Economie geeft je een beeld van de maatschappij vanuit een specifieke invalshoek. Het gaat meer bepaald over de manier waarop we keuzes maken om, met de beperkte middelen waarover we beschikken, onze wensen te vervullen. Economie bestudeert de wijze waarop de maatschappij haar schaarse middelen beheert.Dat kan vanuit het standpunt van de maatschappij als geheel of vanuit het standpunt van kleinere eenheden zoals een onderneming of een consument.In deze vakfiche vind je de twee aspecten verdeeld over 2 deelvakken: algemene economie en bedrijfseconomie.In algemene economie bestudeer je de economische wereld vanuit een actuele sociaal-economische invalshoek. Je leert de bouwstenen kennen van het economische systeem, namelijk de bedrijven, de gezinnen, de overheid, de financiële markt, het buitenland... Je leert wat hun rol is en hoe ze met elkaar verbonden zijn. Je leert economische mechanismen begrijpen en analyseren zoals koopkracht, inflatie, bruto nationaal product, overheidsingrepen, internationale handel en samenwerking.In algemene economie leer je de maatschappelijke fenomenen begrijpen en ze kritisch beoordelen. Om dit vak onder de knie te krijgen, volg je de dagelijkse economische nieuwsberichten. Bekijk je cursus niet los van de realiteit maar koppel voortdurend terug naar de actualiteit.In het examen zal je daarom vaak casussen krijgen in de vorm van actuele krantenartikels, statistieken of situatieschetsen waarin je antwoorden moet zoeken op vragen over een bepaald sociaal-economisch gebeuren.In bedrijfseconomie bestudeer je het bedrijfsleven en het bedrijfsbeleid. Je leert de bedrijfsacties begrijpen, plannen, de gevolgen ervan inschatten, uitvoeren en beoordelen. Je leert hoe je een onderneming moet opstarten en welke organisatievormen je kan kiezen. Je leert de basiselementen kennen van marketing-, personeels- en financieel beleid. Je analyseert investeringsbehoeften en beoordeelt de mogelijke investeringsvormen. Je leert hoe je als ondernemer je voorraden plant en je prijzen bepaalt. Je leert waarvoor een jaarrekening dient en hoe je ze kan beoordelen.In dit vak gaat het niet alleen over begrippen kennen, maar vooral over beslissingen nemen en beslissingen verantwoorden op basis van berekeningen, sterkte/zwakte-analyses en procedures.Bedrijfseconomie leert je het bedrijfsleven kennen maar maakt je ook bewust van de rol die je als consument en werknemer hebt en hoe je die rol invult.Voor dit vak kan je veel opsteken door je directe leefwereld erbij te betrekken en je voortdurend vragen te stellen. Ben ik geschikt als ondernemer? Wat doet iemand met die functie? Waarom is die reclame zo gemaakt? Waarom verkoopt die winkel enkel dit product? Is dit product 'duurzaam' gemaakt? Is dat bedrijf financieel gezond?Ook in dit examen zal je vaak casussen krijgen die verband houden met de verschillende aspecten van het bedrijfsleven en waarin je antwoorden moet zoeken op vragen over bedrijfsbeleid.De leerinhouden van algemene economie en bedrijfseconomie zijn erop gericht dat je :de maatschappij met de onderlinge verbanden begrijptideeën kan evalueren op hun sterktes en zwaktesje bewust bent van je eigen rol in de maatschappij of in het bedrijffeiten onderscheidt van opiniesinziet dat maatschappelijke problemen naast een economisch ook een sociologisch en ethisch aspect hebbenhet nut van bedrijfsanalyses begrijptvoorbereid wordt op verdere studies en op je beroepsloopbaan.
de ondernemersvaardigheden en –attitudes van de ondernemer
deze vaardigheden en attitudes herkennen, benoemen en toelichten op basis van een gegeven casus
de risico's en opportuniteiten bij het opstarten van een onderneming
deze risico’s herkennen en beschrijvendeze opportuniteiten onderneming herkennen en beschrijvende risico’s en opportuniteiten van een onderneming herkennen, benoemen en toelichten op basis van een gegeven casus
de startersformaliteiten:
deze instellingen herkennen, benoemen en toelichten op basis van een gegeven casus de wettelijke verplichtingen bij het opstarten van een zaak benoemen en toelichtende wettelijke verplichtingen bij het opstarten van een zaak herkennen, benoemen en toelichten op basis van een gegeven casus deze rol beschrijven en toelichtendit verband beschrijven en toelichten deze vergunningen en attesten herkennen, benoemen en toelichten wanneer en voor wie deze vergunningen en attesten van toepassing zijndeze vergunningen en attesten herkennen, benoemen en toelichten op basis van een gegeven casus
de steunmaatregelen:
deze steunmaatregelen beschrijven en toelichtendeze steunmaatregelen herkennen, benoemen en toelichten op basis van een gegeven casusnieuwe steunmaatregelen van de overheid afleiden, benoemen en toelichten op basis van een gegeven artikel
de eenmanszaak versus de vennootschap
deze kenmerken herkennen, benoemen en toelichtende eenmanszaak en de vennootschap met elkaar vergelijken op basis van deze kenmerkende voor- en nadelen van beide ondernemingsvormen opsommen en toelichtende kenmerken van deze vennootschapsvormen beschrijven en toelichten deze vennootschapsvormen aan de hand van deze kenmerken herkennen, benoemen en toelichten op basis van een gegeven casusde keuze maken tussen een van beide vennootschapsvormen en deze keuze motiveren op basis van een gegeven casusde meest geschikte ondernemingsvorm afleiden en motiveren door vergelijking van de essentiële kenmerken van de voornaamste ondernemingsvormen op basis van een gegeven casushet doel van de vzw beschrijven en toelichtende afkortingen nv, bv en vzw voluit schrijven
het doel van de wetgeving
het belang van deze wetgeving beschrijven en toelichten
de regels voor:
de eisen die de wet stelt aan producten of diensten benoemen, toelichten en illustreren
deze handelspraktijken benoemen, toelichten en illustrerenafleiden en toelichten of de regels voor deze handelspraktijken gerespecteerd worden op basis van een gegeven casushet onderscheid tussen uitverkopen, solden en opruiming herkennen, benoemen en toelichtende verschillende vormen van verkopen op afstand beschrijven en illustreren
de organisatie van een bedrijf
het begrip en het belang van organisatie in het bedrijf beschrijven en toelichtenhet begrip organigram beschrijven en toelichtende soorten organisatievormen herkennen, benoemen en toelichten op basis van een gegeven casushet onderscheid tussen een lijnorganisatie en een lijn-staforganisatie beschrijven en illustreren deze functies beschrijven en toelichtendeze functies herkennen, benoemen en toelichten op basis van een gegeven casus deze afdelingen binnen een organisatie herkennen, benoemen en toelichten op basis van een gegeven casusde belangrijkste taken van de werknemers in deze afdelingen beschrijven en toelichtende verschillende afdelingen van een onderneming op de juiste plaats in een organigram onderbrengen op basis van een gegeven casushet begrip en het belang van een werknemersprofiel beschrijven, toelichten en illustrerenvoorbeelden geven van belangrijke kennis, vaardigheden en attitudes die nodig zijn om in een bepaalde afdeling te functionerende essentiële vereisten aan kennis, vaardigheden en attitudes van werknemers in verschillende afdelingen afleiden, benoemen en toelichten op basis van een gegeven casus of op basis van een gegeven personeelsadvertentie
de bedrijfscultuur
dit begrip beschrijven en illustrerenop basis van een gegeven casus de verschillende aspecten van de bedrijfscultuur herkennen, benoemen en toelichten deze begrippen beschrijven en illustrerende processen die de interactie tussen werkgevers en werknemers beïnvloeden beschrijven en toelichten de kenmerken van deze leiderschapsstijlen beschrijven en toelichtendeze leiderschapsstijlen herkennen, benoemen en toelichten op basis van een gegeven casus
het marktonderzoek :
het begrip marktonderzoek beschrijven de begrippen kwantitatief en kwalitatief onderzoek illustrerenhet kwalitatief en kwantitatief marktonderzoek herkennen, benoemen en toelichtende begrippen primaire en secundaire informatiebronnen illustrerenvoorbeelden van informatiebronnen voor een marktonderzoek herkennen, benoemen en toelichtende betekenis en het belang van een concurrentiestudie benoemen en toelichten
de marketingmix:
deze begrippen definiërende elementen van de marketingmix opsommen, toelichten en illustrerendit begrip beschrijven en illustrerenbeschrijven, toelichten en illustreren hoe de marketing-mix bepaald wordt door de doelgroep die de onderneming wil bereikende marketing-mix van een doelgroep afleiden, beschrijven en toelichten op basis van een gegeven casusdeze begrippen definiërenverschillende marktsegmenten herkennen, benoemen en toelichten op basis van een gegeven casus
het product
het begrip assortiment beschrijven en illustrerende begrippen breedte, diepte en lengte van het assortiment beschrijven en illustrerende breedte, diepte en lengte van een assortiment herkennen, benoemen en toelichten op basis van een gegeven casusdeze begrippen beschrijven en illustrerenhet belang van kwaliteit, garantie en service beschrijven en toelichtende productlevenscyclus beschrijven en toelichten
het begrip merk definiëren en illustrerenhet belang van een merk beschrijven en toelichtende verschillende soorten merken beschrijven en illustrerenhet belang van de verschillende soorten merken beschrijven en toelichtende merken indelen naar het soort merk op basis van een gegeven casusde merken herkennen, benoemen en toelichten op basis van een gegeven casushet begrip verpakking beschrijven en illustrerendeze functies herkennen, benoemen en toelichten op basis van een gegeven casusdit belang beschrijven en toelichteneen gegeven etiket beoordelen in functie van marketing en wettelijkheid
de plaats
de elementen die de keuze van de vestigingsplaats bepalen opsommen en toelichten voor een productie-onderneming en voor een handelsondernemingde voor- en nadelen van een gegeven vestigingsplaats herkennen, benoemen en toelichten op basis van een gegeven casusde begrippen kopen, huren en leasen beschrijven en toelichtende voor- en nadelen van het kopen, huren of leasen van een handelspand herkennen, benoemen en toelichten directe en indirecte distributie (korte kanaal, lange kanaal) herkennen en de kenmerken ervan benoemen en toelichten op basis van een gegeven casus
de promotie
het begrip promotie beschrijven en toelichtende verschillende vormen van promotie herkennen, benoemen en toelichteneen promotievorm kiezen en je keuze verantwoorden op basis van een gegeven casus
de prijs
deze methodes opsommen, beschrijven, toelichten en illustrerendeze methodes herkennen, benoemen en toelichten op basis van een gegeven casusde verkoopprijs berekenen met de kostprijsgerichte methodedeze begrippen beschrijven en illustrerenhet onderscheid tussen prijsdiscriminatie en prijsdifferentiatie beschrijven en illustrerendeze begrippen herkennen, benoemen en toelichten op basis van een gegeven casusdit begrip beschrijven en illustrerendeze factoren herkennen, benoemen en toelichten op basis van een gegeven casus het onderscheid tussen prijszetting en prijsimago herkennen, benoemen en toelichtenpsychologische prijszetting beschrijven en illustrerende afroom- en penetratiestrategie beschrijven en illustrerende verschillende prijsstrategieën herkennen, benoemen en toelichten op basis van een gegeven casus
de doelstellingen van het kostenbeleid
de doelstellingen van kostprijsbeleid beschrijven en toelichten
de begrippen
deze begrippen definiëren en illustrerendeze kostensoorten herkennen, benoemen en toelichten op basis van een gegeven casus deze kostprijzen herkennen, benoemen en toelichten op basis van een gegeven casusde fabricagekostprijs en de verkoopkostprijs berekenen op basis van een gegeven casus
kostprijsberekening volgens de eenvoudige opslagmethode
de kostprijs berekenen met behulp van de eenvoudige opslagmethode op basis van een gegeven casus
de bepaling van de verkoopprijs met
de verkoopprijs volgens de twee methodes berekenen op basis van een gegeven casus
break-evenanalyse
het belang van break-evenanalyse benoemen en toelichtendit begrip beschrijven en toelichtende begrippen break-evenafzet en break-evenomzet definiëren en illustrerende formule voor de berekening van het break-evenpunt gevende break-evenafzet en -omzet berekenen op basis van een gegeven casushet break-evenpunt herkennen in een grafiekde break-evenafzet en -omzet afleiden uit een grafiekde break-evenafzet en -omzet berekenen op basis van een gegeven grafiekhet break-evenpunt aanduiden in een grafiek
outsourcing (‘make or buy’ of ‘zelf produceren of kopen’
het begrip outsourcing benoemen, toelichten en illustrerende voor- en nadelen van outsourcing opsommen en toelichtenonderzoeken of een bedrijf zijn product zelf moet vervaardigen ofwel dit product moet aankopen bij een ander bedrijf op basis van een gegeven casus
de voorraadsoorten
het belang van het aanhouden van voorraden beschrijven en illustrerenhet belang van het aanhouden van voorraden herkennen, benoemen en toelichten op basis van een gegeven casusdeze begrippen beschrijven en illustrerendeze begrippen herkennen, benoemen en toelichten op basis van een gegeven casus
de voor- en nadelen van voorraden
de voor- en nadelen van voorraden opsommen en illustrerende voor- en nadelen van voorraden herkennen, benoemen en toelichten op basis van een gegeven casus
voorraadbeheer: begrippen en belang
deze begrippen beschrijven en illustrerenhet belang van de technische en de economische voorraad beschrijven en toelichtende technische en economische voorraad afleiden en toelichten op basis van een gegeven casushet belang van de minimum- en maximumvoorraad beschrijven en toelichtenhet belang van de optimale en minimale bestelgrootte beschrijven en toelichtende optimale en minimale bestelgrootte berekenen met behulp van een formularium op basis van een gegeven casushet belang van het bestelmoment en de leveringstermijn beschrijven en toelichtenhet optimale bestelmoment berekenen met behulp van een formularium op basis van een gegeven casus
enkele voorraadstrategieën: begrippen en belang
deze begrippen beschrijven en toelichtenhet belang van deze strategieën beschrijven en toelichtendeze voorraadstrategieën herkennen, benoemen en toelichten op basis van een gegeven casus
voorraadwaarderingsmethodes:
de verschillende voorraadwaarderingsmethodes beschrijven, toelichten en illustrerende waarde van de voorraad berekenen aan de hand van een bepaalde waarderingsmethode op basis van een gegeven casusde invloed van de verschillende waarderingsmethodes op het resultaat berekenen en toelichtendeze wettelijke bepalingen beschrijven en toelichten
de investeringen
dit belang beschrijven en toelichtendeze begrippen definiëren en illustrerenhet onderscheid tussen deze investeringssoorten beschrijven en toelichtendeze investeringssoorten herkennen, benoemen en toelichten op basis van een gegeven casus
de beoordeling van een gepland investeringsproject
het belang van deze analyse beschrijven en toelichtendeze methodes beschrijven en toelichtendeze methodes herkennen, benoemen en toelichten op basis van een gegeven casusde ROI van een investeringsproject berekenen en met het bekomen resultaat het investeringsproject beoordelen op basis van een gegeven casusde terugverdientijd (tvt) van een investeringsproject berekenen en met het bekomen resultaat het investeringsproject beoordelen op basis van een gegeven casusde netto huidige waarde (NHW) van toekomstige inkomsten uit een investeringsproject berekenen met behulp van tabellen en met het bekomen resultaat het investeringsproject beoordelen op basis van een gegeven casusmet een gegeven interne rentevoet een investeringsproject beoordelen op basis van een gegeven casusmeerdere investeringsprojecten onderling vergelijken door toepassing van verschillende beoordelingsmethodes op basis van een gegeven casusde voor- en nadelen van de verschillende beoordelingsmethodes beschrijven en toelichten
het financieel plan:
dit begrip beschrijven en toelichtendit belang beschrijven en toelichtenbenoemen en toelichten in welke situaties het financieel plan wettelijk verplicht isde inhoud van het financieel plan opsommen en toelichtende onderdelen van een financieel plan herkennen, benoemen en toelichten op basis van een gegeven casusonderdelen van het financieel plan aanvullen op basis van een gegeven casus
kredietvormen voor ondernemingen op lange en halflange termijn:
deze kredietvormen beschrijven en toelichtendeze kredietvormen herkennen, benoemen en toelichten op basis van een gegeven casusde meest geschikte kredietvorm aanduiden en motiveren op basis van een gegeven casus
kredietvormen voor ondernemingen op korte termijn:
de functies van de jaarrekening:
deze verplichtingen beschrijven en toelichten op basis van een gegeven wettekstdit belang beschrijven, toelichten en illustreren
de jaarrekening
de verschillende onderdelen van de jaarrekening opsommen en toelichtende verschillende onderdelen herkennen, benoemen en toelichten op basis van een gegeven jaarrekening informatie herkennen en benoemen in een voorbeeld van een jaarrekeningdeze begrippen in de jaarrekening herkennen, benoemen en toelichten
de horizontale en verticale analyse van de jaarrekening
deze begrippen beschrijven en toelichtendit belang beschrijven en toelichtendit onderscheid herkennen, benoemen en toelichten op basis van een gegeven casus
de horizontale analyse van de jaarrekening:
een horizontale analyse op een jaarrekening uitvoeren en de resultaten van die analyse uitdrukken in absolute bedragen, in percenten, in relatieve cijfers en/of via een tijdsindexcijfereen horizontale analyse op een jaarrekening uitvoeren en de resultaten van die analyse interpreteren en beoordelen
de verticale analyse van de jaarrekening:
een verticale analyse op een jaarrekening uitvoeren en de resultaten van die analyse uitdrukken in absolute bedragen, in percenten en/of in relatieve cijferseen verticale analyse op een jaarrekening uitvoeren en de resultaten van die analyse interpreteren en beoordelen
de liquiditeit van de onderneming
dit begrip definiërendit belang beschrijven en toelichtende liquiditeit in ruime zin berekenen en interpreteren op basis van een jaarrekeningde liquiditeit in enge zin berekenen en interpreteren op basis van een jaarrekeningdit onderscheid beschrijven en toelichten het aantal dagen leverancierskrediet berekenen en het resultaat interpreteren op basis van een jaarrekening of een gegeven casushet aantal dagen klantenkrediet berekenen en het resultaat interpreteren op basis van een jaarrekening of een gegeven casushet aantal dagen goederen in voorraad berekenen en het resultaat interpreteren op basis van een jaarrekening of een gegeven casushet aantal dagen leverancierskrediet, klantenkrediet en goederen in voorraad op een tijdslijn voorstellen en de samenhang interpreteren en beoordelen dit begrip definiëren en toelichtendit belang beschrijven en toelichtenhet netto-bedrijfskapitaal berekenen en interpreteren op basis van een jaarrekening of een gegeven casusdit verband beschrijven en illustreren op basis van een jaarrekening of een gegeven casus
de solvabiliteit van een onderneming
dit begrip definiërenop basis van een situatieschets de solvabiliteit van een onderneming berekenen en interpreteren op basis van een jaarrekening of een gegeven casus
de rentabiliteit van het eigen vermogen
dit begrip definiërendit belang beschrijven en toelichtende rentabiliteit van het eigen vermogen berekenen en interpreteren op basis van een jaarrekening of een gegeven casus
de cash flow
dit begrip definiërendit belang beschrijven en toelichtende cash flow berekenen en interpreteren op basis van een jaarrekening of een gegeven casus
de EBIT (Earnings Before Interest and Taxes) en EBITDA (Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation and Amortization
deze begrippen definiërendit belang beschrijven en toelichtende EBIT en de EBITDA berekenen en interpreteren op basis van een jaarrekening of een gegeven casus
de sectoranalyse
dit begrip definiërendit belang beschrijven en toelichtende ratio's van een onderneming vergelijken met deze van de sector waartoe de onderneming behoort en de onderneming op basis hiervan beoordelen op basis van een gegeven casus
het begrip stakeholder
het begrip stakeholder beschrijven en illustrerende stakeholders van een onderneming herkennen, benoemen en toelichten op basis van een gegeven casus
de relatie met de aandeelhouders
de relatie tussen een onderneming en haar aandeelhouders beschrijven en toelichten
de relatie met de financiële instellingen
de relatie tussen een onderneming en de financiële instellingen beschrijven en toelichten
de relatie met klanten en leveranciers
de relatie van een onderneming met haar klanten en haar leveranciers beschrijven en toelichten
de relatie met de overheid
de relatie van een onderneming met de overheid beschrijven en toelichten
relatie met andere stakeholders zoals buren, sectorgenoten en het buitenland
de relatie met andere stakeholders beschrijven en toelichten
Start van de onderneming en de stakeholders
15 %
Marktpraktijken en consumentenbescherming
10 %
Organisatie
Marketingbeleid
Kostenbeleid
Voorraadbeleid
Investeringsbeleid
Kredieten
Analyse van de jaarrekening
Je moet zelf op zoek naar leermiddelen om je examen voor te bereiden. De Examencommissie stelt zelf geen leermiddelen ter beschikking. Je kan boeken of cursussen kopen in een (online of tweedehands-) boekenhandel of ontlenen in een bibliotheek.Bij elke nieuwe editie van de vakfiche actualiseren we deze bibliografie. Toch is het best mogelijk dat bepaalde werken niet meer verkrijgbaar zijn of dat nieuwe werken die al op de markt zijn nog niet zijn opgenomen.We maken bewust een selectie van leermiddelen die ons op dit ogenblik het meest aangewezen lijken om je voor te bereiden op onze examens. Zo willen we je helpen om je studie efficiënter aan te pakken. Je kan echter ook andere werken of cursussen gebruiken bij je voorbereiding op het examen.
De H@ndel en wij
Plantyn
www.plantyn.comPlantynThe Link 2Posthofbrug 6-8, bus 32600 BerchemTel: 0800 99 084service@plantyn.com
handelvijf/zes
VAN IN
www.vanin.beTel: 03 432 95 02secundair.onderwijs@vanin.be
www.NBB.be· https://www.nbb.be/nl/over-de-nationale-bank/taken-en-activiteiten· https://www.nbb.be/nl/over-de-nationale-bank/eurosysteem/wisselkoersen
website van de Nationale Bank – raadplegen van jaarrekeningen
· taken en activiteiten
· wisselkoersen
http://www.wikifin.be/nl
algemene informatie over financiële zaken
http://socialsecurity.belgium.be/nl/over-de-organisatie
de Belgische sociale zekerheid: informatie en onlinediensten voor burgers en ondernemingen
http://www.plantyn.com/shop/pt-nl
lees aandachtig de informatie rond vernieuwde versies
http://www.vanin.be/nl/secundair-onderwijs/
http://economie.fgov.be/nl/consument/Handelspraktijken/
De marktpraktijken van ondernemingen en vrije beroepen inzake:
http://www.agentschapondernemen.be/themas/starten-met-een-bedrijf
informatie over het starten van een bedrijf
http://www.vlaio.be/content/basiskennis-bedrijfsbeheer
Bedrijfsbeheer
https://www.larcier.com/media/wysiwyg/witboeken/witboek-wetboek-vennootschappen.pdf
Het nieuwe Wetboek van vennootschappen en verenigingen in 7 punten