Vakfiche wetenschappen 3 bso

herkennen

het antwoord op een vraag herkennen op het gegeven bronmateriaal

aflezen

het antwoord op een vraag aflezen van het gegeven bronmateriaal

situeren

leerstof situeren op een tijdlijn of aanduiden op een kaart

uitleggen

aan de hand van gegeven bronmateriaal, de leerstof verduidelijken

illustreren

een voorbeeld geven

afleiden

gegevens halen uit gegeven bronmateriaal en er een besluit uit trekken

vergelijken

gegevens halen uit gegeven bronmateriaal en er een besluit uit trekken

berekenen

een berekening maken en hierbij gebruik maken van de correcte eenheid

toepassen

kennis gebruiken om een vraag te beantwoorden

Geografische oorzaken van temperatuurverschillen bespreken

oorzaken van temperatuurverschillen tussen regio’s (zoals breedteligging, nabijheid van de zee, hoogteverschil, reliëf,  …) herkennen en uitleggen

weerselementen aflezen van een weerkaart of een satellietfoto
 

Een kaart correct lezen

de werkelijke afstand berekenen op basis van de afstand op kaart, en omgekeerd, aan de hand van een breukschaal of lijnschaal

het tijdsverschil berekenen tussen twee plaatsen op aarde aan de hand van een kaart met de tijdzones

Het verband tussen reizen en het milieu bespreken

het belang van duurzaam reizen uitleggen

verschillende transportmiddelen (trein, auto, vliegtuig, …) vergelijken op het vlak van duurzaamheid

gegevens in een weerbericht, zoals CO-gevaar, UV-index, smog … herkennen en uitleggen

De kenmerken van migratie bespreken

de huidige migratieroutes afleiden aan de hand van kaarten, tabellen of grafieken

diverse redenen om te migreren (push- en pullfactoren) herkennen en uitleggen


de gevolgen van migratie voor de herkomstlanden en de aankomstlanden herkennen en uitleggen

Ruimtelijke kenmerken van Vlaanderen bespreken

aan de hand van kaarten, beelden of ander bronmateriaal

de verscheidenheid aan landschappen in Vlaanderen herkennen:

• natuur- en stiltegebieden
• industriële landschappen
• toeristische landschappen
• landbouwgebieden
• stedelijke landschappen
• havens

 

belangrijke natuurgebieden in Vlaanderen herkennen (het Zwin, de Kalmthoutse Heide, de Hoge Venen, …)

de voor- en nadelen  van toerisme op het landschap, de economie en het milieu in Vlaanderen herkennen en uitleggen

de voor- en nadelen van verstedelijking, zoals verkeersproblemen, versnippering van de open ruimte, verschuiving van tewerkstelling,  lawaaihinder, … herkennen en uitleggen

typische Vlaamse landbouwgebieden (Polders, Zandstreek, Kempen, Zandleemstreek, Leemstreek) herkennen

typische landbouwactiviteiten en teelten per landbouwgebied herkennen

Het begrip ecologische voetafdruk bespreken

 

het begrip ecologische voetafdruk herkennen en toepassen

het verschil in ecologische voetafdruk tussen groepen van mensen en regio’s herkennen en uitleggen

de evolutie van de ecologische voetafdruk in de tijd herkennen en uitleggen

illustreren hoe je zelf je eigen ecologische voetafdruk kan verkleinen

maatregelen van de overheid om de ecologische voetafdruk van een land of regio te verkleinen, herkennen  

Ontginning van grondstoffen bespreken

de aard en herkomst van veel gebruikte grondstoffen in verpakking, kledij, elektronica, papier en populaire bouwmaterialen herkennen en uitleggen

de herkomst van veel gebruikte grondstoffen afleiden van aan de hand van kaarten, tabellen of grafieken

milieuproblemen door de grootschalige ontginning van grondstoffen  herkennen en uitleggen

maatschappelijke problemen door de grootschalige ontginning van grondstoffen herkennen en uitleggen

het belang en de mogelijkheden van hergebruik en recyclage herkennen en uitleggen

sorteerregels van huisvuil in Vlaanderen toepassen

Kenmerken van water bespreken

het belang van water voor levende wezens herkennen en uitleggen

de vormen waarin water voorkomt (vloeibaar, gas, ijs) herkennen en uitleggen

de belangrijkste kenmerken van water: dichtheid, chemische formule, kookpunt, smeltpunt herkennen en uitleggen

de gevolgen van het verschil in de dichtheid van vloeibaar water en ijs (drijven van ijs op water, vorstschade, …) herkennen en uitleggen

De productie van drinkwater bespreken

de verschillende stappen in de natuurlijke watercyclus herkennen en uitleggen

de begrippen grondwater en oppervlaktewater herkennen en uitleggen

de waterkwaliteit van de rivieren en kanalen in België afleiden aan de hand van kaarten, tabellen of grafieken

de belangrijkste stappen in de productie van drinkwater herkennen en uitleggen

Dagelijks gebruik van water bespreken

het gebruik van water aflezen van een watermeter

informatie afleiden over het dagelijks gebruik van water

illustreren hoe je je eigen waterverbruik kan verminderen

de belangrijkste stappen in de zuivering van huishoudelijk afvalwater herkennen en uitleggen

Waterschaarste en –vervuiling wereldwijd bespreken

de gevolgen van waterschaarste en -vervuiling voor mensen, dieren en planten herkennen en uitleggen

de oorzaken van waterschaarste en watervervuiling herkennen en uitleggen

de verschillen in de beschikbaarheid van water tussen regio’s herkennen en uitleggen

Overstromingsgebieden herkennen en de oorzaken van overstromingen bespreken

overstromingsgevoelige gebieden in België herkennen aan de hand van kaartmateriaal, tabellen en grafieken

de oorzaken van overstromingen herkennen

Basisbegrippen erfelijkheid omschrijven

de begrippen cel, celkern, chromosoom, DNA en gen herkennen en toepassen

het geslacht afleiden aan de hand van een chromosomenkaart

het aantal chromosomen in een geslachtscel en een lichaamscel herkennen en vergelijken

Kenmerken van de bevruchting bij de mens bespreken

de geslachtsorganen van man en vrouw benoemen op een figuur

de functie van de geslachtsorganen van man en vrouw herkennen en uitleggen

de vruchtbare periode afleiden aan de hand van een schematische voorstelling van de menstruele cyclus

de invloed van de gezondheid van de moeder op de ontwikkeling van de vrucht herkennen en uitleggen

manieren om bevruchting te vermijden herkennen en uitleggen

oorzaken van verminderde vruchtbaarheid herkennen en uitleggen

manieren om SOA’s te voorkomen herkennen en uitleggen

de voor- en nadelen van moderne technologieën zoals prenatale test, draagmoederschap, klonen, … herkennen en uitleggen

Doorgeven van erfelijke kenmerken bespreken

de begrippen dominant gen, fenotype en genotype herkennen en toepassen

de overdracht van genen van ouders naar kind aan de hand van eenvoudige voorbeelden herkennen en uitleggen

de overerving van het geslacht uitleggen

Biologische evolutie bespreken

de verandering van planten –en dierensoorten doorheen de tijd herkennen en uitleggen

de belangrijke stappen in de biologische evolutie (ontstaan van de aarde, van het eerste leven, van vissen, amfibieën, reptielen, zoogdieren en de mens) situeren op een tijdlijn

de principes van de evolutietheorie:

-        toevallige variatie

-        concurrentie

-        natuurlijke selectie (of ‘survival of the fittest)

herkennen en uitleggen

het verband leggen tussen waarnemingen in de natuur en de evolutietheorie (bijvoorbeeld de gelijkenissen in embryo’s, in het skelet en in het DNA tussen verschillende soorten)

het verband leggen tussen de evolutietheorie en het bestaan van rudimentaire organen (oorspiertjes, staartbeentje, lichaamsbeharing, …)