Je leert economische begrippen herkennen, benoemen, definiëren, ordenen en illustreren met voorbeelden. Aan de hand van voorbeelden leer je ook illustreren hoe en waarom mensen zich gaan organiseren. Je leert socio-economische fenomenen verklaren waarmee mensen geconfronteerd worden als individu, in een gezin, in een onderneming en in een gemeenschap.
Daarnaast leer je de stappen van een kleine onderzoeksopdracht herkennen, benoemen en uitvoeren. Je leert een eenvoudige onderzoeksvraag voor een gegeven economisch probleem formuleren, informatie en gegevens verzamelen over een onderzoeksvraag door op onderzoek te gaan in je eigen omgeving, wat werd waargenomen tijdens een onderzoek verwoorden gegevens weergeven in een tabel, staaf-, strook-, taart- en lijndiagram, gegevens uit tabellen en grafieken verwerken, gegevens uit tabellen en grafieken vergelijken en conclusies trekken.
Bovendien leer je een kritisch standpunt formuleren en motiveren, de hoofdgedachte uit krantenartikelen halen en een interview afnemen.
In de volgende tabellen vind je wat je voor elke leerinhoud moet kennen en kunnen op het examen.
Verderop vind je concrete leermiddelen die je kunnen helpen om deze leerinhouden onder de knie te krijgen
Onderzoekend leren
Eenvoudige onderzoekopdracht
Voor de volgende leerinhouden moet je kennis verwerven aan de hand van een eenvoudige onderzoeksopdracht:
- de inkomsten van jongeren;
- het uitgavenpatroon van een jongere;
- vervoer naar school.
Enerzijds moet je thuis informatie verwerven en zal je op het examen enkele vragen krijgen over deze verworven informatie. Meer informatie vind je in de rubriek "Opdrachten, taken en werkjes".
Anderzijds zal je op het examen informatie krijgen en zal je tijdens het examen enkele vragen krijgen over deze informatie.
probleemstelling of onderzoeksvraag
een eenvoudige onderzoeksvraag formuleren
informatie verwerven
- opstellen van een enquête
- uitvoeren van een enquête
enquête opstellen
een enquête uitvoeren
informatie verwerken
- berekeningen
- voorstelling in tabellen
- voorstelling in grafieken
verworven informatie verwerken aan de hand van eenvoudige berekeningen (optellen, aftrekken, vermenigvuldigen, gemiddelde berekenen, percentages berekenen)
verworven informatie voorstellen in tabellen en/of grafieken
grafieken over een onderzoek lezen en interpreteren
een besluit over een onderzoek formuleren
Informatie zoeken en verwerken
Om een economische kijk op de samenleving te ontwikkelen moet je kennis verwerven door krantenartikels te lezen en een interview uit te voeren thuis. Tijdens het examen zal je enkele vragen krijgen over deze verworven informatie. Meer informatie vind je in de rubriek "Opdrachten, taken en werkjes".
artikels zoeken die aansluiten bij de onderwerpen/leerinhouden uit de vakfiche
de bron van elk artikel op de correcte wijze typen
moeilijke woorden uit het artikel opzoeken
de hoofdgedachte halen uit krantenartikelen die aansluiten bij de leerinhoud
vijf verschillende onderwerpen die aan bod komen bij de leerinhouden.
een interview afnemen om informatie te verwerven in verband met de leerinhoud
motieven om te werken
motieven om te werken als zelfstandige of als werknemer
motieven om te sparen en te beleggen
motieven om te lenen
Basisbegrippen
Het keuzeconflict
behoeften
- het begrip behoefte
- soorten behoeften
- individuele en collectieve behoeften
- basis- of primaire behoeften en luxe of secundaire behoeften
dit begrip benoemen en definiëren
deze begrippen definiëren
deze verschillende behoeften herkennen, benoemen, vergelijken en illustreren
voorbeelden van behoeften ordenen volgens de soort waartoe ze behoren
dit begrip benoemen, definiëren en illustreren
dit begrip benoemen, definiëren en illustreren
dit begrip benoemen, definiëren
Goederen en diensten
de begrippen goederen en diensten
deze begrippen benoemen en definiëren
het verschil tussen deze begrippen benoemen
voorbeelden van producten ordenen volgens de soort waartoe ze behoren
soorten goederen en diensten
- economische en vrije goederen en diensten
- levensnoodzakelijke en luxe goederen en diensten
- verbruiks- en gebruiksgoederen en diensten
- consumptie- en productiegoederen en diensten
deze begrippen benoemen en definiëren
het verschil tussen deze begrippen benoemen
voorbeelden van goederen en diensten ordenen volgens de soort waartoe ze behoren
De stappen in een onderzoek
probleemstelling of onderzoeksvraag
onderzoek
waarneming
besluit
de stappen in een onderzoek herkennen en benoemen
Ik als consument
Inkomsten van jongeren
de inkomsten van jongeren
inkomsten van jongeren benoemen
een kritisch standpunt formuleren en motiveren
Uitgaven van jongeren
het begrip consument benoemen en definiëren
het uitgavenpatroon van een jongere
het begrip uitgavenpatroon benoemen en definiëren
factoren die het koopgedrag van jongeren beïnvloeden
- voorkeur
- prijs - eerlijke prijs
- inkomen
- reclame
- groep
- familie
- het weer
deze factoren benoemen, definiëren en illustreren
een kritisch standpunt formuleren en motiveren
De prijsvorming op een competitieve markt
het begrip markt en competitieve markt
deze begrippen benoemen, definiëren en illustreren
de prijsvorming op een competitieve markt
- de vraag en de vraagcurve
- de begrippen vraag en vraagcurve
- de vraagcurve
- het verloop van de vraagcurve
deze begrippen benoemen en definiëren
de vraag grafisch voorstellen op basis van cijfergegevens
het verloop van de vraagcurve toelichten
- het aanbod en de aanbodcurve
- de begrippen aanbod en aanbodcurve
- de aanbodcurve
- het verloop van de aanbodcurve
deze begrippen benoemen en definiëren
het aanbod grafisch voorstellen op basis van cijfergegevens
het verloop van de aanbodcurve toelichten
- het marktevenwicht
- de markt- of evenwichtsprijs
- de markt- of evenwichtshoeveelheid
deze begrippen benoemen, definiëren, toelichten en grafisch bepalen
- factoren die de prijs beïnvloeden
- factoren die de vraag beïnvloeden
- het aantal consumenten
- het inkomen van de consumenten
- de voorkeur van de consumenten
- de prijs van een ander goed
- factoren die het aanbod beïnvloeden
- het aantal producenten
- de kosten voor de producenten
deze factoren benoemen en illustreren
de invloed van deze factoren grafisch voorstellen en toelichten
De jongere als consument van buitenlandse producten
het begrip buitenlands product
dit begrip definiëren en illustreren
redenen voor het aankopen van buitenlandse producten
redenen benoemen en illustreren
redenen herkennen in gegeven voorbeelden
een kritisch standpunt formuleren en motiveren
betalen met vreemde valuta
het begrip vreemde valuta definiëren en illustreren
Ik als deel van een gezin
Inkomsten van een gezin
inkomsten van een gezin
- inkomsten uit arbeid
- inkomsten uit sociale vergoedingen
- inkomsten uit sparen en beleggen
- inkomsten uit andere bronnen
deze begrippen benoemen
voorbeelden van gezinsinkomsten ordenen volgens hun herkomst
inkomsten uit arbeid
- soorten statuten
- werknemer: arbeider – bediende
- zelfstandige: ambachtsman – handelaar
- vrij beroep
de soorten statuten en de verschillen benoemen
voorbeelden van beroepen ordenen volgens hun statuut
deze begrippen benoemen, definiëren en vergelijken
deze begrippen benoemen en definiëren en vergelijken
dit begrip benoemen en definiëren
- soorten inkomsten uit arbeid
- werknemer: loon, wedde
- zelfstandige: winst
- vrij beroep: honorarium, ereloon
deze soorten inkomsten benoemen
deze inkomsten benoemen volgens het statuut
voorbeelden van beroepen ordenen volgens de soorten inkomsten uit arbeid
deze begrippen benoemen, definiëren en vergelijken
dit begrip benoemen en definiëren
dit begrip benoemen en definiëren
- bruto en netto bezoldiging
- bruto bezoldiging
- rsz-inhouding
- bedrijfsvoorheffing
- netto bezoldiging
deze begrippen benoemen en definiëren
het verschil tussen de bruto en netto bezoldiging benoemen
de netto bezoldiging berekenen aan de hand van het gegeven bedrag van de bruto bezoldiging, het bedrag van de bedrijfsvoorheffing en het bedrag van de bijzondere bijdrage sociale zekerheid.
inkomsten uit sociale vergoedingen
- vervangingsinkomen RSZ
- pensioen
- vakantiegeld
- werkloosheidsuitkering
- ziekte- en invaliditeitsuitkering
- aanvullend inkomen RSZ
inkomsten uit sociale vergoedingen ordenen
deze vervangingsinkomens benoemen en illustreren
dit aanvullend inkomen benoemen en illustreren
inkomsten uit sparen en beleggen
- de begrippen oppotten, sparen en beleggen
- de rol van de financiële instellingen bij sparen en beleggen
- de meest courante spaar- en beleggingsvormen
- spaarrekening
- termijnrekening
- kasbon
- staatsbon
- obligatie
- aandeel
- beleggingsfonds
- kenmerken van de meest courante spaar- en beleggingsvormen
- uitgever
- opbrengst
- risico
- belastingen op de opbrengsten
deze begrippen benoemen en definiëren
de rol van de financiële instelling toelichten
deze spaar- en beleggingsvormen benoemen en definiëren
deze kenmerken van deze spaar- en beleggingsvormen benoemen en vergelijken
dit begrip benoemen en definiëren
een kritisch standpunt formuleren en motiveren
Uitgaven van een gezin
soorten gezinsuitgaven
- vaste uitgaven
- veranderlijke uitgaven
- onvoorziene uitgaven
- buitengewone uitgaven
deze soorten gezinsuitgaven benoemen en definiëren
voorbeelden van gezinsuitgaven ordenen volgens soort
een eenvoudig gezinsbudget opstellen en toelichten
de evolutie van gezinsuitgaven toelichten op basis van de gezinsbudgetenquête en die evolutie grafisch voorstellen
Gebruik van betaalmiddelen
rechtstreeks betalen
- chartaal, cash of baar geld
deze begrippen benoemen en definiëren
deze synoniemen benoemen
onrechtstreeks betalen
- giraal geld, elektronisch geld
deze begrippen benoemen en definiëren
het verschil tussen chartaal, giraal en elektronisch geld benoemen
dit begrip benoemen en definiëren
de werking van een zichtrekening toelichten
- Europese, elektronische overschrijving
dit begrip benoemen
de werking van een overschrijving toelichten
een overschrijving uitvoeren
- domiciliëring en doorlopende opdracht
deze begrippen benoemen
de werking van deze wijzen van betalen toelichten en illustreren
de wijze van betalen herkennen, benoemen en verklaren in gegeven voorbeelden
- betaal- en kredietkaarten
de werking van betaal- en kredietkaarten toelichten
de verschillen tussen betaal- en kredietkaarten benoemen
- andere betaaltechnieken
- zelfbankieren
- pc - bankieren
- gsm-bankieren
- recente betaaltechnieken
de werking van deze betaaltechnieken toelichten
recente betaaltechnieken illustreren
Gebruik van krediet
motieven benoemen
een kritisch standpunt formuleren en motiveren
de rol van de financiële instelling bij het verlenen van kredieten
de rol van de financiële instelling toelichten
soorten van krediet
- krediet verleend door kredietinstellingen
- kaskrediet
- hypothecaire lening
- persoonlijke lening – lening op afbetaling
- krediet verleend door handelaars
- koop op termijn
- koop op afbetaling
deze kredietvormen herkennen, benoemen, en definiëren
gevaren van overmatig lenen benoemen en illustreren
een kritisch standpunt formuleren en motiveren
Ik en de onderneming
Bedrijfskolom
dit begrip benoemen en definiëren
dit begrip benoemen en definiëren
een bedrijfskolom opstellen aan de hand van een concreet voorbeeld
Indeling van bedrijven
de indeling van bedrijven volgens hun functie
- agrarische/extractieve bedrijven
- industriële bedrijven
- commerciële/dienstverlenende bedrijven
- non-profitorganisaties
voorbeelden van bedrijven ordenen volgens hun functie
deze begrippen benoemen, definiëren en illustreren met voorbeelden
de indeling van bedrijven volgens hun sector
- primaire sector
- secundaire sector
- tertiaire sector
- quartaire sector
voorbeelden van bedrijven ordenen volgens de sector waartoe ze behoren
deze begrippen benoemen, definiëren en illustreren met voorbeelden
Verkooppunten
soorten verkooppunten
- buurtwinkel
- speciaalzaak
- grootwarenhuis
- homeparty
- leurhandel
- op het internet
voor- en nadelen van deze verkooppunten herkennen en benoemen
voor- en nadelen van verkooppunten
- buurtwinkel
- speciaalzaak
- grootwarenhuis
- homeparty
- leurhandel
- op het internet
voor- en nadelen van deze verkooppunten herkennen en benoemen
Koopproces
prijsaanvraag
offerte
bestelling/bestelbon
levering/leveringsbon
eventuele terugzending/creditnota
facturatie/factuur
betaling/betalingsbewijs
de stappen in het koopproces van een product ordenen in de correcte volgorde
de stappen in het koopproces van een product benoemen en definiëren
de documenten die horen bij de stappen in het koopproces herkennen, benoemen en definiëren
het nut van deze documenten benoemen
een eenvoudige factuur interpreteren
Middelen van de bedrijven
deze middelen van de bedrijven benoemen
dit begrip herkennen, benoemen, definiëren en illustreren
vreemde middelen
- schulden bij een leverancier
- schulden bij een kredietinstelling
deze middelen van de bedrijven benoemen
deze begrippen herkennen, benoemen, definiëren en illustreren
Ik en de gemeenschap
De overheid: enkele begrippen
dit begrip benoemen en definiëren
de federale overheid
- de wetgevende macht
- het federaal parlement (de Kamer van Volksvertegenwoordigers en de Senaat)
- de koning
- de uitvoerende macht
- de regering van ministers en staatssecretarissen
- de koning
- rechterlijke macht
deze begrippen benoemen en definiëren
de gemeentelijke overheid
- de wetgevende macht: gemeenteraad
- de uitvoerende macht: college van burgemeester en schepenen
- de burgemeester
deze begrippen benoemen en definiëren
Taken van de overheid
taken van de federale overheid
taken van de gemeentelijke overheid
Inkomsten en uitgaven van de overheid
de begroting
inkomsten van de overheid
uitgaven van de overheid
dit begrip definiëren
inkomsten en uitgaven van de overheid illustreren
Mobiliteit : vervoer
vervoermiddelen voor personen
- eigen vervoer: te voet, fiets, wagen
- openbaar vervoer: trein, tram, bus
voor- en nadelen van de vervoermiddelen voor personen
deze begrippen benoemen
voor- en nadelen van deze vervoermiddelen benoemen
een kritisch standpunt formuleren en motiveren
vervoer van goederen
- wegvervoer
- vervoer per spoor
- vervoer via het water
- luchtvervoer
voor- en nadelen van de vervoermiddelen voor goederen
deze begrippen benoemen
voor- en nadelen van deze vervoermiddelen benoemen
Milieu
afval
- afval verwerken
- afval voorkomen
- vermijden
- herstellen en hergebruiken
- composteren
deze begrippen benoemen en illustreren
klimaatverandering
- oorzaken
- gevolgen
- doel Kyoto protocol
dit begrip definiëren
oorzaken van klimaatverandering benoemen
gevolgen van klimaatverandering benoemen
het doel van dit protocol definiëren
duurzame energievoorziening