Internationale contacten en contacten met anderstaligen zijn vandaag erg gewoon. Wil je je horizon verruimen via rechtstreeks contact met anderstalige culturen en een actieve rol spelen in onze maatschappij, dan moet je dus vreemde talen leren.
Afhankelijk van de communicatiesituatie worden boodschappen anders geformuleerd. Om te kunnen communiceren met anderstaligen, moet je daarom een boodschap kunnen begrijpen vanuit een bepaalde context en kunnen overbrengen in functie van een bepaalde context en een bepaald publiek. Hoe beter je daarop inspeelt en je taal daarop afstemt, hoe doeltreffender je communiceert. Je verzorgt daarom je taal en je maakt gebruik van de beleefdheidsconventies, alledaagse omgangsvormen en uitdrukkingen die eigen zijn aan de vreemde taal. Eenzelfde boodschap - bijvoorbeeld dat je iets niet weet - formuleer je inderdaad op een andere manier voor anderstalige vrienden dan voor een anderstalige volwassene die aan een infobalie werkt.Bovendien kan je een taal niet loskoppelen van de cultuur die haar voedt. Wil je doeltreffend communiceren, dan moet je cultuuruitingen en leefwijzen die specifiek zijn voor de streek waar een taal gesproken wordt, kunnen herkennen. Onder cultuuruitingen verstaan we alle gedragingen, talige zowel als niet-talige, die je kan koppelen aan een welbepaalde cultuur (dus niet alleen kunst, maar ook aansprekingen, zegswijzen, waarden en gewoonten, klederdracht, culinaire tradities...). Je moet in staat zijn om bewust om te gaan met die gelijkenissen en verschillen met je eigen cultuur door erop in te spelen in je communicatie.Als je vreemde talen leert, moet je dus leren inspelen op verschillende communicatiesituaties. Globaal zijn er dat vier: je gebruikt taal om iets te doen in de privésfeer, als lid van de samenleving, voor je opleiding of voor je werk.Bij de Examencommissie verwachten we dat je voor elk van deze communicatiesituaties boodschappen kan begrijpen en doeltreffend overbrengen. Op onze examens moet je aantonen dat je dit doel bereikt. De vakfiches moderne vreemde talen van de Examencommissie sluiten nauw aan bij de leerplannen van het GO!, het OVSG en het VVKSO. Ze werden globaal gelinkt aan de niveaus van het ERK. Deze internationaal gehanteerde niveaus bieden je een hulpmiddel om je taalvaardigheidsniveau in te schatten.Meer informatie over het Europees Referentiekader voor de Talen (ERK) vind je op deze website: http://downloads.slo.nl/Repository/taalprofielen-2015.pdf.
Voor het examen Duits derde graad tso moet je deze vaardigheden beheersen op het niveau A2 (schrijven, spreken en gesprekken voeren) en A2/B1 (lezen en luisteren) van het ERK. In de volgende tabellen vind je wat je voor elke vaardigheid moet kunnen en wat je moet doen op het examen om te bewijzen dat je dat kan.Om het niveau te bereiken waarop je deze vijf vaardigheden moet beheersen, moet je voldoende grammatica en woordenschat kennen.Als je die kennis gaat inzetten, moet je bovendien bewust nadenken over je taal en taalgebruik om zo je taalgebruik te versterken.Verderop vind je suggesties die je kunnen helpen om je huidige niveau in te schatten en je vaardigheden verder te ontwikkelen.
Je moet boodschappen kunnen begrijpen zowel uit geschreven teksten (bijv. een krantenartikel) als uit gesproken teksten (bijv. een reclamespot). Het gaat hoofdzakelijk om teksten waarmee je in het dagelijkse leven geconfronteerd kunt worden, maar ook narratieve en artistiek-literaire teksten kunnen aan bod komen. De concrete kenmerken van deze teksten vind je in de leerplannen.Voor luisteren kan je zowel audiofragmenten als videofragmenten krijgen op het examen.
begrijpen
het onderwerp van een tekst bepalende hoofdgedachte van een tekst weergevende gedachtegang van een tekst volgenrelevante informatie uit een tekst selecterende tekststructuur en -samenhang herkennen
Je zal dit moeten doen voor verschillende tekstsoorten. Elke tekstsoort heeft een bepaald doel. Onderstaande tabel geeft je enkele voorbeelden.
Tekstsoort
Doel van de tekst
Voorbeeld van de tekst
informatieve tekst
Deze teksten willen informatie meedelen om je kennis te verrijken.
een nieuwsbericht
prescriptieve tekst
Deze teksten willen je beïnvloeden om iets te doen of om iets op een bepaalde manier te doen.
een reclameboodschap
argumentatieve tekst
Deze teksten bouwen een redenering op om je te overtuigen.
een discussie
narratieve tekst
Deze teksten willen feiten en gebeurtenissen vertellen om je mee te nemen in een verhaal.
een reisverhaal
artistiek-literaire tekst
Deze teksten geven gevoelens en gedachten weer op een creatieve manier of willen een esthetische taalbeleving stimuleren.
een fragment uit een strip
De volgende tabel geeft een paar concrete voorbeelden van gesproken en geschreven teksten in een bepaalde communicatiesituatie. Dit is geen volledige opsomming, enkel een illustratie, daarom zijn er ook lege vakjes in deze tabel.
in de privésfeer
een gesprek over een uitstapje tussen familieleden in een gastgezineen trailer van een filmeen liedje
productinformatie op etiketten van levensmiddeleneen artikel in een populair wetenschappelijk tijdschrift voor de jeugdeen gedicht
als lid van de samenleving
telefonische reisinformatieeen reclamefilmpje met een duidelijk verhaal erin
informatieborden in een postkantoor
voor je opleiding
een uitnodiging voor een buitenlandse stage
voor je werk
een korte uitleg over de locatie en de openingstijden van een kantine
Als je een tekst grondig wil begrijpen, zal je een aantal strategieën moeten beheersen.Vóór je de tekst beluistert of leest, is het belangrijk dat je je afvraagt wat je al weet over het onderwerp van de tekst en dat je aandachtig de vragen doorneemt. Zo bereid je je voor en kan je gericht luisteren of lezen.Probeer altijd eerst de aangeboden tekst globaal te begrijpen. Je zal niet altijd alle woorden verstaan, maar probeer je zo goed mogelijk te concentreren, zodat je de gehele context begrijpt.Verder kan je proberen om gebruik te maken van visuele ondersteuning zoals beelden bij een luisterfragment of een tekening bij een leestekst. Op je kladblad mag je ook informatie uit de teksten noteren, samenvatten … om een antwoord voor te bereiden.Ten slotte kan je ook proberen om de betekenis van bepaalde woorden af te leiden uit hun context.Woorden die je niet begrijpt en die echt noodzakelijk zijn voor een goed tekstbegrip kan je tijdens het examen opzoeken in dit digitale woordenboek: http://www.vandale.nl/opzoeken/woordenboek#.VWVmmH9jvg8.Een geschreven tekst kan je natuurlijk ook herlezen om een onduidelijke passage te doorgronden.
Je moet een boodschap doeltreffend kunnen overbrengen. Je moet kunnen communiceren in situaties die informeel en formeel zijn. Het spreekt voor zich dat je in die situaties telkens de gepaste omgangsvormen en beleefdheidsformules gebruikt.Voor schrijven doe je dat in de vorm van een formulier, een vragenlijst, een mededeling, een brief of e-mail…Zowel voor schrijven als voor spreken kan de opdracht vertrekken van een korte tekst die je moet begrijpen of een schema.
beschrijven
informatie geven en vrageninstructies geven iets of iemand beschrijveneen spontane mening of reactie geven of beschrijven echte of verzonnen situaties, gebeurtenissen en ervaringen beschrijven
vertellen
vertellen over je dromen, verwachtingen en ambitieseen verhaal vertellen
rapporteren
verslag uitbrengen
uitleggen
zaken uitleggen en toelichten
De volgende tabel geeft een paar concrete voorbeelden van opdrachten die je moet kunnen uitvoeren in een bepaalde communicatiesituatie. Dit is geen volledige opsomming, enkel een illustratie.
Je spreekt of schrijft...
voorbeelden van gesproken teksten
voorbeelden van geschreven teksten
aan je vakantieliefde vertellen hoe je de toekomst zietaan een vriend beschrijven hoe je reis is verlopen
een e-mail sturen aan een vakantievriend om te beschrijven wat je gedaan hebt sinds jullie laatste ontmoetingeen bericht achterlaten voor een huisgenoot in een buitenlands gastgezin: waar je heen bent gegaan, wat je gaat doen, wanneer je terug zult zij
bij een dokter de aard van een klacht beschrijven
via mail meer specifieke informatie aanvragen over de ligging van een vakantiehuis
de weg naar het station uitleggen aan een groep buitenlandse medeleerlingen
zeggen hoe je met de kopieermachine moet werkeninformatie geven aan een klant over een product of een dienst
een bestelformulier invullen
Als je doeltreffend wil communiceren, zal je een aantal strategieën moeten beheersen.Om je spreek- of schrijfopdracht voor te bereiden, lees je eerst goed de opdracht om precies te weten wat je moet doen en hoe je daarbij moet inspelen op de communicatiesituatie. Is die formeel of informeel? Hoe kan je je taalgebruik daarop afstemmen?Probeer eerst een spreek-of schrijfplan te maken om je ideeën te ordenen. Ze geven je houvast om je opdracht beter uit te voeren. Hou er ook rekening mee dat een gepaste lay-out, zoals de indeling in paragrafen, de betekenis van je tekst ondersteunt.Soms zal je misschien even vastzitten en niet goed weten hoe je iets kan zeggen. Laat je dan niet ontmoedigen en blijf je concentreren op je taak. Probeer de dingen op een andere manier te formuleren en je doel te bereiken met wat je wel kan zeggen. Vergeet ook niet dat je bij het spreken gebruik kan maken van lichaamstaal om je boodschap beter over te brengen of te ondersteunen.Voor sommige opdrachten krijg je bovendien ondersteunend materiaal van de examinatoren. Dit kunnen foto's zijn, tekeningen, sleutelwoorden, een voorbeeld, een tekst, een schema… Vergeet die niet te gebruiken, ze zullen je niet alleen inspiratie geven maar kunnen je ook helpen om je vlotter uit te drukken.Maak voor schrijfopdrachten eerst een kladversie. Lees die goed na. Je kan kiezen of je die kladversie eerst op papier of onmiddellijk op je computer maakt. Je mag ook tijdens het examen dit digitale woordenboek gebruiken: http://www.vandale.nl/opzoeken/woordenboek#.VWVmmH9jvg8. Er is ook een online spellingcontrole beschikbaar (www.spelling.nu).Om je voor te bereiden op het examen, oefen je het best ook met andere digitale hulpmiddelen zoals een verklarend woordenboek, een synoniemenwoordenboek of een online grammatica.
Je moet een face-to-facegesprek of een telefonisch gesprek kunnen beginnen, aan de gang houden en afsluiten. Je moet dus zelf het gesprek kunnen leiden en de examinator in het gesprek betrekken. Het spreekt voor zich dat je bij alle gesprekken gepaste omgangsvormen en beleefdheidsformules gebruikt.
informele gesprekken voeren
een spontane mening of voorkeur geven en op een spontane mening of voorkeur van anderen reagereneen waardering en gevoelens uiten en op een waardering en gevoelens van anderen reageren
zaken regelen
eenvoudige voorstellen doen en op eenvoudige voorstellen reagerenje uit de slag trekken in alledaagse situaties en op reiseen klacht uiten en opvolgen reageren op een klacht en een klacht doorgeven
informatie uitwisselen
informatie geven en vragenaanwijzingen en instructies vragen en opvolgen
De volgende tabel geeft een paar concrete voorbeelden van gesprekken die je moet kunnen voeren in een bepaalde communicatiesituatie. Dit is geen volledige opsomming, enkel een illustratie.
Je voert een gesprek...
waarin je...
overlegt met anderen over de aankoop van een geschenkje medeleven betuigt bij een vervelende gebeurteniseen klacht uit over een fout op een rekening in een café
een diefstal aangeeft bij de politie
met medeleerlingen bespreekt hoe je een bepaalde opdracht gaat uitvoerenuitlegt welke regels op jouw school gelden
een klant adviseert over een artikel in een verkoopgesprek
Om je gespreksopdracht voor te bereiden, lees je eerst goed de opdracht om precies te weten wat je moet doen en hoe je daarbij moet inspelen op de communicatiesituatie. Is die formeel of informeel? Hoe kan je je taalgebruik daarop afstemmen?Soms zal je misschien even vastzitten en niet goed weten hoe je iets kan zeggen. Laat je dan niet ontmoedigen en blijf je concentreren op je taak. Probeer de dingen op een andere manier te formuleren en je doel te bereiken met wat je wel kan zeggen. Vergeet ook niet dat je tijdens een gesprek gebruik kan maken van lichaamstaal om je boodschap beter over te brengen en te ondersteunen.Vergeet daarbij niet dat je je gesprekspartner kan vragen om iets te herhalen of om trager te spreken als je iets niet begrijpt.Soms kan je de indruk hebben dat je gesprekspartner jou niet begrijpt. Je kan dan gedeeltelijk herhalen wat je net hebt gezegd om na te gaan of je gesprekspartner je volgt. Eventueel kan je ook proberen om je zin op een andere manier te formuleren.Als je weet wat je wil zeggen, denk dan ook nog even na hoe je het gesprek gaat beginnen en afsluiten. Noteer daar eventueel wat sleutelwoorden voor. Probeer daarnaast enkele woorden op te schrijven om het gesprek gaande te houden. Die woorden kunnen je helpen als er een stilte valt.
Lezen
33%
Luisteren
Schrijven
34%
Je moet zelf op zoek naar leermiddelen om je examen voor te bereiden. De Examencommissie stelt zelf geen leermiddelen ter beschikking. Je kan ze kopen in een (online) boekhandel of ontlenen en raadplegen in een bibliotheek.Bij elke nieuwe editie van de vakfiche actualiseren we deze bibliografie. Toch is het best mogelijk dat bepaalde werken niet meer verkrijgbaar zijn of dat nieuwe werken die al op de markt zijn nog niet zijn opgenomen. Ook websites veranderen al eens van naam of worden aangepast. Als je niet onmiddellijk op de juiste website terechtkomt, kan je die proberen te vinden via een goede zoekmachine.We maken bewust een selectie van leermiddelen die ons op dit ogenblik het meest aangewezen lijken om je voor te bereiden op onze examens. Zo willen we je helpen om je studie efficiënter aan te pakken. Je kan echter ook andere werken of cursussen gebruiken bij je voorbereiding op het examen.Hieronder staan enkele methodes die vaak gebruikt worden in het secundair onderwijs. Ze bieden je voldoende ondersteuning om de leerstof zelfstandig te verwerken. We verwijzen naar websites of andere uitgaven die je ook kunnen helpen bij je voorbereiding.Probeer in elk geval zoveel mogelijk te oefenen en de taal actief te gebruiken. Het volstaat niet om leerboeken te verwerken of om theoretische kennis op te doen om voor het examen te slagen. Je succes hangt vooral af van je communicatieve vaardigheden.
Krass 3de graad (module 1-4 en vademecum)
Die Keure
diekeure.be
Alles klar modular 2 en 3
Van In
vanin.be
Spitze neu 2
Pelckmans
pelckmans.be
Deutsch Kompaktmethode voor zelfstudie (brontaal: Arabisch, Engels, Spaans, Russisch, Turks)
Hueber
hueber.de
goethe.de/de/spr/kup/tsd.htmllearngerman.dw.com/de/placementDashboard
Deze websites kunnen je helpen je ERK-niveau in te schatten. Let op: je scores op zelftests bieden geen garantie op slagen voor de Examencommissie.
Goethe-Institut: www.goethe.de/ins/de/de/prf/prf/gzsd2/ub2.html en www.goethe.de/ins/mm/de/spr/prf/gzb1/ueb.htmltelc: www.telc.net/sprachpruefungen/zertifikatspruefung/deutsch/telc-deutsch-a2-beruf/ en www.telc.net/sprachpruefungen/deutsch/zertifikat-deutsch-telc-deutsch-b1/#t=2
Op deze websites van internationale toetsorganisaties vind je oefentests met oplossingen voor alle vaardigheden om je voor te bereiden op hun officiële examens voor ERK-niveau A2 en B1.
Nicos Weg A1-B1: learngerman.dw.com/de/nicos-weg/a-61693467
Met deze gratis online cursus kan je stap voor stap de basis van het Duits leren aan de hand van video- en audioclips en oefeningen op grammatica en woordenschat.
nl-nl.duolingo.comwww.babbel.com
Met behulp van deze apps kan je zelfstandig een basiskennis Duits verwerven.Sommige apps zijn volledig of gedeeltelijk in het Engels.
Vitamin de: www.vitaminde.de/Deutsch Perfekt: www.deutsch-perfekt.com/
In deze (betalende) tijdschriften voor mensen die Duits leren vind je artikels van verschillende moeilijkheidsgraden, met bijhorende oefeningen en luisterfragmenten, en op de websites vind je telkens enkele gratis artikels. Met deze artikels kan je je leesvaardigheid oefenen. Kies voor artikels met moeilijkheidsgraad 'einfach' (A2) en 'mittel' (B1).
learngerman.dw.com/de/top-thema/s-55861562
Op deze website verschijnen elke week actuele nieuwsberichten met oefeningen voor het ERK-niveau B1. Hiermee kan je je luistervaardigheid oefenen.
www.alumniportal-deutschland.org/de/digitales-lernen-und-wissen/deutsch-lernen/www.goethe.de/de/spr/ueb.html
Hier vind je een groot aanbod aan oefeningen van ERK-niveau A tot en met C om je ondersteunende kennis en vaardigheden te verbeteren.
Cursussen
www.onderwijskiezer.be/v2/volwassen/volw_secundair_instellingen2.phpwww.goethe.de/ins/be/nl/index.html
Heb je weinig of geen basiskennis Duits? Overweeg dan om een cursus te volgen in een centrum voor volwassenenonderwijs of aan het Goethe-Institut. Via intensieve cursussen kan je al in enkele maanden grote vooruitgang maken. Bovendien reiken zij certificaten uit waarmee je een vrijstelling kan krijgen als je het vereiste ERK-niveau behaalt.