raadplegen in een bibliotheek. De bibliotheken van de lerarenopleiding aan de universiteit of de hogeschool bieden heel wat leermiddelen aan.Bij elke nieuwe editie van de vakfiche actualiseren we deze bibliografie. Toch is het best mogelijk dat bepaalde werken niet meer verkrijgbaar zijn of dat nieuwe werken die al op de markt zijn nog niet zijn opgenomen. Ook websites veranderen al eens van naam of worden aangepast. Als je niet onmiddellijk op de juiste website terechtkomt, kan je die proberen te vinden via een goede zoekmachine.We maken bewust een selectie van leermiddelen die ons op dit ogenblik het meest aangewezen lijken om je voor te bereiden op onze examens. Zo willen we je helpen om je studie efficiënter aan te pakken. Je kan echter ook andere werken of cursussen gebruiken bij je voorbereiding op het examen.Hieronder staan enkele handboeken die vaak gebruikt worden in het secundair onderwijs. Ze bieden je voldoende ondersteuning om de leerstof zelfstandig te verwerken. We verwijzen naar websites of andere uitgaven die je ook kunnen helpen bij je voorbereiding.
Optimum 2.1 en 2.2 - Handelseconomie (voor 2de graad aso en tso)Let op: dit is een leerwerkboek
Van In/De Boeck
www.vanin.be
Handelwijs 2Let op: dit is een leerwerkboek
Bedrijfsbeheer 2017Herman Sneyers, Rembert Henderix
http://socialsecurity.belgium.be/nl/publicaties/alles-wat-je-altijd-al-wilde-weten-over-de-sociale-zekerheid
Brochure van de federale overheid over organisatie van de Belgische sociale zekerheid
https://www.wikifin.be
Website van de overheid over alle mogelijke geldzaken